Ask the Mentor: Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για έμφυλες διακρίσεις στον χώρο της Πληροφορικής;
- 18 ΙΟΥΝ 2025
Φοβάμαι πως θα αντιμετωπίσω έμφυλη διάκριση στον εργασιακό χώρο της Πληροφορικής (είναι αυτό που σπουδάζω) λόγω του μεγάλου ποσοστού των ανδρών. Πως μπορώ να προετοιμαστώ;
Απαντά η μεντόρισσα του WΗΕΝ Γεωργία Μανιάτη, AI Integration Lead.
Αγαπητή αναγνώστρια,
Είναι σημαντικό που αναγνωρίζεις την έμφυλη διάκριση και επιθυμείς να προετοιμαστείς για το ενδεχόμενο να τη συναντήσεις στον επαγγελματικό σου χώρο. Δεν είναι ούτε σπάνια ούτε αόριστη. Είναι μια σοβαρή και υπαρκτή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που, μεταξύ άλλων, πλήττει το δικαίωμα των γυναικών να εξελίσσονται ισότιμα στο επάγγελμά τους. Σε τομείς όπως η Πληροφορική, όπου οι γυναίκες αποτελούμε μειοψηφία, τέτοια φαινόμενα εμφανίζονται συχνότερα και πιο έντονα. Δυστυχώς όμως τέτοιες συμπεριφορές δεν μας είναι εύκολα αναγνωρίσιμες, ειδικά στην αρχή της επαγγελματικής μας πορείας.
Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις έγκαιρα την έμφυλη διάκριση;
Η πρώτη σου άμυνα είναι η ενημέρωση. Η έμφυλη διάκριση μπορεί να πάρει πολλές μορφές, φανερές ή συγκεκαλυμμένες, και να προέρχεται από άτομα κάθε φύλου, είτε συναδέλφισσες/ους είτε προϊσταμένες/ους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η καταβολή χαμηλότερου μισθού για ίδια εργασία ή η μη προαγωγή λόγω μητρότητας, υπάρχουν μετρήσιμα στοιχεία. Συχνά, ωστόσο, εκδηλώνεται με τρόπους λιγότερο εμφανείς και δύσκολα αποδείξιμους, που επηρεάζουν βαθιά την καθημερινότητα των γυναικών.
Τέτοια παραδείγματα είναι η απαξίωση της γνώμης σου στις συσκέψεις, η αμφισβήτηση της επάρκειάς σου χωρίς λόγο, τα σεξιστικά σχόλια ή «αστεία», ή οι αναφορές στην εμφάνισή σου αντί στα επαγγελματικά σου επιτεύγματα. Όχι, δεν είσαι «υπερευαίσθητη» αν σε ενοχλούν αυτές οι συμπεριφορές.
Οι υπαινιγμοί, είτε με επιμονή για προσωπική οικειότητα εντός ή εκτός του εργασιακού χώρου παρά τη σαφή άρνησή σου, είτε με τη δημιουργία ενός εχθρικού περιβάλλοντος, αποτελούν σεξουαλική παρενόχληση και σοβαρή παραβίαση της αξιοπρέπειάς σου. Κάθε συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται και στοχεύει ειδικά εσένα διαφορετικά από τους άντρες συναδέλφους σου, αποτελεί έκφανση μιας κουλτούρας που υποβαθμίζει και περιθωριοποιεί. Το ψυχολογικό κόστος είναι πραγματικό: σε κάνουν να αμφισβητείς τον εαυτό σου, να αισθάνεσαι ανεπιθύμητη, να αποσύρεσαι.
Για όλα αυτά, η ελληνική νομοθεσία παρέχει προστασία. Ο νόμος 4443/2016 για την ίση μεταχείριση, ο 3896/2010 για την ισότητα των φύλων και ο 4808/2021 για την προστασία από παρενόχληση και βία στον χώρο εργασίας θεσπίζουν νομικά δικαιώματα που αξίζει να γνωρίζεις.
Πώς επιλέγεις ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον;
Επίλεξε με προσοχή το εργασιακό σου περιβάλλον. Όταν κάνεις συνέντευξη, δεν σε επιλέγουν απλώς – επιλέγεις κι εσύ. Ρώτησε πώς προωθείται η ισότητα, η διαφάνεια, η συμπεριληπτικότητα, αν υπάρχουν γυναίκες σε ηγετικές θέσεις, και παρατήρησε πώς μιλούν για εκείνες.
