ΥΓΕΙΑ

Καρκίνος του Μαστού: Μπορούν τα mRNA εμβόλια να γίνουν η λύση;

Pexels

O τακτικός καθηγητής χειρουργικής, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διευθυντής της Μονάδας Παθήσεων Μαστού στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της πόλης, Χαράλαμπος Χαρίσης εξηγεί στο LadyLike αν είμαστε κοντά στη μέρα που οι γυναίκες θα απαλλαγούν από αυτό το άγχος. Αν δηλαδή, τα εμβόλια mRNA μπορούν να δώσουν γίνουν η λύση στο πρόβλημα που πλήττει 10 στις 100 γυναίκες.

Αν χρειάζεσαι λίγη βοήθεια ως προς το τι είναι τα εμβόλια mRNA, μπορούμε να βοηθήσουμε.

Η πρώτη ερώτηση προς τον κύριο Χαρίση ήταν σχετική με κάτι που είπε ο μαστολόγος που παρακολουθεί φίλη μου, που νοσεί. Της εξήγησε πως είναι η γρίπη της εποχής για τις γυναίκες, δηλαδή, ένα πολύ συχνό φαινόμενο που πια μπορεί να αντιμετωπιστεί. Μετά ακολούθησε σειρά από «αλλά». Ας δούμε όμως, τι είχε να επισημάνει ο ειδικός.

«Δεν θα έλεγα πως είναι η σύγχρονη γρίπη, είναι ωστόσο κάτι πολύ συχνό. Αν πάρουμε 100 γυναίκες ηλικίας 20 χρόνων και τις παρακολουθήσουμε μέχρι τα 80 τους, οι 10 θα εμφανίσουν καρκίνο στον μαστό. Γενικά, σε ό,τι αφορά τον καρκίνο, 1 στους 3 ανθρώπους σήμερα είχε ή έχει καρκίνο. Δηλαδή, είτε είχε και τον ξεπέρασε, είτε έχει και είναι στη διαδικασία της θεραπείας.

Αυτό που έχει αυξηθεί πάρα πολύ είναι ο αριθμός των ανθρώπων που νοσούν με καρκίνο και επιβιώνουν. Ο καθένας έχει μια ιστορία να διηγηθεί πια, και για αυτό φαίνεται πως υπάρχει μεγαλύτερο -αριθμητικά- πρόβλημα, ενώ στην πράξη δεν υπάρχει αύξηση. Πάντα αυτή ήταν η συχνότητα. Πλέον όμως, υπάρχουν ασθενείς που επιβιώνουν για πολλά χρόνια -και διηγούνται την εμπειρία. Παλαιότερα πέθαιναν στους 6 μήνες με ένα χρόνο. Εξ ου και η νόσος λεγόταν επάρατη». Δηλαδή, καταραμένη, καθώς δεν ήταν ιάσιμη.

«Το ευχάριστο στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού, είναι πως αν γίνει έγκαιρα η διάγνωση, υπάρχει 99% ποσοστό θεραπείας. Πώς γίνεται έγκαιρα; Μέσω της πρόληψης, με τα μέσα που διαθέτουμε σήμερα.

«Τι είναι ‘έγκαιρα’; Το πρώτο στάδιο. Όταν δεν έχει δώσει μετάσταση στους λεμφαδένες, που είναι το δεύτερο στάδιο και οι πιθανότητες θεραπείας γίνονται 85%. Το επόμενο στάδιο είναι οι μεταστάσεις σε άλλα όργανα (πνεύμονες, συκώτι, κόκαλα κλπ), που μειώνει το ποσοστό στο 20%».

Όπως σπεύδει να προσθέσει «εξαρτώνται πολλά και από τον τύπο του καρκίνου -αν είναι επιθετικός ή λιγότερο επιθετικός κλπ. Αυτό είναι κάτι που προκύπτει με τη διάγνωση του καρκίνου, στη βιοψία του όγκου. Με την έγκαιρη διάγνωση, στο 70% των περιπτώσεων δεν χρειάζεται χημειοθεραπεία. Αρκεί η ορμονοθεραπεία» δηλαδή η λήψη ενός χαπιού.

