Ρεκόρ φυλακισμένων γυναικών δημοσιογράφων το 2022

Από το 1995, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) συντάσσουν την συγκεκριμένη ετήσια έκθεση, επιχειρώντας να καταγράψουν τη βία και τις καταχρήσεις κατά δημοσιογράφων, με βάση ακριβή δεδομένα που συλλέγονται από την 1η Ιανουαρίου έως την 1η Δεκεμβρίου του εξεταζόμενου έτους.

Τα στοιχεία του 2022, περιλαμβάνουν επαγγελματίες δημοσιογράφους, μη επαγγελματίες δημοσιογράφους και εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης.

Τα θλιβερά ρεκόρ για τις γυναίκες δημοσιογράφους

Το περσινό ρεκόρ καταρρίφθηκε ξανά, με ένα νέο, ακόμα πιο θλιβερό. 533 δημοσιογράφοι, 13,4% περισσότεροι από πέρυσι, βρέθηκαν φυλακισμένοι μέσα στο 2022. Επίσης, σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, είναι η πρώτη φορά που τόσες πολλές γυναίκες δημοσιογράφοι, βρίσκονται υπό κράτηση. Συνολικά, 78 γυναίκες δημοσιογράφοι βρίσκονται υπό κράτηση, σημειώνοντας αύξηση ρεκόρ, σχεδόν 30% σε σύγκριση με το 2021. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν πλέον σχεδόν το 15% των κρατουμένων δημοσιογράφων, σε σύγκριση με λιγότερο από 7% πριν από πέντε χρόνια.

Η Κίνα, όπου η λογοκρισία και η παρακολούθηση έχουν φτάσει σε ακραία επίπεδα, συνεχίζει να είναι ο μεγαλύτερος δεσμοφύλακας δημοσιογράφων στον κόσμο, με συνολικά 110 κρατούμενους.

Ανάμεσά τους, η Sophia Huang Xueqin, μία ανεξάρτητη δημοσιογράφος που κάλυψε τη διαφθορά, τη βιομηχανική ρύπανση και την παρενόχληση των γυναικών. Επίσης, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, με 47 κρατούμενους, έγινε ο τρίτος μεγαλύτερος δεσμοφύλακας δημοσιογράφων στον κόσμο, μόλις ένα μήνα μετά την έναρξη των μαζικών διαδηλώσεων.

Μεταξύ των πρώτων δημοσιογράφων που συνελήφθησαν ήταν δύο γυναίκες, η Nilufar Hamedi και η Elahe Mohammadi, οι οποίες τράβηξαν την προσοχή των ΜΜΕ στον άδικο θάνατο της νεαρής Ιρανής Mahsa Amini. Τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με τη θανατική ποινή.

Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Γενικός Γραμματέας του RSF,  Christophe Deloire:

Δικτατορικά και αυταρχικά καθεστώτα γεμίζουν τις φυλακές τους πιο γρήγορα από ποτέ, φυλακίζοντας δημοσιογράφους.

Αυτό το νέο ρεκόρ στον αριθμό των κρατουμένων δημοσιογράφων, επιβεβαιώνει την πιεστική και επείγουσα ανάγκη να αντισταθούμε σε αυτές τις αδίστακτες κυβερνήσεις και να επεκτείνουμε την ενεργό αλληλεγγύη μας σε όλους εκείνους που ενσαρκώνουν το ιδανικό της δημοσιογραφικής ελευθερίας, ανεξαρτησίας και πλουραλισμού.

Περισσότεροι δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους

Αυξήθηκε επίσης ο αριθμός των δημοσιογράφων που σκοτώθηκαν. Συνολικά 57 πλήρωσαν με τη ζωή τους τη δέσμευσή τους να μεταδίδουν τις ειδήσεις το 2022. Αύξηση 18,8% σε σύγκριση με το 2021, μετά από μια περίοδο δύο ετών σχετικής ηρεμίας και ιστορικά χαμηλών αριθμών.

Ο πόλεμος που ξέσπασε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, είναι ένας από τους λόγους για αυτήν την άνοδο. Οκτώ δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν τους πρώτους έξι μήνες του πολέμου. Μεταξύ αυτών ήταν ο Maks Levin, ένας Ουκρανός φωτορεπόρτερ που πυροβολήθηκε εσκεμμένα από Ρώσους στρατιώτες στις 13 Μαρτίου, και ο Frédéric Leclerc-Imhoff, ένας Γάλλος βιντεορεπόρτερ του τηλεοπτικού καναλιού ειδήσεων BFMTV, ο οποίος σκοτώθηκε από σκάγια από έκρηξη οβίδας, ενώ κάλυπτε την εκκένωση των αμάχων.

Οι πιο επικίνδυνες χώρες για δημοσιογράφους

Εν τω μεταξύ, πάνω από το 60% των δημοσιογράφων που σκοτώθηκαν, έχασαν τη ζωή τους σε χώρες που θεωρούνται ειρηνικές το 2022. Έντεκα δολοφονήθηκαν μόνο στο Μεξικό. Σχεδόν το 20% του συνολικού αριθμού δημοσιογράφων που σκοτώθηκαν παγκοσμίως.

