Πώς είναι να είσαι μητέρα «στα ξένα»; 4 Ελληνίδες μαμάδες απαντούν
- 12 ΜΑΙ 2024
Μάνα είναι μόνο μια. Γνωστό τοις πάσι. Ωστόσο, πόσο πιο εύκολο ή δύσκολο είναι να είσαι μητέρα, μαμά, μανούλα, μαμάκα «στα ξένα»; Πώς είναι να μεγαλώνεις παιδιά στο εξωτερικό; Είναι πιο εύκολο; Πιο φθηνό; Πώς είναι να είσαι μητέρα στο Λονδίνο; Έχει καλύτερα σχολεία στις Βρυξέλλες; Πώς είναι ο τοκετός στη Σουηδία; Τι δραστηριότητες κάνουν τα παιδιά στη Λιουμπλιάνα; Είχα απορίες.
Βρήκα 4 Ελληνίδες που ζουν σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και τις ρώτησα πώς είναι να είσαι μητέρα «στα ξένα». Υπάρχουν σίγουρα διαφορές. Η μητρότητα στην Ελλάδα είναι δύσκολη. Για άπειρους λόγους. Που πολλαπλασιάζονται όταν είσαι εργαζόμενη μητέρα. Και πρέπει να μάθεις να διαχειρίζεσαι τις ενοχές σου. Στην Ελλάδα το κόστος ενός παιδιού αγχώνει τα νέα ζευγάρια. Γενικά, η μητρότητα στην Ελλάδα είναι δύσκολη πίστα. Στο εξωτερικό;
Η μητρότητα δεν είναι ένα μονοδιάστατο κόνσεπτ που ορίζεται εύκολα. Κάθε μητέρα το ξέρει αυτό. Ξέρουν ότι θα υπάρχει ο εαυτός τους πριν το παιδί και ότι θα γίνουν η μαμά του/της μετά τον ερχομό του παιδιού.
H Άννα είναι μητέρα 2 αγοριών στην Αγγλία
Η Άννα Υφαντή O’Berry είναι αρχιτέκτονας, Θεσσαλονικιά, μένει μόνιμα στο Λονδίνο εδώ και 18 χρόνια, είναι σύζυγoς του Ben και μητέρα του Herc και του Ben. Αυτή είναι η δική της ιστορία μητρότητας.
«Ο μεγάλος μου γιος είναι 12 ετών. Ο μικρός γεννήθηκε το 2021. Προσπαθούσα 8 χρόνια να γίνω ξανά μητέρα. Στην Αγγλία, εκτός κι αν είσαι η Kate Middleton, δεν πηγαίνεις σε ιδιωτική κλινική να γεννήσεις. Πας στο NHS. Κάνεις 2 υπέρηχους στους 9 μήνες κύησης. Και μια αυχενική. Η γέννα είναι δωρεάν. Θα σε ξεγεννήσει όποιος γιατρός είναι εκείνη την ώρα στο νοσοκομείο και έχει βάρδια. Αν έχουν πάει όλα καλά και δεν έχεις επιπλοκές, σε 6 ώρες παίρνεις εξιτήριο. Το νοσοκομείο είναι πεντακάθαρο. Και την καισαρική την αποφεύγουν. Θα είσαι σε κοιτώνα 6 ή 8 γυναικών. Το μωρό σου θα είναι δίπλα σου συνέχεια. Στο σπίτι μετά δεν έχεις βοήθεια. Εκτός αν πληρώσεις doula ή night nurses.
Στην Αγγλία ο εργοδότης υποχρεούται να σου κρατήσει τη θέση εργασίας σου για 12 μήνες. Για 6 εβδομάδες παίρνεις το 90% του μισθού σου. Μετά το βρετανικό κράτος σου δίνει για 7,5 μήνες κάτι λιγότερο από 800 λίρες (δεν φτάνουν ούτε για τις πάνες). Τους τελευταίους 3 από τους 12 μήνες δεν παίρνεις τίποτα. Υπάρχει νόμος για να μοιράζεσαι την άδεια με τον πατέρα. Μπορεί να πάρει εκείνος τους 6 μήνες και να μείνει σπίτι και να επιστρέψει η μαμά στη δουλειά. Δεν ξέρω πώς παίρνεις θέση σε δημόσιο παιδικό σταθμό, είναι εξαιρετικά δύσκολο. Εμείς στέλνουμε σε ιδιωτικό τον μικρό και πληρώνουμε 1600 λίρες το μήνα. Δεν υπάρχουν φοροελαφρύνσεις αν έχεις υψηλό εισόδημα. Ο μεγάλος γιος μας πάει σε δημόσιο σχολείο.