Συχνά τα «καμπανάκια» ακούγονται ήδη. Αν σου γίνουν σχόλια που δεν θα απευθύνονταν σε άντρα υποψήφιο, όπως παρατηρήσεις για την εμφάνιση ή την οικογενειακή σου κατάσταση στη διάρκεια των συνεντεύξεων, αποτελούν απόδειξη τοξικού περιβάλλοντος.
Πώς θα προστατεύσεις τον εαυτό σου στην πράξη από τις έμφυλες διακρίσεις;
Θέσε όρια εξαρχής. Μίλα όταν κάτι σε ενοχλεί. Αν δεχτείς σεξιστικά σχόλια ή υποτιμητικές συμπεριφορές, θέσε το όριό σου ευγενικά αλλά ξεκάθαρα. Μπορείς να καταγράψεις τα περιστατικά, με ημερομηνία, τόπο, ποιος/α ήταν παρών/ούσα και τι ακριβώς ειπώθηκε ή έγινε. Αυτή η καταγραφή είναι πολύτιμη αν χρειαστείς τεκμήρια για κάποιο επίσημο βήμα αργότερα.
Επίσης, βρες συμμάχους. Ζήτα τους να είναι παρόντες/ούσες σε συναντήσεις ή περιστάσεις όπου φοβάσαι ότι μπορεί να επαναληφθεί η συμπεριφορά. Αν παρατηρήσουν κάτι, μπορούν να το επιβεβαιώσουν, να το κατονομάσουν ή και να παρέμβουν. Ακόμα και μόνο η παρουσία τους μπορεί να αποτρέψει τέτοια περιστατικά ή να σου δώσει το αίσθημα πως δεν είσαι μόνη.
Ενημερώσου εκ των προτέρων για τις πολιτικές του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας και για τους τρόπους που μπορείς να κάνεις αναφορά. Αν αποφασίσεις να κινηθείς επίσημα, όπως να καταθέσεις καταγγελία στην εταιρεία ή σε κάποια αρμόδια αρχή, οι μαρτυρίες που έχεις μαζέψει θα είναι χρήσιμες.
Πώς θα χτίσεις αυτοπεποίθηση ώστε να μη νιώσεις ότι «δεν ανήκεις»;
Η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που χτίζεται και χρειάζεται συνειδητή δουλειά, ειδικά σε περιβάλλοντα που επιμένουν να σου δείχνουν πως «δεν ανήκεις».
Θέσε μικρούς μετρήσιμους στόχους στη δουλειά σου για να ενισχύσεις την πίστη σου στις τεχνικές σου ικανότητες και να μην επιτρέπεις να σου τροφοδοτούν το σύνδρομο του απατεώνα (imposter syndrome). Μην δέχεσαι να απολογείσαι για τη θέση σου ή να αποδεικνύεις ότι σου αξίζει!
Και αν η συμπεριφορά συνεχίζεται παρά τα βήματα που κάνεις;
Θυμήσου: δεν είναι δική σου ευθύνη να διορθώσεις μια κουλτούρα που προϋπήρχε. Το να μείνεις σε έναν τοξικό χώρο δεν είναι πράξη γενναιότητας, είναι υπονόμευση της δικής σου πορείας. Υπάρχουν εταιρείες που σέβονται τη διαφορετικότητα, που δίνουν χώρο και λόγο σε όλες και όλους, και που χτίζουν κουλτούρες όπου η ισότητα δεν είναι απλώς μια λέξη στην ιστοσελίδα τους. Αναζήτησέ τες.
Μην αποδέχεσαι το ελάχιστο ως «αναγκαίο κακό». Μπορείς να θέτεις όρια, να απομακρύνεσαι από ό,τι δεν σε σέβεται και να χτίζεις τη διαδρομή σου σε μέρη όπου θα παίρνεις αυτό που αξίζεις -όπως ακριβώς και οι άντρες συνάδελφοί σου.
Στείλε κι εσύ την ερώτησή σου εδώ.
