Η Μαριάνθη Λιάπη έχει σκοπό να ενδυναμώσει τα παιδιά και το καταφέρνει με τη βιβλιοθήκη STEM
- 24 ΔΕΚ 2019
Από την Αρχιτεκτονική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η Μαριάνθη Λιάπη βρέθηκε να σπουδάζει στην καρδιά της τεχνολογίας και της καινοτομίας στο MIT. Με όλες τις γνώσεις στη βαλίτσα της επέστρεψε στην Ελλάδα με το βλέμμα της στραμμένο στο πώς θα βελτιώσει τον χώρο και τον τρόπο μάθησης των μικρών μαθητών. Έγινε η Υπεύθυνη Διαχείρισης ερευνητικών προγραμμάτων στο
Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων (TUC TIE Lab) το οποίο συνδημιούργησε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης και βρήκε έναν πολύτιμο σύμμαχο στον στόχο της, το Πλαίσιο.
Η Μαριάνθη Λιάπη, το TUC TIE Lab και το Πλαίσιο συνεργάστηκαν στη δημιουργία του προγράμματος STEM Libray, χώρων δηλαδή στους οποίους εκπαιδευτικοί και μαθητές νιώθουν άνετα να πειραματιστούν και να συνδημιουργήσουν, χώρους που φέρνουν σε επαφή τον φυσικό κόσμο με τον ψηφιακό των τεχνολογικών εφαρμογών μέσω της βιωματικής μάθησης. Χώρων που βοηθούν τα παιδιά να ανοίξουν τα φτερά τους στον κόσμο του STEM, της τεχνολογίας, στον ατέλειωτο κόσμο της μάθησης.
Τα κίνητρα που την έφεραν πίσω στην Ελλάδα, τα «εμπόδια» που ίσως συνάντησε στους ανδροκρατούμενους χώρους στους οποίους επέλεξε να κάνει καριέρα και τους στόχους της σε σχέση με το πρόγραμμα STEM Library μας εξήγησε η ίδια η Μαριάνθη Λιάπη. Στις απαντήσεις της θα βρεις ένα μυαλό γεμάτο από αγάγκη για καινοτομία και εξέλιξη. Και μια καρδιά γεμάτη από τις καλύτερες προθέσεις για τα παιδιά.
Από την Αρχιτεκτονική του ΑΠΘ στο MIT και πίσω. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να γυρίσετε στην Ελλάδα και να ασχοληθείτε με ένα πεδίο που για τους πολλούς παραμένει άγνωστο στη χώρα μας;
Η απόφαση για την επιστροφή στη Ελλάδα ήταν πολύπλευρη αλλά τελικά εύκολη. Την πήραμε από κοινού με τον σύζυγό μου, τον Κωστή Ουγγρίνη, ο οποίος είχε μια αντίστοιχη πορεία με εμένα από την Αρχιτεκτονική του ΑΠΘ στο Harvard. Από τη μια μεριά είχαμε τη νοσταλγία της οικογένειας και της καθημερινής ποιότητας ζωής και από την άλλη τη λαχτάρα να φέρουμε στην Ελλάδα ό,τι καλύτερο είδαμε, μάθαμε και δημιουργήσαμε στον ακαδημαϊκό παράδεισο που λέγεται Βοστώνη.
Ήδη από τότε, το 2006, διαφαινόταν η μεγάλη αλλαγή που ερχόταν στον τομέα της τεχνολογίας και των σύγχρονων εφαρμογών. Το δικό μου πεδίο δράσης είχε ως αφετηρία το πώς τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, παράγουμε και βιώνουμε τον χώρο στην αρχιτεκτονική. Σταδιακά, με την πολύτιμη βοήθεια της Edith Ackermann, άρχισα να εστιάζω περισσότερο στο πώς η τεχνολογία μπορεί να αναβαθμίσει τον χώρο και τον τρόπο μάθησης. Έτσι αναπτύχθηκε και η μεθοδολογία των Εκπαιδότοπων που ειδικεύεται στο σχολικό περιβάλλον.
Πώς ήρθε στη ζωή σας το TUC TIE Lab;
Το TUC TIE Lab ήταν ένα κοινό όραμά μας με τον Κωστή που σχηματοποιήθηκε μέσα στα ερευνητικά εργαστήρια της Αμερικής. Καταφέραμε και του δώσαμε ζωή στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στην Αρχιτεκτονική Σχολή, με το κίνητρο να γίνει μια πλατφόρμα πειραματισμού και διερεύνησης της σχέσης χώρος – άνθρωπος – τεχνολογία. Με τα χρόνια, το TUC TIE Lab εξειδικεύτηκε σε πολλές κατευθύνσεις, μεταξύ των οποίων η θεματική χώρος – παιδί – τεχνολογία, η οποία είχε πάντα ένα σημαντικό ρόλο, καθώς είχε ξεκινήσει ήδη από την Αμερική, με την Edith.
