«Πιστεύετε ότι ήταν ομαδικός βιασμός ή συναινετικό σεξ;»: Η δίκη που αθώωσε τους 5 βιαστές μιας 18χρονης
- 23 ΑΠΡ 2024
Ο σεξισμός είναι μια εδραιωμένη κατάσταση, όχι μόνο στην ελληνική κοινωνία. Η δίκη της «αγέλης λύκων» στην Παμπλόνα (ο ομαδικός βιασμός που βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα για μήνες) αποκάλυψε τις βαθιές ρίζες του σεξισμού και στην Ισπανία. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Ιουλίου 2016, περικυκλωμένη από πλήθη που χόρευαν και έπιναν, μια 18χρονη γυναίκα βρέθηκε ξαφνικά μόνη. Στεκόταν στην Plaza del Castillo, μια πλατεία στο κέντρο της ισπανικής πόλης Παμπλόνα, που φιλοξενούσε το ετήσιο φεστιβάλ της με τους ταύρους που τρέχουν στην πόλη.
Ο ομαδικός βιασμός της 18χρονης γυναίκας
Η νεαρή φοιτήτρια μόλις είχε τελειώσει το πρώτο της έτος στο πανεπιστήμιο, είχε πιει με κάποια άτομα που είχε γνωρίσει εκείνο το βράδυ και χάθηκε από τους φίλους της στο πλήθος. Βρέθηκε σε ένα παγκάκι στην άκρη της πλατείας. Εκεί, ένας άντρας της άνοιξε συζήτηση. Το όνομά του ήταν José Ángel Prenda, ένας 26χρονος από τη Σεβίλλη που είχε έρθει στο φεστιβάλ του San Fermín με μια παρέα φίλων, 4 άντρες γύρω στα 20, που αυτοαποκαλούνταν la manada, δηλαδή η αγέλη των λύκων.
Ένα μέλος της παρέας, ο Alfonso Jesús Cabezuelo, είχε ένα τατουάζ ενός λύκου που ουρλιάζει στο πόδι του, μαζί με τις λέξεις «η δύναμη του λύκου βρίσκεται στην αγέλη». Ένα άλλο μέλος, ο Jesús Escudero, κομμωτής, είχε ένα τατουάζ στο πόδι με τον λύκο στο κλουβί του. Τα άλλα 2 μέλη ήταν ένας αστυνομικός, ο Antonio Manuel Guerrero, και ο Ángel Boza, ο οποίος, όπως και ο Prenda, ήταν άνεργος. Έμενε με τους γονείς του.
Pablo Blazquez Dominguez/Getty Images
Η νεαρή φοιτήτρια ήταν κουρασμένη. Μετά από περίπου 10 λεπτά είπε ότι θα πήγαινε στο αυτοκίνητο των φίλων της. Οι άντρες αυτοί προσφέρθηκαν να τη συνοδεύσουν. Όταν τους είπε ότι έφταναν κοντά στο αυτοκίνητο, ο José Ángel Prenda όρμησε ξαφνικά μπροστά, προλαβαίνοντας μια γυναίκα που έμπαινε σε μια κοντινή πολυκατοικία. Προσποιούμενος ότι είχε νοικιάσει ένα δωμάτιο εκεί, κράτησε την πόρτα και μετά γλίστρησε στο λόμπι. Εν τω μεταξύ, ένας από τους άντρες –η γυναίκα δεν ήταν σίγουρη ποιος– είχε αρχίσει να τη φιλάει και εκείνη τον φίλησε επίσης.
Ο άντρας με τον οποίο ήταν μαζί της έπιασε το χέρι και την οδήγησε προς την πόρτα. Πριν προλάβει να καταλάβει τι συνέβαινε, ένιωσε ότι τη γδύνουν. Μέσα στα επόμενα 20 λεπτά, οι 5 άντρες θα εναλλάσσονταν για να την βιάσουν από το στόμα, τον κόλπο και τον πρωκτό. Η 18χρονη έκλεισε τα μάτια της και περίμενε να τελειώσει ο εφιάλτης της.