Τα πάρκα στο Λονδίνο δεν έχουν καμία σχέση με τα ελληνικά πάρκα. Κοντά στο σπίτι μας είναι ένα τεράστιο πάρκο με δεντρόσπιτο. Ο μεγάλος μου γιος στο σχολείο είναι πρεσβευτής της διαφορετικότητας. Στο Λονδίνο σού μαθαίνουν στο σχολείο να μην είσαι ρατσιστής, μισσαλόδοξος και ομοφοβικός. Δεν θα γυρνούσα ποτέ στην Ελλάδα να μεγαλώσω τα παιδιά μου. Στο Λονδίνο είναι δεδομένο ότι μοιραζόμαστε όλες τις υποχρεώσεις της γονεϊκότητας με τον σύζυγό μου. Δεν το θεωρώ τόσο δεδομένο στην Ελλάδα. Είναι γελοίο να τα κάνουν όλα οι γυναίκες».
Η Εύη είναι μητέρα της Άρτεμης στη Σουηδία
Η Εύη Μάρκου κατάγεται από την Θεσσαλονίκη και είναι κάτοικος Στοκχόλμης τα τελευταία 11 χρόνια με τον Γιάννη, την Άρτεμη και τον σκύλο τους, Όλιβερ. Είναι εκπαιδευτικός μαθησιακής υποστήριξης και συμπερίληψης σε αγγλόφωνο διεθνές σχολείο. Αυτή είναι η εμπειρία της ως εργαζόμενη μητέρα στη Στοκχόλμη.
«Είμαι 5 χρόνια μητέρα χάρη στην Άρτεμη, η οποία γεννήθηκε στη Στοκχόλμη. Ως τώρα, η εμπειρία μου είναι πολύ θετική και από άποψη παροχών και ποιότητας ζωής. Η πρώτη επαφή με τις παροχές γονεϊκότητας ήταν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όταν γνώρισα την barnmorska (μαία), η οποία με παρακολουθούσε με επισκέψεις μια φορά τον μήνα αρχικά και πιο συχνά στο τέλος. Στις επισκέψεις η μαία μετρούσε το μήκος της κοιλιάς και άκουγε την καρδιά με doppler, ενώ είχα μόνο δύο προγραμματισμένους υπέρηχους.
Γενικά, η παρακολούθηση της εγκυμοσύνης, καθώς και ο τοκετός, δεν είναι τόσο ιατρικοποιημένα όσο στην Ελλάδα, με τ@ γιατρ@ να παρεμβαίνουν εφόσον υπάρχει ανάγκη. Αυτό δυσκολεύει κάποιες γυναίκες, η προσέγγιση αυτή όμως εμένα μου ταίριαξε. Με τη μαία μου γράψαμε ένα πλάνο για τον τοκετό, και με τον σύζυγό μου πήγαμε σε σεμινάριο προετοιμασίας, τα οποία αποδείχθηκαν πολύ βοηθητικά. Το πλάνο μου περιείχε από τη στάση τοκετού μέχρι τη μουσική που θα ήθελα να ακούω.
Την ώρα που αρχίζουν οι πόνοι του τοκετού, τηλεφωνείς στο νοσοκομείο ώστε να σε καθοδηγήσουν και να σου πουν πότε είναι η ώρα για το νοσοκομείο. Για την διαχείριση των πόνων με συμβούλεψαν να πάρω έως 3 Alvedon (παυσίπονα), που είναι και ένα inside joke, καθώς είναι η πρώτη απάντηση των γιατρών εδώ σε όλα! Ο σύζυγός μου ήταν μέσα στο δωμάτιο του τοκετού καθώς και 2 μαίες βάρδιας στις οποίες έδωσα το πλάνο μου. Υπήρχαν διάφορα βοηθήματα, όπως μπάλα πιλάτες, μια ψηλή περπατούρα, ένα ειδικό σκαμνί και μια μπανιέρα. Προσφέρουν αέριο γέλιου πριν την επισκληρίδιο, την οποία χορηγούν εφόσον ζητηθεί και την αφαιρούν για το τελικό στάδιο. Στη δική μου περίπτωση δεν υπήρχε χρόνος για επισκληρίδιο.