«Επιπλέον έχουμε και τη δυνατότητα να μην προβούμε σε μαστεκτομή, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Χρειάζεται πια, μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Έχει προοδεύσει η έρευνα, όπως έχουν προοδεύσει και οι θεραπείες. Παλαιά η μαστεκτομή γινόταν ανεξαιρέτως. Πλέον υπάρχουν πολλών ειδών επεμβάσεις, με διάφορα ονόματα όπως ογκοπλαστικές κλπ.».

Εάν ο τύπος του καρκίνου είναι επιθετικός «τότε αλλάζουν όλα τα ποσοστά. Και πάλι όμως, αν γίνει η διάγνωση στο πρώτο στάδιο, το ποσοστό θεραπείας είναι τουλάχιστον 90%. Αρκεί να μην έχει δώσει ακόμα μεταστάσεις και να είναι μόνο μέσα στο μαστό -να μην έχει φύγει από εκεί καθόλου, ως κύτταρο».

Ο κύριος Χαρίσης συμφώνησε με το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η πρόληψη είναι κάτι που έχει σώσει πολλές ζωές στην Ελλάδα. «Στα 30 χρόνια που εργάζομαι επί του θέματος, προ πανδημίας είχε φτάσει σε πολύ καλό επίπεδο. Αυτό ήταν κάτι που άλλαξε ο Covid-19. Η κατάργηση της πρόληψης έχει ως συνέπεια να βλέπουμε τώρα, πολλούς προχωρημένους πια, καρκίνους στις μαστογραφίες και τον προληπτικό έλεγχο. Αυτό ας μας γίνει μάθημα πως η πρόληψη στον καρκίνο δεν πρέπει να σταματάει ποτέ, καθώς αν σταματήσει μειώνονται τα ποσοστά επιβίωσης».

Πάμε τώρα, και στο μείζον θέμα: θα σωθούμε ποτέ από αυτό το άγχος; «Με τις μεγάλες προόδους που έχουν γίνει τα τελευταία 40 χρόνια, έχει μειωθεί η θνητότητα από καρκίνο του μαστού άνω του 30%. Αυτό πιστώνεται στην εξέλιξη της ογκολογίας και των φαρμάκων της, που έχει δείξει καλά αποτελέσματα στην επιβίωση των ασθενών».

Πώς αναπτύσσεται ο καρκίνος

Ως προς το mRNA εμβόλιο, ενημέρωσε ότι «είναι ένα θέμα που θέλει λίγη εξήγηση, αν έχετε τον χρόνο». Προφανώς και τον έχουμε. «Θα χρειαστεί να πάμε στην αρχή: στο πώς αναπτύσσεται ένας καρκίνος. Κάθε μέρα στο σώμα μας γεννιούνται καρκινικά κύτταρα. Έχουμε το ανοσοποιητικό σύστημα που τα εντοπίζει, τα αναγνωρίζει (από σημάδια που έχουν πάνω τους τα καρκινικά κύτταρα) και τα εξολοθρεύει.

Όταν το ανοσοποιητικό δεν μπορεί να τα βρει, τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται, γίνονται εκατομμύρια και σχηματίζουν ένα ογκίδιο. Για να φτάσει να το πιάσει η γυναίκα, σημαίνει ότι έχει αυξηθεί πάρα πολύ σε αριθμό κυττάρων». Να κάνουμε ένα rewind: γιατί ενδέχεται να μην εντοπίσει τα καρκινικά κύτταρα το ανοσοποιητικό σύστημα;

«Δεν ξέρουμε πού οφείλεται αυτό. Και όταν δεν γνωρίζουμε τα αίτια, λέμε πως υπάρχουν πολυπαραγοντικά αίτια. Προφανώς και θα ήταν το ιδεατό αν μπορούσε να σταματήσει εκεί κάποιος τη διαδικασία -με κάποια παρέμβαση. Αλλά αυτό δεν γίνεται. Ένα από τα θέματα που λειτουργούν εναντίον είναι η γήρανση. Όπως γερνάει το σώμα, γερνάει και το ανοσοποιητικό σύστημα και δουλεύει λιγότερο καλά. Για αυτό και ο καρκίνος του μαστού είναι πιο συχνός, από τα 60 και μετά -αυτό είναι κάτι που ισχύει γενικά με τους καρκίνους».