Στις 3.27 π.μ., σύμφωνα με πλάνα CCTV, οι 5 άνδρες βγήκαν έξω από το κτίριο. Μόλις η γυναίκα έμεινε μόνη, ντύθηκε και έψαξε το τηλέφωνό της για να τηλεφωνήσει σε μια φίλη της, αλλά οι άντρες τής το είχαν κλέψει. Τότε ήταν που άρχισε να κλαίει. Έφυγε από το κτίριο και τελικά βρήκε ένα παγκάκι για να σωριαστεί, κλαίγοντας απαρηγόρητα. Τελικά, ένα περαστικό ζευγάρι σταμάτησε και της μιλήσε. Όταν τους είπε τι είχε συμβεί (ομαδικός βιασμός), κάλεσαν την αστυνομία, η οποία την οδήγησε σε τοπικό νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκε για τραύματα στον κόλπο και της δόθηκε το χάπι της επόμενης μέρας.
Οι 5 άνδρες, εντωμεταξύ, είχαν επιστρέψει στην πόλη, άλλοι για να συνεχίσουν το ποτό, άλλοι για να κοιμηθούν. Στις 6.50 π.μ., ο José Ángel Prenda έγραψε μήνυμα στην ομάδα WhatsApp που είχαν άλλους φίλους πίσω στη Σεβίλλη, «Καλημέρα. Οι 5 γ@@@@@@@ ένα κορίτσι. Χαχαχα». Και πρόσθεσε: «Έχουμε βίντεο». Στις 8 το πρωί, οι 5 φίλοι έτρεξαν με τους ταύρους. Μέχρι εκείνο το απόγευμα, οι 5 ήταν πίσω από τα κάγκελα στο αστυνομικό τμήμα.
Σημείωση: Ένα βίντεο που διέρρευσε από την ίδια ομάδα του WhatsApp έδειξε 4 από τους 5 κατηγορούμενους άνδρες να ψηλαφίζουν και να φιλούν μια φαινομενικά αναίσθητη γυναίκα στο πίσω μέρος ενός αυτοκινήτου 2 μήνες πριν από το φεστιβάλ των ταύρων, σε ένα άλλο φεστιβάλ στην Ανδαλουσία. Ξεκίνησε ξεχωριστή έρευνα για το περιστατικό. Η υπεράσπισή τους υποστηρίζε ότι η γυναίκα συναίνεσε, επειδή μπήκε οικειοθελώς στο αυτοκίνητο.
Ο ομαδικός βιασμός μιας 18χρονης γυναίκας ξεγύμνωσε το σεξισμό της Ισπανίας
Τον Απρίλιο του 2018, τελικά εκδόθηκε η ετυμηγορία και το δικαστήριο αθώωσε και τους 5 άνδρες για βιασμό, κρίνοντάς τους ένοχους για το μικρότερο αδίκημα της «σεξουαλικής κακοποίησης».Επειδή οι άνδρες δεν είχαν χρησιμοποιήσει βία για να εξαναγκάσουν τη γυναίκα να κάνει την πράξη, το έγκλημα δεν μπορούσε τεχνικά να κατηγοριοποιηθεί ως σεξουαλική επίθεση, που περιλαμβάνει βιασμό. Οι άνδρες καταδικάστηκαν σε 9 χρόνια αντί για 22 έως 25 χρόνια που ζήτησε η εισαγγελία.
Στις 21 Ιουνίου, 2 μήνες μετά την ετυμηγορία, υπήρξε μια άλλη ανατροπή: οι 5 άνδρες αφέθηκαν ελεύθεροι από τη φυλακή με εγγύηση, εν αναμονή της έφεσης κατά της ποινής τους. Στην απόφασή τους, οι δικαστές είπαν ότι η «απώλεια της ανωνυμίας» των ανδρών μέσω της δίκης καθιστούσε «αδιανόητο» ότι θα επιχειρούσαν να φύγουν από τη χώρα ή να διαπράξουν παρόμοιο έγκλημα.
