Μεγαλώνεις ένα ντροπαλό παιδί; Η επιστήμη αποκάλυψε το παιχνίδι που θα το βγάλει από το «καβούκι» του
- 15 ΔΕΚ 2020
Ονειρευόμαστε για τα παιδιά μας ό,τι καλύτερο και κάνουμε τα πάντα για να είναι ευτυχισμένα. Η διαμόρφωση του χαρακτήρα τους είναι ένα κεφάλαιο στο οποίο οι γονείς δρουν καθοριστικά. Γι’ αυτό και το μέγεθος της ευθύνης για τον άνθρωπο που μεγαλώνουμε είναι μεγάλο. Παράλληλα, σαν διαδικασία έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ωστόσο δεν περνάνε όλα από τον έλεγχό μας, αφού το κάθε παιδί φέρει το δικό του ιδιοσυγκρασιακό αποτύπωμα. Υπάρχουν για παράδειγμα, παιδιά εξωστρεφή και παιδιά «κλειστά», ντροπαλά, που προτιμούν να κάθονται στη γωνιά τους και παίζουν με την κούκλα τους, όταν άλλα παιδιά, προτιμούν να παίζουν πιο ομαδικά ή να λύνουν μαζί με κάποιον άλλο ένα παζλ, να βλέπουν κάτι στο τάμπλετ.
Τώρα, περισσότερο από ποτέ, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας και της απομόνωσης, οι γονείς ανησυχούν όλο και περισσότερο για το πώς θα διασφαλίσουν ότι το παιδί τους αναπτύσσει τις κοινωνικές του δεξιότητες. Και πράγματι, πάνω από τα 2/3 των γονέων (70%) δηλώνουν ότι ανησυχούν για το πώς αυτό θα μπορούσε να έχει επηρεάσει το παιδί τους και παρομοίως το 74% των γονέων είναι πιο πιθανό να ενθάρρυναν το παιδί.
Λίγο πιο πάνω αναφερθήκαμε στο παιχνίδι με τις κούκλες. Το οποίο ίσως φαντάζει κάπως μοναχικό και «φτωχό» στο να ακονίζει το κοινωνικό υπόβαθρο του παιδιού. Στην πραγματικότητα όμως, ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τα οφέλη του παιχνιδιού με κούκλες είναι μεγαλειώδη και αφορούν κατά κύριο λόγο την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. Ως ενσυναίσθηση ορίζεται η συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου, και η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του. Σχετίζεται δηλαδή άμεσα με τη συναισθηματική ευφυΐα του ανθρώπου, με τον τρόπο που νιώθει τους γύρω του και κατά συνέπεια συμπεριφέρεται. Με το πώς θα αξιολογεί μελλοντικά τη δική του θέση στον κόσμο.
Μια παγκόσμια δημοσκόπηση με περισσότερους από 15.000 γονείς σε 22 χώρες που διεξήχθη από την OnePoll τον Ιούλιο του 2020 έδειξε ότι το 91% των γονέων κατατάσσουν την ενσυναίσθηση ως βασική κοινωνική δεξιότητα που θα ήθελαν να αναπτύξει το παιδί τους, αλλά μόνο το 24% γνώριζε ότι το παιχνίδι με κούκλες μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων στο παιδί τους.
Πώς το παιχνίδι με τις κούκλες βοηθάει το ντροπαλό παιδί να βγει προς τα έξω
Η έρευνα για την οποία θα σου μιλήσω αποτελεί ένα είδος συνέχειας της δημοσίευσης-ορόσημο θεωρίας της γνωστικής ανάπτυξης του Piaget, σύμφωνα με την οποία οι επιδράσεις του προσποιητού παιχνιδιού θεωρούνται θετικές για τις κοινωνικές δεξιότητες και τη δημιουργικότητα των παιδιών. Μια θέση που δεν είχε αποδειχθεί ποτέ επιστημονικά σε επίπεδο εγκεφάλου.
Ώσπου ανώτεροι ερευνητές στο έγκριτο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, με επικεφαλής τη Δρ. Sarah Gerson παρουσίασαν τη μελέτη με τίτλο «Εξερευνώντας τα Οφέλη του Παιχνιδιού με Κούκλες μέσω της Νευροεπιστήμης» (“Exploring the Benefits of Doll Play through Neuroscience”) την πρώτη ουσιαστικά μελέτη που χρησιμοποιεί τη νευροεπιστήμη για να διερευνήσει την θετική επίδραση που έχει το παιχνίδι με κούκλες στα παιδιά. Μια πρωτοβουλία της κορυφαίας εταιρείας παιχνιδιών Mattel και των κατασκευαστών της κούκλας Barbie.
Στο παρελθόν, οι γονείς δεν θεωρούσαν ότι το παιχνίδι με κούκλες ανήκει στην ίδια κατηγορία με τις κατασκευές, τα παζλ κλπ. όσον αφορά στην αξία του στην ανάπτυξη του παιδιού
Όπως καταλήγει η έρευνα, μέσω της Νευροεπιστήμης το παιχνίδι με κούκλες ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που επιτρέπουν στα παιδιά να αναπτύξουν την ενσυναίσθηση και δεξιότητες επεξεργασίας των κοινωνικών πληροφοριών, ακόμη και όταν παίζουν μόνα τους. Αυτές οι δεξιότητες εκτιμώνται ιδιαίτερα από τους γονείς και είναι σημαντικοί καθοριστικοί παράγοντες για τη μελλοντική συναισθηματική, ακαδημαϊκή και κοινωνική επιτυχία των παιδιών. Εν ολίγοις, η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το παιχνίδι με κούκλες, όπως η Barbie, προσφέρει σημαντικά οφέλη για την προετοιμασία των παιδιών για το μέλλον μέσω της καλλιέργειας κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η ενσυναίσθηση.