«Αυτή τη στιγμή τρέχουν 50 έρευνες για το εμβόλιο mRNA που έχει ως στόχο τον καρκίνο»

Πάμε τώρα και στο εμβόλιο: «Στις έρευνες που γίνονται (είναι 50 που ‘τρέχουν’ αυτήν την στιγμή) το εμβόλιο λειτουργεί ως βοήθημα, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα που του διέφυγαν -και πολλαπλασιάστηκαν στον αριθμό που έγιναν καρκίνος- και να τα σκοτώσει. Δεν είναι πρόληψη -όπως στην περίπτωση του Covid-19, αλλά θεραπεία. Και για αυτό αναφέρεται ως κατ’ ευφημισμόν εμβόλιο, αφού περισσότερο πρόκειται για ανοσοθεραπεία.

Για ενίσχυση του ανοσοποιητικού, ώστε να καταστρέψει τον καρκίνο που δεν ‘αναγνώρισε’ το σύστημα. Αυτός είναι ο στόχος του εμβολίου mRNA και είναι μια ερευνητική προσπάθεια που ξεκίνησε ως θεραπεία κατά του καρκίνου, προ 20ετίας. Μετά χρησιμοποιήθηκε για ιούς και λοιμώξεις».

Η πρόοδος που υπάρχει αφορά «τον τρόπο που έχουν βρει, ώστε να περνάει το mRNA στο κύτταρο -με κάψουλα λιπιδίων που έφτιαξαν. Μπορείτε να πείτε πως η έρευνα για τον Covid-19, βοήθησε και την έρευνα για τον καρκίνο του μαστού». Έχουν γίνει διάφορες δοκιμές. «Στο μελάνωμα τα πρώτα αποτελέσματα ήταν θετικά. Στον καρκίνο του παχέος εντέρου δεν λειτούργησαν καλά τα πρώτα εμβόλια».

Για τον Covid-19 δοκιμάστηκαν οκτώ διαφορετικά εμβόλια μέχρι να βρεθεί το πιο αποτελεσματικό. Για τον καρκίνο πρέπει να δοκιμαστούν εκατομμύρια

Ερευνητές έχουν πει πως θα χρειαστούν δυο με 3 χρόνια για να μπορούν να κάνουν λόγο για τα πρώτα αποτελέσματα. «Θα πρότεινα να έχετε υπομονή για μια πενταετία». Γιατί; «Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του πώς αντιμετωπίστηκε ο κορονοϊός των πέντε μεταλλάξεων έως τώρα και το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι εκατομμύρια μεταλλάξεις του καρκίνου. Πόσα εκατομμύρια είναι; Όσες είναι και οι ασθενείς. Κάθε καρκίνος είναι σαν τα δαχτυλικά αποτυπώματα. Συνεπώς, δεν μπορεί ένα εμβόλιο να δουλέψει για όλους. Σκεφτείτε πως για τον κορονοϊό δοκίμασαν 8 διαφορετικά, ώστε να αποφασίσουν ποιο είναι το πιο αποτελεσματικό.

Δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει το ίδιο (λόγω κόστους ή άλλων θεμάτων που προκύπτουν) και για κάθε ασθενή με καρκίνο του μαστού, αφού κατά περίπτωση πρέπει να εντοπιστούν διαφορετικά σημάδια καρκινικών κυττάρων. Δηλαδή, στην ουσία να δημιουργηθεί ένα εμβόλιο για κάθε ασθενή. Προφανώς έως ότου προκύψει αυτό, η γυναίκα δεν μπορεί να παραμείνει χωρίς θεραπεία. Άρα, το εμβόλιο μπορεί να χρησιμοποιείται στο τέλος, ώστε να μην επανεμφανιστεί ο καρκίνος. Θα δουλέψει βοηθητικά στις ήδη υπάρχουσες θεραπείες».

«Το εμβόλιο για τον καρκίνο του μαστού δεν θα δουλέψει προληπτικά, όπως λειτουργεί με τον Covid-19, αλλά θεραπευτικά. Το εμβόλιο θα είναι διορθωτής της βλάβης».

Στις μελέτες που γίνονται στην παρούσα φάση «χρησιμοποιούν ως στόχους των εμβολίων χαρακτηριστικά καρκίνων που είναι κοινά στις γυναίκες -υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις και σε αυτές δοκιμάζονται τα mRNA εμβόλια».