Ο Guerrero, ο αστυνομικός της αγέλης των λυκων, είπε ότι ήταν τόσο πεπεισμένος για την αθωότητα της συμμορίας, που όταν η αστυνομία τον ενημέρωσε ότι κατηγορείται για βιασμό, ζήτησε να δει τον ανώτερό τους και πρόσφερε το βίντεο που είχε τραβήξει στο τηλέφωνό του ως αθωωτικό στοιχείο. Ο δικηγόρος των 5 ανδρών, Agustín Martínez, χαρακτήρισε το περιστατικό «συναινετικές σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ 6 ενηλίκων» και πρότεινε ότι η ενάγουσα άλλαξε το αφήγημά της μόνο από φόβο ότι οι άνδρες θα διέρρεαν βίντεο της πράξης και θα αμαυρώσουν τη φήμη της.
Pablo Blazquez Dominguez/Getty Images
Η 18χρονη γυναίκα υπέφερε από εφιάλτες, αϋπνία και δυσκολία συγκέντρωσης. Ένιωθε ντροπή κι ενοχές. Μήνες αργότερα, όταν άρχισαν οι πανεπιστημιακές εξετάσεις, δεν μπορούσε να τις δώσει. Για πολλές γυναίκες σε όλη τη χώρα, ακόμη και πριν από την έκδοση της ετυμηγορίας, η υπόθεση ήταν μια στιγμή απολογισμού, που αποκάλυψε μια βαθιά κουλτούρα μισογυνισμού στην ισπανική κοινωνία. Αμέσως μετά την ετυμηγορία, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες κατέβηκαν στις πλατείες σε δεκάδες ισπανικές πόλεις για να διαμαρτυρηθούν κατά της απόφασης, ζητώντας να ξαναγραφτεί η νομοθεσία της Ισπανίας για τη σεξουαλική επίθεση.
Αν και 2 από τους 3 προεδρεύοντες δικαστές της υπόθεσης παραδέχθηκαν ότι πίστευαν ότι η ενάγουσα δεν είχε συναινέσει στην πράξη, το γεγονός ότι δεν είχε εξαναγκαστεί βίαια τους εμπόδισε να την χαρακτηρίσουν ως βιασμό. Αντίθετα, οι άνδρες κρίθηκαν ένοχοι για «σεξουαλική κακοποίηση». Ο 3ος δικαστής ψήφισε την απαλλαγή των ανδρών.
Είναι η πατριαρχία ηλίθιε
Στις 13 Νοεμβρίου 2017, την πρώτη μέρα της δίκης της αγέλης των λύκων, ένας διάσημος τηλεοπτικός παρουσιαστής ρώτησε τους οπαδούς του στο Twitter: «Πιστεύετε ότι ήταν βιασμός ή συναινετικό σεξ;» Οι ακόλουθοι έπρεπε να επιλέξουν τη μία ή την άλλη επιλογή. Διέγραψε το tweet μετά από μια θύελλα κατακραυγής και κριτικής, αλλά όχι πριν χιλιάδες διαλέξουν και πατήσουν την απάντησή τους. Όλα φαινόταν να συνοψίζονται σε μια ερώτηση: ποιος έλεγε ψέματα;
/ George Panagakis/Pacific Press/LightRocket via Getty Images
Οι δικηγόροι υπεράσπισης μπόρεσαν να φυτέψουν σπόρους αμφιβολίας για το θύμα, υπονοώντας ότι έλεγε ψέματα, ότι είχε όντως συναινέσει και επομένως ότι δεν υπήρξε ποτέ ομαδικός βιασμός.
Η ακροδεξιά που συσπειρώθηκε κατά των γυναικών
Ένα αντι-κίνημα θιγόμενων ανδρών άρχισε να γεννιέται στο διαδίκτυο, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Vox στράφηκε στους υποστηρικτές του, που ένιωθαν ότι απειλούνται από την αυξανόμενη δυναμική αυτού που αποκαλούσαν «ριζοσπαστικό φεμινισμό». Τον Δεκέμβριο του 2018, το Vox έγινε το πρώτο ακροδεξιό κόμμα που κέρδισε πολλές έδρες στην Ισπανία μετά τον θάνατο του Φράνκο. Αλίμονο.
