5 ύπουλα σημάδια που δείχνουν ότι έχεις νοοτροπία θύματος

Τι είναι πραγματικά η νοοτροπία θύματος;

Ας το ξεκαθαρίσουμε: άλλο το να έχεις υπάρξει πραγματικό θύμα (κάποιας αδικίας, τραύματος ή κακοποίησης), και άλλο το να έχεις νοοτροπία θύματος. Στη 2η περίπτωση, τείνεις να επαναλαμβάνεις μέσα σου (και στους άλλους) αφηγήσεις όπου όλοι οι άλλοι φταίνε για ό,τι αρνητικό συμβαίνει στη ζωή σου.

Και όχι, δεν σημαίνει πάντα ότι είσαι τοξικός ή προσποιείσαι. Μπορεί απλά να έχεις βιώσει πολλές απογοητεύσεις και να έχεις φτάσει στο σημείο να νιώθεις ότι δεν έχεις κανέναν έλεγχο. Είναι αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «μαθημένη αβοηθησία».

Το αποτέλεσμα; Να μπλοκάρεις την εξέλιξή σου και να μένεις κολλημένη/ος. Πάμε να δούμε τα 5 πιο ύπουλα σημάδια που δείχνουν ότι ίσως λειτουργείς έτσι και τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό.

1. Έχεις πάντα μια δικαιολογία έτοιμη

Άργησες στο ραντεβού; Έφταιγε η κίνηση. Μίλησες άσχημα σε κάποιον; Δεν είσαι καλά τελευταία. Ό,τι και να γίνει, φταίει κάποιος άλλος ή κάτι εξωτερικό.

Ναι, είναι δύσκολο να παραδεχτείς ότι έκανες λάθος. Όμως αν η πρώτη σου αντίδραση είναι πάντα να αποποιείσαι ευθύνες, τότε ίσως είναι ώρα να το σκεφτείς λίγο πιο βαθιά.

2. Δικαιολογείς τις πληγές που προκαλείς στους άλλους

Το τραύμα σου εξηγεί τη συμπεριφορά σου, αλλά δεν την δικαιολογεί πάντα. Αν κάθε φορά που πληγώνεις κάποιον, η απάντησή σου είναι «έτσι μεγάλωσα» ή «δεν αντέχω άλλο», πρόσεξε μήπως έχεις παγιδευτεί σε έναν φαύλο κύκλο όπου οι άλλοι υποχρεούνται να αντέχουν τα πάντα.

3. Αν έχεις τη νοοτροπία του θύματος βλέπεις τον κόσμο σε «άσπρο-μαύρο»

Όταν κάποιος αργεί να απαντήσει σε μήνυμά σου, μήπως σκέφτεσαι «Δεν με νοιάζεται» αντί για «Ίσως είναι απασχολημένη/ος»; Ή όταν σου κάνουν παρατήρηση στη δουλειά, νιώθεις ότι σε καταπιέζουν αντί να δεις την πρόθεση για βελτίωση;

Αν βλέπεις τους άλλους ως «κακούς» και τον εαυτό σου πάντα ως «θύμα», τότε έχεις πέσει στην παγίδα της απόλυτης σκέψης.

4. Κολλάς στις πληγές του παρελθόντος

Εκείνη η προδοσία, η αδικία ή η απόρριψη, σε έχουν σημαδέψει. Όμως αν τις επαναφέρεις συνεχώς ή αν τις αφήνεις να καθορίζουν τις αποφάσεις σου σήμερα, τότε σε εμποδίζουν να προχωρήσεις. Ναι, πονάει. Αλλά μήπως ήρθε η ώρα να κλείσεις τον κύκλο;

5.  Αν έχεις τη νοοτροπία του θύματος απορρίπτεις κάθε συμβουλή

Σου δίνουν ιδέες, λύσεις, εναλλακτικές κι εσύ λες «δεν γίνεται», «δεν πιάνει», «δεν είναι τόσο απλό». Είναι λογικό να θέλεις πρώτα να ξεσπάσεις. Αλλά αν απορρίπτεις συστηματικά κάθε προσπάθεια για αλλαγή, τότε παγιώνεις τον ρόλο του ανίσχυρου.

Πώς να ξεφύγεις από τη νοοτροπία θύματος

Το να δεις κομμάτια του εαυτού σου σε αυτή τη λίστα δεν σε κάνει κακό άνθρωπο. Αντιθέτως, σημαίνει ότι αναγνωρίζεις σημεία που μπορείς να δουλέψεις για να γίνεις πιο ελεύθερος/η ψυχικά και συναισθηματικά.

Τι μπορείς να κάνεις:

• Γράψε: Πιάσε ένα τετράδιο και σημείωσε στιγμές που ένιωσες αβοήθητη/ος. Θα δεις μοτίβα.
• Πρόσεχε τη γλώσσα σου: Αντικατάστησε φράσεις όπως «τίποτα δεν μου πάει καλά» με «σήμερα ήταν δύσκολη μέρα, αλλά θα την παλέψω».
• Ζήτα συγγνώμη όταν φταις: Ακόμα και καθυστερημένα. Το να αναλάβεις ευθύνη σε δυναμώνει.
• Δες τις επιλογές σου: Αντί να σκέφτεσαι τι πήγε στραβά, σκέψου τι μπορείς να κάνεις τώρα.

Η νοοτροπία θύματος μπορεί να γίνει μια αόρατη φυλακή, που σε κρατά πίσω χωρίς να το καταλαβαίνεις. Αν αναγνωρίζεις έστω και ένα από τα παραπάνω σημάδια, έχεις ήδη κάνει το πρώτο βήμα: την επίγνωση.

Από εκεί και πέρα, είναι στο χέρι σου να αλλάξεις το αφήγημα από «μου συμβαίνουν» τα πράγματα, σε «επιλέγω πώς θα ανταποκριθώ».