Η μαία, με ρυθμικές κινήσεις, με βοήθησε να διαχειριστώ τους πόνους, και γέννησα όρθια κατ’ επιλογή μου. Η εμπειρία μου ήταν πολύ θετική. Άλλες γυναίκες, όμως, είχαν πολύωρη αρνητική εμπειρία, κυρίως γιατί η καισαρική προτείνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Παρέμεινα 3 μέρες σε μια ειδική πτέρυγα ξενοδοχείου με το μωρό συνέχεια στο πλάι μας, μέχρις ότου να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και να βοηθηθώ με τον θηλασμό. Έπειτα μας παρακολούθησε μια παιδονοσοκόμα στο κέντρο υγείας της γειτονιάς μας, με επισκέψεις αρχικά ανά εβδομάδα και αργότερα ανά μήνα έως τον πρώτο χρόνο. Έπειτα, οι επισκέψεις έγιναν ετήσιος αναπτυξιακός έλεγχος, ενώ του χρόνου θα εξεταστεί από τ@ σχολικ@ νοσοκόμ@. Αυτές οι παροχές είναι δωρεάν.
Η Σουηδία προσφέρει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για τους γονείς, αρχίζοντας με πληρωμένη άδεια γονεϊκότητας 480 ημερών και για τους 2. Υποχρεωτικά, όμως, ο δεύτερος γονέας πρέπει να πάρει τουλάχιστον τις 90 ημέρες από αυτές. Η αποζημίωση είναι το 80% του μισθού για 390 από αυτές τις μέρες, και αρκετά λιγότερη για τις υπόλοιπες. Αυτές οι μέρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι το παιδί να κλείσει τα 12 χρόνια. Επιπλέον, δίνεται μηνιαίο επίδομα περίπου 120 ευρώ (συνήθως μοιράζεται ανάμεσα στους γονείς) ως τον 16ο χρόνο. Όταν υπάρχει ανάγκη φροντίδας του παιδιού (πχ. ασθένεια), οι γονείς δικαιούνται άδεια με αποζημίωση 80% του μισθού (VAB). Ο σύζυγός μου και εγώ μοιραζόμαστε την φροντίδα αυτή ισομερώς, ανάλογα με τον φόρτο της εργασίας μας εκείνη την περίοδο, χωρίς να υπάρχει κοινωνική πίεση για τη μαμά να αναλάβει τον ρόλο της φροντίστριας.
Μετά την άδεια μητρότητας ενός χρόνου, επέστρεψα στην εργασία μου, ενώ ο σύζυγός μου έμεινε με την κόρη μας για τους επόμενους 5 περίπου μήνες. Η κόρη μας άρχισε την προσχολική εκπαίδευση σε ηλικία 1.5 χρονών και την προσαρμογή ανέλαβε ο μπαμπάς της. Το νηπιαγωγείο της (παιδικός σταθμός και νηπιαγωγείο εδώ είναι μαζί) είναι ιδιωτικό λόγω της εγγύτητας στο σπίτι μας, όμως πληρώνουμε όσο και σε ένα δημόσιο, περίπου 100 ευρώ το μήνα, καθώς επιδοτούνται από το κράτος. Την αφήνουμε στις 08.30 και την παίρνουμε στις 16:30, εναλλάξ. Και οι δύο γονείς δουλεύουμε ως τις 17:00, όμως υπάρχει σχετική ευελιξία.
Το μεγαλύτερο έξοδο – και ο μεγαλύτερος μπελάς – είναι τα ρούχα! Υπάρχουν τα αδιάβροχα χωρίς επένδυση, τα αδιάβροχα με φλις επένδυση, τα skaljackor (shell jackets) που είναι για layering, τα χειμωνιάτικα overalls, τα ισοθερμικά, τα φλις και τα αντιανεμικά φλις, και άλλα τόσα είδη παπουτσιών για να καλύψουν τις καιρικές συνθήκες. Τα παιδιά παίζουν πολύ έξω στη φύση, το οποίο είναι καταπληκτικό. Ένα από τα αγαπημένα της παιχνίδια είναι το geggamoja, δηλαδή ανακάτεμα λασπόνερων. Ας είναι καλά το πλυντήριο».
H Χρυσάνθη είναι μητέρα της Ζωής στο Βέλγιο
Η Χρυσάνθη Κασιμάτη είναι μια περήφανη Κυθηριώτισσα που διδάσκει γαλλικά σε μη γαλλόφωνους στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB). Είναι εργαζόμενη μητέρα και σύζυγός του Γιάννη. Αυτή είναι η εμπειρία της ως μητέρα.