Η φεμινιστική εξέγερση μετά την ετυμηγορία
Εκείνο το βράδυ, ενώ γυναίκες σε όλη τη χώρα χτυπούσαν κατσαρόλες και τηγάνια στις λεγόμενες διαμαρτυρίες cacerolada , η δημοσιογράφος Cristina Falarás συνδέθηκε στο Twitter. Σε μια σειρά από tweets στους δεκάδες χιλιάδες followers της, αφηγήθηκε μερικές από τις δικές της εμπειρίες σεξουαλικής βίας. Υπέγραψε με το hashtag #Cuéntalo , «Πες την ιστορία σου». Εκείνο το βράδυ, 100 γυναίκες το έκαναν. Την τρίτη μέρα, ήταν 10.000. Μέχρι τη 10η ημέρα, το hashtag του Falarás είχε γίνει retweet 3 εκατομμύρια φορές και εξαπλώθηκε σε 70 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής, του Μεξικού και των ΗΠΑ. Ήταν το #MeToo της Ισπανίας. Τελικά, η κατακραυγή οδήγησε σε αλλαγή του νόμου για τη σεξουαλική επίθεση.
Το ντοκιμαντέρ για τον ομαδικό βιασμό
Η Almudena Carracedo έκανε μια ταινία για να βοηθήσει τις επιζώσες να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνες. Μιλά για μια ισπανική δική, λέει όμως μια διεθνή ιστορία καταπίεσης. Το ντοκιμαντέρ της μιλά για την καθολικότητα της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών. Η Almudena Carracedo γύρισε μαζί με τον Robert Bahar μια ταινία για την υπόθεση που είχε πυροδοτήσει το κίνημα #MeToo της Ισπανίας το 2018.
Δούλευε κρυφά τα τελευταία 3.5 χρόνια για να προστατέψει τις επιζώσες βιασμού.Το No estás sola: Το Ensemble face à la meute μιλά για τη νεαρή γυναίκα το 2016. Πρωταγωνιστής στην ιστορία είναι ο ομαδικός βιασμός κατά τη διάρκεια της περίφημης ταυροδρομίας του San Fermín στην Παμπλόνα, που διαπράχθηκε από μια ομάδα ανδρών που αποκαλούν τους εαυτούς τους The Pack.
«Αρχικά ζητήσαμε άδεια από τα θύματα και τις οικογένειές τους – η κατευθυντήρια αρχή μας ήταν ότι η ταινία δεν πρέπει να κάνει κακό – και στη συνέχεια δουλέψαμε με τις μαρτυρίες τους στο δικαστήριο, επιστολές και άλλο υλικό, καθώς και συνεντεύξεις στην κάμερα με 18 άτομα που είχαν ζήσει τη διαδικασία από το εσωτερικό. Η υπεράσπιση στην υπόθεση San Fermín το 2016 ανέθεσε σε έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ να αναφέρει τη ζωή του θύματος τους, μήνες μετά την επίθεση, για να προσπαθήσει να αποδείξει ότι δεν είχε βιώσει κανένα τραύμα, επειδή φαινόταν να συνεχίζει τη ζωή της “κανονικά”»γράφει στον Guardian.
Η αλλαγή που έφερε η φεμινιστική εξέγερση
Η κυβέρνηση ψήφισε έναν νέο νόμο (γνωστό ως νόμος «μόνο ναι σημαίνει ναι»), καθιστώντας τη συναίνεση κεντρικό παράγοντα στα εγκλήματα σεξουαλικής επίθεσης, εξαλείφοντας το έγκλημα της «κακοποίησης» σύμφωνα με το νόμο και θεσπίζοντας άλλα μέτρα υποστήριξης για τα θύματα. Η ντοκιμαντερίστρια καταλήγει στο κείμενο που υπογράφει στον Guardian: «Σε κάθε ομαδικό περιβάλλον – οικογένεια, συνάδελφοι– να ξέρετε ότι θα υπάρχουν και γυναίκες που έχουν βιώσει αυτή τη βία». Δυστυχώς, έχει δίκιο.