Πώς το παιχνίδι με τις κούκλες καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση στο παιδί
Η επίκουρη καθηγήτρια Δρ. Sarah Gerson και οι συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στο Κέντρο Επιστήμης της Ανθρώπινης Ανάπτυξης αξιοποίησαν την τεχνολογία της νευροαπεικόνισης για να παρέχουν τις πρώτες ενδείξεις σχετικά με τα οφέλη που αποφέρει το παιχνίδι με κούκλες σε επίπεδο εγκεφάλου. Μέσω της παρακολούθησης της εγκεφαλικής δραστηριότητας 33 παιδιών ηλικίας μεταξύ 4 και 8, καθώς έπαιζαν με μια σειρά από κούκλες Barbie, η ομάδα διαπίστωσε ότι η οπίσθια άνω κροταφική αύλακα (pSTS), μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επεξεργασία των κοινωνικών πληροφοριών όπως η ενσυναίσθηση, ενεργοποιήθηκε ακόμα και όταν το παιδί έπαιζε μόνο του. Τα οφέλη του ατομικού παιχνιδιού με κούκλες αποδείχθηκαν ίδια τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια.
Η Δρ. Gerson εξηγεί: «Πρόκειται για ένα εντελώς νέο εύρημα. Χρησιμοποιούμε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου όταν σκεφτόμαστε άλλους ανθρώπους, ειδικά όταν σκεφτόμαστε τις σκέψεις ή τα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου. Το παιχνίδι με κούκλες ενθαρρύνει τα παιδιά να δημιουργήσουν τους δικούς τους φανταστικούς μικρόκοσμους, σε αντίθεση, λόγου χάρη, με τα παιχνίδια που απαιτούν την επίλυση προβλημάτων ή τις κατασκευές παιχνιδιών. Ενθαρρύνει τα παιδιά να σκέφτονται για άλλους ανθρώπους και πώς μπορούν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Το γεγονός ότι είδαμε την pSTS να είναι ενεργή στην επιστημονική μελέτη, μας δείχνει ότι το παιχνίδι με τις κούκλες τα βοηθάει να εξασκήσουν μερικές από τις κοινωνικές δεξιότητες που θα χρειαστούν στη μετέπειτα ζωή. Επειδή αυτή η περιοχή του εγκεφάλου έχει αποδειχθεί ότι παίζει παρόμοιο ρόλο στην υποστήριξη της ενσυναίσθησης και της επεξεργασίας κοινωνικών πληροφοριών σε έξι ηπείρους, τα ευρήματα αυτά είναι πιθανό να ισχύουν ανεξαρτήτως για κάθε χώρα».
Ως επικεφαλής στην κατηγορία της κούκλας, η Barbie θα υποστηρίξει αυτά τα ευρήματα με διάφορα βοηθήματα για τους γονείς, τους ανθρώπους που φροντίζουν παιδιά και τα παιδιά, έτσι ώστε να συμβάλλει στη δημιουργία και την εφαρμογή των δεξιοτήτων επεξεργασίας κοινωνικών πληροφοριών. Αυτά τα βοηθήματα θα αναπτυχθούν μαζί με την κορυφαία ειδικό στην ενσυναίσθηση, τη συγγραφέα και εκπαιδευτική ψυχολόγο, Δρ. Michele Borba.
Σύμφωνα με την Michele Borba: «Τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα από το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ και την Barbie είναι εντυπωσιακά και σχετίζονται τόσο πολύ με την εποχή στην οποία ζούμε, δεδομένης της περιορισμένης κοινωνικής αλληλεπίδρασης που μπορούν να έχουν τα παιδιά μας. Έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά που έχουν αναπτύξει την ενσυναίσθηση και κοινωνικές δεξιότητες νωρίς στη ζωή τους παίρνουν καλύτερους βαθμούς, δεν εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο και κάνουν πιο υγιείς επιλογές συνολικά. Επιπλέον, είναι πιο πιθανό τα συμπονετικά παιδιά να υπερασπιστούν ένα παιδί που δέχεται εκφοβισμό και να προσπαθήσουν να εμπλακούν και να διευθετήσουν τη σύγκρουση. Είναι αξιοσημείωτο και χρήσιμο για τους γονείς να κατανοήσουν ότι τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες μέσω του παιχνιδιού με κούκλες».
Η Barbie έχει δεσμευτεί να αναπτύξει τη μελέτη αυτή το 2021 με το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, συνεχίζοντας να χρησιμοποιεί τη νευροεπιστήμη για να διερευνήσει τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους το παιχνίδι με κούκλες ωφελεί τα παιδιά.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα δεις το παιδί σου να αποσύρεται για να παίξει με τις κούκλες του, να χαρείς διπλά. Προετοιμάζει τον εαυτό του για να αντιμετωπίσει τον κόσμο με αυτοπεποίθηση, ευαισθησία αλλά και λογική.