Τα στοιχεία του Μεξικού, μαζί με τα στοιχεία της Αϊτής (με έξι νεκρούς) και της Βραζιλίας (με τρεις νεκρούς) βοήθησαν να μετατραπεί η Αμερική στην πιο επικίνδυνη περιοχή του κόσμου για τα ΜΜΕ με σχεδόν τους μισούς (47,4%) του συνολικού αριθμού δημοσιογράφων που σκοτώθηκαν παγκοσμίως το 2022.

Η έκθεση του 2022 αναφέρει επίσης ότι τουλάχιστον 65 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα ΜΜΕ κρατούνται επί του παρόντος όμηροι.  Επιπλέον, δύο ακόμη δημοσιογράφοι αναφέρθηκαν ως αγνοούμενοι το 2022, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των δημοσιογράφων που αγνοούνται αυτή τη στιγμή σε 49.

Η έρευνα, ρίχνει επίσης μια ματιά σε μερικές από τις πιο εντυπωσιακές υποθέσεις της χρονιάς, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Ivan Safronov, ενός από τους καλύτερους ερευνητές δημοσιογράφους της Ρωσίας, ο οποίος καταδικάστηκε σε 22 χρόνια φυλάκιση για αποκάλυψη «κρατικών μυστικών» άμεσα διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ποινή που καταγράφηκε από το RSF το 2022.

Η φετινή έκθεση, αναφέρει επίσης την περίπτωση του Dom Phillips, ενός Βρετανού δημοσιογράφου του οποίου το τεμαχισμένο σώμα βρέθηκε σε απομακρυσμένο σημείο του βραζιλιάνικου Αμαζονίου, όπου είχε πάει για να ερευνήσει τις προσπάθειες τοπικών ομάδων ιθαγενών καταπολέμηση της λαθροθηρίας, της παράνομης εξόρυξης χρυσού και της αποψίλωσης των δασών.

Το στίγμα της κακοποίησης στην Ελλάδα: Οι γυναίκες δημοσιογράφοι φοβούνται

Το σκοτάδι που καλύπτει τα ΜΜΕ, απλώνεται φυσικά και σε κάθε άλλη πτυχή και έκφανση της καθημερινότητας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Ειδικά, αν είσαι γυναίκα.

Σύμφωνα με νέα έρευνα του Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) πολλές γυναίκες δημοσιογράφοι στην Ελλάδα, φοβούνται πολύ να αναφέρουν την κακοποίηση και την παρενόχληση που έχουν υποστεί από άνδρες συναδέλφους τους, συχνά σε υψηλότερες θέσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν γνωρίζουν κάποια συγκεκριμένη διαδικασία για να το κάνουν.

Ωστόσο, μια κουλτούρα σιωπής, στιγματισμού και φόβου τις εμποδίζει κατά κύριο λόγο να υποβάλλουν καταγγελίες, διαπίστωσε το BIRN, ενώ πολλά μέσα ενημέρωσης δεν διαθέτουν σαφείς κανόνες σχετικά με τον τρόπο αναφοράς και αντιμετώπισης αυτής της κακοποίησης.

Κατάχρηση θέσεων εξουσίας

Στην έρευνα του BIRN σε εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης, το 94,5% των ερωτηθέντων ήταν γυναίκες. Περίπου το 92% περιέγραψε τον εαυτό του ως θύματα και το 8%, ως μάρτυρες σε περιστατικά που έλαβαν χώρα μεταξύ 1993 και 2021.

Το νεότερο θύμα ήταν 17 ετών, και το μεγαλύτερο 62. Περίπου το 43% των περιστατικών ήταν σεξουαλικής φύσης και το 35% λεκτική παρενόχληση. Περίπου το 81% συνέβη στο χώρο εργασίας, ενώ σε λίγο περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, ο δράστης ήταν προϊστάμενος του θύματος. Περίπου το 22% των δραστών ήταν συνομήλικοι των θυμάτων τους.

Έλλειψη κατάλληλων διαδικασιών

Τα δύο τρίτα των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης που απάντησαν στην έρευνα του BIRN, δήλωσαν ότι οι εργοδότες τους δεν διαθέτουν συγκεκριμένες διαδικασίες για την υποβολή καταγγελιών από τους εργαζόμενους.

Το 86% είπε ότι οι εργοδότες τους δεν παρέχουν εκπαίδευση για την αντιμετώπιση της παρενόχλησης και της κακοποίησης. Μόλις το 19% είπε ότι είχε παρακολουθήσει εκπαίδευση με δική του πρωτοβουλία σχετικά με τη βία λόγω φύλου.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

WOMEN TODAY

Γυναίκες δημοσιογράφοι καταγγέλλουν περιστατικά σεξουαλικής βίας. Ναι, και στην Ελλάδα