«Γέννησα το 2019 στο νοσοκομείο στις Ixelles. Σε δωμάτιο πριβέ. Έτσι είναι το δημόσιο εδώ. Είχε δικό του κρεβάτι στο δωμάτιο μου ο άνδρας μου. Έκανα στο νοσοκομείο yoga σε ειδική αίθουσα πριν γεννήσω για να χαλαρώσω. Και πατώντας ένα κουμπάκι μπορούσα να ζητήσω από τις μαίες φαγητό στις 3 τα ξημερώματα. Ο λογαριασμός μας (μαζί με τη φωτοθεραπεία που έκανε η Ζωή γιατί εμφάνισε ίκτερο) ήταν στα 280€. Είχε ασφάλεια ο άνδρας μου από το συμβόλαιο που έκανε με την εταιρεία που δουλεύει. Καλύπτει και τα μέλη της οικογένειας του. Να ξέρεις όμως ότι το 50% του μισθού μας πηγαίνει στην εφορία στις Βρυξέλλες.
Η καισαρική είναι κάτι σαν άγνωστη λέξη εδώ. Καμία από τις φίλες μου δεν έχει κάνει. Θα επιλέξει ο γιατρός αυτή τη λύση αν κινδυνεύει το μωρό ή η μαμά. Διαφορετικά θα σου κάνουν μασάζ υπομονετικά μέχρι να έρθει το μωρό στη θέση του. Δεν λέω ότι είναι σωστό αλλά έχω δει μαμά να γεννάει και μετά από λίγες ώρες να είναι έξω με το μωρό της. Δεν υπάρχει εδώ η παράδοση ότι μια μαμά πρέπει να σαραντήσει για να βγει από το σπίτι.
Υπάρχει άδεια πατρότητας, είναι 2 εβδομάδες. Η πληρωμένη άδεια μητρότητας για εμένα που εργάζομαι part time ήταν 6 μήνες. Μετά τους 6 μήνες, η Ζωή πήγε στον βρεφονηπιακό σταθμό. Δεν είναι ταμπού εδώ να στέλνεις τα παιδιά μικρά στο βρεφονηπιακό. Επίσης, έχουν γεύματα (βιολογικά) και στους σταθμούς εφαρμόζουν τη μέθοδο Μοντεσσόρι. Το μόνο πρόβλημα είναι να βρεις θέση για το παιδί. Ήμουν τυχερή και βρήκα επειδή κατά τη διάρκεια της πανδημίας είχαν φοβηθεί πολλές μαμάδες να στέλνουν τα μικρά τους.
Στις Βρυξέλλες είμαστε τυχεροί επειδή υπάρχουν άπειρα πάρκα να πάμε με τη Ζωή. Με την προϋπόθεση να έχει καλό καιρό. Τα περισσότερα καφέ όμως έχουν παιδότοπους. Ναι, ζω σε μια πόλη που έχει καφέ και για παιδιά ΑμΕα. Τα δημόσια σχολεία εδώ είναι σαν τα καλύτερα ιδιωτικά στην Ελλάδα. Ένας από τους μεγαλύτερους σταρ στο Βέλγιο, ο Stromae, στέλνει το παιδί του σε δημόσιο. Τον βλέπω κάθε μέρα να πηγαίνει τα παιδιά του.
Στις Βρυξέλλες θηλάζεις όπου θέλεις και βλέπεις παντού μπαμπάδες με μάρσιπο. Η γιαγιά Βελγίδα δεν έχει σχέση με την γιαγιά Ελληνίδα, έχει δική της ζωή, θα δει το εγγόνι της το Σάββατο σε επίσκεψη και θα το βγάλει καμιά καθημερινή θέατρο. Το παιδί όταν τελειώνει σχολείο μπορεί να μείνει παραπάνω στην επίβλεψη. Το κράτος εδώ υπάρχει και λειτουργεί. Το τεστ ΠΑΠ κοστίζει 4,50€. Τα παιδιά στις Βρυξέλλες δεν φοράνε μάρκες στο σχολείο. Ούτε είναι κακομαθημένα. Στο σχολείο βλέπεις παιδιά όλων των κοινωνικών τάξεων και όλων των εθνικοτήτων. Είναι πολυπολιτισμική η κοινωνία εδώ».