Εστιάσαμε στα παιδιά γιατί είναι οι πιο ενθουσιώδεις συνεργάτες με την πιο αυθόρμητη, αυθεντική και ισχυρή, εναλλακτική σκέψη. Όταν οραματίζεσαι μια αλλαγή, πρέπει να συμπεριλάβεις τα παιδιά. Είναι υπέροχο να δουλεύεις μαζί τους και πόσο περισσότερο μάλιστα όταν γνωρίζεις ότι έτσι επενδύεις στο μέλλον. Σίγουρα επιθυμούμε την αναβάθμιση των σχολικών χώρων, όμως, εκεί που πραγματικά εστιάζουμε είναι στα παιδιά.
Τόσο η αρχιτεκτονική όσο και ο προγραμματισμός και οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές είναι ανδροκρατούμενοι χώροι. Χρειάστηκε να σπάσετε πολλά στερεότυπα στην πορεία σας;
Η περιέργεια και ο ενθουσιασμός με έφερε σε αυτόν τον χώρο. Ξέρω από πρώτο χέρι ότι τα πράγματα μπορεί να γίνουν μονολειτουργικά , ειδικά όταν είναι άκαμπτα και αμετάβλητα. Ούτε η αρχιτεκτονική, ούτε η τεχνολογία, όμως, πρέπει να είναι αυτοσκοπός, ούτε φυσικά να κουβαλάνε προκαταλήψεις. Αποτελούν δύο βασικά μέσα για να αναζητήσει κανείς και να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για καλύτερη ποιότητα ζωής. Όταν έχεις ενθουσιασμό για την δουλειά σου, δεν καταλαβαίνεις τα «εμπόδια», απλά προχωράς μπροστά.
Οι μαθητές πλέον γεννιούνται μέσα σε έναν κόσμο τεχνολογικά προηγμένο. Ποιο μοντέλο ακολουθήσατε με το Πλαίσιο για να προάγετε τη βιωματική μάθηση;
Όπως έγραψε και ο Marc Prensky το 2001, τα παιδιά σήμερα είναι «ψηφιακοί αυτόχθονες» (digital natives) καθώς γεννιούνται και μεγαλώνουν μέσα στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Μπορεί υπό αυτές τις συνθήκες μεγαλώνοντας να έχουν κατακτήσει μια ευχέρεια στην αντίληψη και στην πλοήγηση του ψηφιακού κόσμου, στερήθηκαν, όμως, το διάστημα αυτό, τις αφορμές να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες στον φυσικό, καθημερινό κόσμο, όπως για παράδειγμα είναι η λήψη αποφάσεων σε πραγματικά προβλήματα.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά είναι, μέσα από τη βιωματική μάθηση, να φέρουμε σε επαφή τον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο των τεχνολογικών εφαρμογών και να τα υποστηρίξουμε να ανακαλύψουν και να μάθουν από τις μεταξύ τους συνδέσεις. Εκεί ακριβώς επενδύει και η πρώτη Βιβλιοθήκη STEM που δημιουργήσαμε με το Πλαίσιο, το οποίο συμμερίζεται αυτή την προσπάθεια και συμβάλλει ενεργά για την επίτευξη της.
Υπάρχει μεγαλύτερη ισότητα σήμερα στον τρόπο που μαθητές και μαθήτριες αντιμετωπίζουν τον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας; Ποια είναι η συμβολή του προγράμματος STEM Library προς αυτή την κατεύθυνση;
Ευτυχώς είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι που οραματίζονται και, πολύ περισσότερο, δραστηριοποιούνται για να βελτιώσουν και να εμπλουτίσουν τη μαθησιακή εμπειρία των παιδιών στο σχολείο σήμερα. Με ουσιαστικά αποτελέσματα. Μέσα από την πρωτοβουλία του Κώστα Γεράρδου σε αυτήν την κατεύθυνση δημιουργήσαμε την πρώτη Βιβλιοθήκη STEM σε δημόσιο σχολείο στην Ελλάδα, έχοντας ένα ολιστικό σχέδιο εφαρμογής που περιλαμβάνει εν ολίγοις τα εξής βήματα:
– Σχεδιασμός του χώρου και επιλογή του τεχνολογικού εξοπλισμού από την ομάδα ερευνητών του TUC TIE Lab. Είναι η ίδια ομάδα που λειτουργεί το Εργαστήριο ΠΟΙΩ του Δήμου Αθηναίων στο Σεράφειο, του πρώτου ανοιχτού, δημόσιου maker space στην Ελλάδα.
– Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μαθητών στη λειτουργία του τεχνολογικού εξοπλισμού και στη δημιουργία πρωτότυπων εκπαιδευτικών σεναρίων από την ομάδα του TUC TIE Lab που τρέχει και το πρόγραμμα των Εκπαιδότοπων σε 48 σχολεία του Δήμου Αθηναίων.
