Στην Πορτογαλία αν έχεις ενδομητρίωση δικαιούσαι πια άδεια μετ’ αποδοχών. Εδώ, όλα καλά;
- 14 ΙΟΥΛ 2025
Σε έναν κόσμο που ακόμα πασχίζει να αναγνωρίσει τον πραγματικό αντίκτυπο της γυναικείας υγείας στην καθημερινότητα, η Πορτογαλία κάνει ένα σημαντικό και τολμηρό βήμα προς την ενδυνάμωση και την προστασία των γυναικών. Συγκεκριμένα θεσπίστηκε επίσημα το δικαίωμα σε έως και 3 συνεχόμενες ημέρες αμειβόμενης άδειας περιόδου κάθε μήνα για εργαζόμενες που πάσχουν από ενδομητρίωση ή αδενομύωση. Πρόκειται για μια ιστορική απόφαση, που αναγνωρίζει επιτέλους τον αόρατο, αλλά βασανιστικό πόνο που πολλές γυναίκες βιώνουν σιωπηλά.
Τι είναι η ενδομητρίωση και η αδενομύωση;
Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια γυναικολογική πάθηση όπου ιστός παρόμοιος με το ενδομήτριο (ο ιστός που φυσιολογικά καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας) αναπτύσσεται εκτός της μήτρας, σε περιοχές όπου κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Μπορεί να εντοπιστεί στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στην ουροδόχο κύστη, ακόμα και στο έντερο. Η πάθηση συχνά προκαλεί έντονο πυελικό πόνο, επώδυνες περιόδους, υπογονιμότητα, χρόνια κόπωση και σημαντική μείωση της ποιότητας ζωής.
Η αδενομύωση είναι μια παρόμοια πάθηση, αλλά με μια βασική διαφορά: στην περίπτωση αυτή, ο ιστός που μοιάζει με το ενδομήτριο διεισδύει στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Το αποτέλεσμα είναι η διόγκωση της μήτρας, πόνος κατά την περίοδο, βαριά αιμορραγία και κράμπες που μπορεί να είναι εξουθενωτικές.
Και οι 2 παθήσεις συχνά παραμένουν αδιάγνωστες για χρόνια, καθώς τα συμπτώματά τους συγχέονται εύκολα με «τυπικούς πόνους περιόδου». Ωστόσο, επηρεάζουν εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως και απαιτούν όχι μόνο ιατρική, αλλά και κοινωνική αναγνώριση.
Τι προβλέπει ο νέος νόμος
Ο νέος νόμος έρχεται να ενισχύσει τα δικαιώματα των ατόμων με ενδομητρίωση ή αδενομύωση, όχι μόνο μέσω της εργασιακής προστασίας, αλλά και μέσω της πρόσβασης σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη. Οι βασικές διατάξεις του περιλαμβάνουν:
- Αμειβόμενη άδεια έως 3 ημέρες τον μήνα, πλήρως καλυπτόμενη από τον εργοδότη, χωρίς απώλεια αποδοχών ή εργασιακών δικαιωμάτων.
- Ισχύει μόνο για επιβεβαιωμένα ιατρικά περιστατικά με διάγνωση ενδομητρίωσης ή αδενομύωσης, συνοδευόμενα από έντονο και εξουθενωτικό πόνο.
- Η ιατρική βεβαίωση απαιτείται μόνο μία φορά, κατά την πρώτη χρήση της άδειας.
- Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Πορτογαλίας θα ορίσει κατευθυντήριες γραμμές έως τις 25 Ιουνίου 2025 για τη διάγνωση, αντιμετώπιση και παρακολούθηση αυτών των παθήσεων.
- Θα εφαρμοστεί σύστημα συμμετοχής στα φάρμακα που συνταγογραφούνται για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
- Δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες διατήρησης γονιμότητας, όπως συλλογή και φύλαξη ωαρίων μέσω του NHS.
Πέρα από την πολιτική: Αναγνώριση και ενσυναίσθηση
Αυτό το νομοθετικό μέτρο είναι κάτι παραπάνω από μια θεσμική αλλαγή. Είναι μια πράξη ενσυναίσθησης και αναγνώρισης του γυναικείου πόνου. Ενός πόνου που για δεκαετίες αντιμετωπιζόταν ως φυσιολογικός, αναμενόμενος ή απλώς ως αναπόφευκτη ταλαιπωρία. Πλέον, η πολιτεία δίνει το μήνυμα ότι οι πόνοι περιόδου που επιδεινώνονται από σοβαρές παθήσεις δεν είναι κάτι που πρέπει να υπομείνεις σιωπηλά για να μην φανείς αδύναμη ή αντιπαραγωγική.
Η Πορτογαλία ακολουθεί τα βήματα της Ισπανίας, η οποία το 2023 καθιέρωσε πρώτη στην Ευρώπη άδεια περιόδου, αλλά η νέα νομοθεσία παρότι πιο στοχευμένη, δημιουργεί ένα προηγούμενο για την ευρύτερη αποδοχή της γυναικείας υγείας ως θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος.
Τι σημαίνει αυτή η αλλαγή πρακτικά;
Οι εργοδότες καλούνται πλέον να:
- Επικαιροποιήσουν τις πολιτικές άδειας και να διασφαλίσουν ότι αυτές εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις.
- Σεβαστούν την εμπιστευτικότητα των ιατρικών πληροφοριών, σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR).
- Εξετάσουν τη διεύρυνση της υποστήριξης, προσφέροντας ευέλικτες επιλογές όπως τηλεργασία ή πρόσθετες ημέρες άδειας σε εργαζόμενες με δύσκολη έμμηνο ρύση, ακόμα και πέραν των περιπτώσεων ενδομητρίωσης ή αδενομύωσης.
Μια σημαντική νίκη για την υγεία των γυναικών
Η νέα νομοθεσία της Πορτογαλίας δεν είναι απλώς ένα νομικό άρθρο. Είναι μια μικρή επανάσταση, ένα σύμβολο αλλαγής, μια νίκη για τις γυναίκες που τόσα χρόνια έκρυβαν τον πόνο τους πίσω από χαμόγελα στα γραφεία και την καθημερινότητα. Είναι ένα ακόμη βήμα προς έναν κόσμο όπου η γυναικεία εμπειρία θα ακούγεται, θα αναγνωρίζεται και θα τιμάται.
Σε μια εποχή που η φωνή των γυναικών δυναμώνει, τέτοιες πρωτοβουλίες μάς θυμίζουν ότι ο δρόμος για την ισότητα περνά και από τη σωματική υγεία, την αναγνώριση του πόνου και την ελευθερία να είμαστε ολόκληρες, με όλα όσα φέρουμε ως άνθρωποι.