Η Άντζυ είναι μαμά 3 παιδιών στη Σλοβενία
Η Άντζυ Κασμά είναι η μαμά της Αριάδνης, του Κωνσταντίνου και του Γιώργου. Μένουν στη Λιουμπλιάνα με το σύζυγό της, Ανδρέα. Αυτή είναι η εμπειρία της.
«Πριν από 3 καλοκαίρια είχα επιστρέψει πρόσφατα στο γραφείο από την άδεια μητρότητας. Τα δίδυμά ήταν σχεδόν 10 μηνών και η κόρη μας 4 ετών. Στο σπίτι με τα μωρά ήταν η δική μου μαμά παράλληλα με τη baby sitter, να σημειωθεί ότι καμιά τους δεν οδηγεί, η κόρη μας μπορούσε να είναι στον παιδικό έως τις 3:00, εγώ τελείωνα τη δουλειά στις 4:30 και ο άντρας μου ποτέ. Αναρωτιόμουν ποιος και πότε θα πάρει τη μικρή από το σχολείο. Τότε λοιπόν, χτυπάει το τηλέφωνο ώστε να με ενημερώσει ο άντρας μου ότι του έγινε πρόταση να αναλάβει μία θέση εργασίας στη Λιουμπλιάνα. Αφού ρώτησα για σχολείο και ώρες εργασίας, δέχτηκα σε 3 λεπτά!
Και καλά έκανα, σήμερα μπορώ να πάω παντού μόνη με 3 παιδιά με οποιοδήποτε μέσο με ασφάλεια.Τα παιδιά όταν τελειώνουν το σχολείο είναι διαβασμένα, χορτασμένα και χαρούμενα, έτοιμα για παιχνίδι έως το βράδυ. Οι βόλτες μας γίνονται σε καταπράσινα πάρκα στο κέντρο της πόλης σε παιδικές χαρές, όπου δύσκολα θα βρεις μια απλή τσουλήθρα ή κούνια. Πιο πολύ θυμίζουν στίβο μάχης γνωστού τηλεπαιχνιδιού.
Στον παιδικό σταθμό τα παιδιά μαθαίνουν να εξυπηρετούν μόνα τους τις ανάγκες τους από πολύ μικρή ηλικία (δεν ασχολήθηκα με εκπαίδευση τουαλέτας, απλά μία όμορφη μέρα με ενημέρωσαν ότι χρειάζονται εσωρουχάκια). Μαθαίνουν μέσα από τις ατελείωτες εκδρομές τους την οδική συμπεριφορά, τη σημασία της άθλησης και να δείχνουν σεβασμό στο συνάνθρωπο, στη φύση και στο περιβάλλον (βόλτα με λεωφορείο ώστε να μάθουν να δίνουν προτεραιότητα σε ηλικιωμένους).
Αναφορικά με την προσαρμογή των αγοριών στο δημόσιο σλοβενικό παιδικό σταθμό θα αναφέρω ότι οι δασκάλες μου ζήτησαν να τους μάθω βασικές ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητα. Έμαθαν να τους διαβάζουν το αγαπημένο τους βιβλίο στα ελληνικά και έμαθαν σε όλα τα παιδάκια ελληνικό παιδικό τραγουδάκι για να το πουν στην τάξη της κόρης μας. Αυτά μόνο λίγα από την προσπάθειά τους.
Σχετικά με το σύστημα υγείας, ευτυχώς δεν έχει χρειαστεί να γίνει χρήση για σοβαρό ζήτημα, αλλά σε ηλικίες ορόσημα γίνεται συνολικός και λεπτομερής έλεγχος στο παιδί, όπου τα ραντεβού με τους ειδικούς κλείνονται αυτόματα και περιλαμβάνουν έως και εξέταση από ψυχολόγο. Υιοθετήσαμε τη συνήθεια και δεν μένω σπίτι το σαββατοκύριακο, θα βγούμε έστω και για ένα απλό picnic. Φυσικά σε συνδυασμό με κίνηση (ποδήλατο, περπάτημα).
Επίσης, η γεωγραφική θέση της Λουμπλιάνας είναι μοναδική! Χρειάζεται κανείς περίπου μία ώρα ώστε να βρεθεί Ιταλία, Αυστρία ή Κροατία. Γενικά, σε αυτήν τη χώρα, ως μαμά νιώθω ότι σου δίνεται εύκολα η ευκαιρία να μεγαλώσεις χαρουμενα και ανεξάρτητα παιδιά. Τα αγαπημένα μας πρόσωπα, ευτυχώς, μας επισκέπτονται συχνά».