Η τεχνολογία στην εκπαίδευση είναι ταυτόχρονα ελκυστική και τρομακτική. Μέσα από το πρόγραμμα υλοποίησης της STEM Library φροντίσαμε όχι μόνο να δημιουργήσουμε έναν χώρο τεχνολογικής υποστήριξης της εκπαιδευτικής κατεύθυνσης STEM αλλά, πολύ περισσότερο, έναν χώρο που εκπαιδευτικοί και μαθητές θα νιώθουν άνετα να πειραματιστούν και να συνδημιουργήσουν. Είναι μια αφετηρία για ένα μαθησιακό ταξίδι που θα χαράξουν οι ίδιοι.
Τι είναι αυτό που θέλετε να πετύχετε με αυτήν τη συνεργασία;
Επιθυμούμε την κοινωνική καινοτομία και εξέλιξη, μέσα από την εκπαίδευση. Πιστεύουμε στη σχέση «ενδυναμωμένα παιδιά = δημιουργικοί πολίτες». Είναι μια επένδυση στο μέλλον, μια επένδυση που χρειάζεται όλους τους συντελεστές της κοινωνίας. Νομίζω πρέπει να αναδείξουμε έναν δρόμο μέσα από τον οποίο βοηθάμε ενεργά τη δημόσια εκπαίδευση, τους δασκάλους και κυρίως τα παιδιά. Μακάρι η πρωτοβουλία αυτή του Πλαισίου να εμπνεύσει περισσότερο κόσμο.
Το TUC TIE Lab μετρά ήδη εφαρμογές σε περισσότερα από 90 σχολικά συγκροτήματα, διοργανώνει ανοιχτές δράσεις για το κοινό και συνεργάζεται με δήμους της Ελλάδας. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια του;
Η ερευνητική δραστηριότητα και οι μεθοδολογίες που αναπτύσσει το TUC TIE Lab έχουν εφαρμογή σε έργα στις εξής θεματικές περιοχές: εκπαίδευση, τέχνη και πολιτισμός, υγεία, διάστημα και ακραία περιβάλλοντα, τουρισμός, βιωσιμότητα και τεχνολογία.
Το όραμα και η φιλοδοξία παραμένουν ίδια: μια πλατφόρμα έρευνας και πειραματικών εφαρμογών που από τη μια μεριά προσφέρει βοήθεια και τεχνογνωσία, με τα ερευνητικά του αποτελέσματα, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρει στο να δημιουργούμε στην Ελλάδα καλές πρακτικές που αναβαθμίζουν την εικόνα της χώρας μας σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον, αποτελεί ένα εφαλτήριο για νέους ερευνητές, καθώς δίνει ευκαιρίες σε νέους αποφοίτους να εργαστούν στην έρευνα, και να αντιληφθούν τις προοπτικές της στην Ελλάδα. Έχουμε την χαρά να έχουμε συνεργαστεί με περισσότερους από 90 νέους ερευνητές μέχρι στιγμής, που βρήκαν απασχόληση στα σύγχρονα επιστημονικά πεδία που ασχολήθηκαν στις σπουδές τους, εντός ή εκτός Ελλάδας.
Το είδος των δράσεων του εργαστηρίου δημιούργησε και αρκετές νέες ειδικότητες απασχόλησης, με υβριδικό χαρακτήρα, ανάμεσα στην τεχνολογία και την αρχιτεκτονική, όπως είναι για παράδειγμα η εξειδίκευση επάνω στην τεχνική του projection mapping.
Τι είναι αυτό που λείπει περισσότερο από τα παιδιά στην σχολική τους ζωή στην Ελλάδα σήμερα; Τι πρέπει να γίνει και προς ποια κατεύθυνση για να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να ασχοληθούν με την Επιστήμη και την τεχνολογία;
Αυτό που λείπει από τα παιδιά σήμερα δυστυχώς είναι το παιχνίδι. Το όμορφο, ελεύθερο, αυθόρμητο παιχνίδι. Ας μη βιαστούμε να έχουμε επιστήμονες από το νηπιαγωγείο. Ας τα αφήσουμε ελεύθερα και ας τα εμπιστευτούμε να ανακαλύψουν τον κόσμο με τον δικό τους τρόπο, στον δικό τους χρόνο. Είναι σημαντικό να τους δίνουμε τις δυνατότητες και τα ερεθίσματα, με τη φύση και με τη τεχνολογία, και σίγουρα με λιγότερο παρεμβατισμό από εμάς τους αγχωμένους ενήλικες. H μάθηση μέσα από το παιχνίδι είναι ευκολότερη, πιο πλούσια, και πιο ουσιαστική. Ας τα εμπιστευτούμε παραπάνω και θα δούμε πως όλα θα βρίσκουν σιγά-σιγά το δρόμο τους.
