7 σημάδια που μαρτυρούν τοξικές σχέσεις και συναισθηματική κακοποίηση
- 5 ΔΕΚ 2024
Ο όρος «τοξική σχέση» έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, συχνά χρησιμοποιούμενος για να περιγράψει οποιαδήποτε δυσλειτουργική δυναμική στις σχέσεις μας. Ωστόσο, δεν είναι κάθε σύγκρουση ή παρεξήγηση ένδειξη τοξικότητας και συναισθηματικής κακοποίησης. Ακόμα και οι υγιείς σχέσεις δεν είναι τέλειες και οι άνθρωποι κάνουν λάθη.
Η διαφορά όμως, σε μια πραγματικά τοξική σχέση, όπου «φωλιάζει» η συναισθηματική κακοποίηση είναι ότι υπάρχει μια σταθερή, επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που προκαλεί πόνο, άγχος ή υποτίμηση. Παρακάτω παρουσιάζουμε 7 διακριτικά σημάδια, που μπορούν να σε βοηθήσουν να αναγνωρίσεις μια πραγματικά τοξική σχέση.
1. Συνεχής υποτίμηση ή κριτική
Η κριτική μπορεί να είναι εποικοδομητική, αλλά όταν γίνεται προσωπική ή υποτιμητική, μπορεί να τραυματίσει την αυτοεκτίμησή σας. Έρευνες δείχνουν ότι σε τοξικές σχέσεις, ο ένας σύντροφος συχνά χρησιμοποιεί τη «διάβρωση» της αυτοπεποίθησης του άλλου για να αποκτήσει έλεγχο. Αντί για στήριξη, βιώνεις την αίσθηση ότι τίποτα από όσα κάνεις, δεν είναι αρκετά καλό.
2. Συναισθηματικός έλεγχος
iStock
Οι τοξικοί σύντροφοι συχνά χρησιμοποιούν τη ζήλια ή την ανασφάλεια για να περιορίσουν την ανεξαρτησία σου. Αυτό μπορεί να εκφραστεί μέσω ελέγχου της επικοινωνίας σου, της κοινωνικής σου ζωής ή των αποφάσεών σου. Έρευνα από το Journal of Personality and Social Psychology, τονίζει ότι ο έλεγχος είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της συναισθηματικής κακοποίησης, καθώς περιορίζει την ελευθερία του ατόμου.
3. Σε μία τοξική σχέση υπάρχει αδιαφορία για τα συναισθήματά σου
Σε μια υγιή σχέση, τα συναισθήματα και των 2 πλευρών έχουν σημασία. Όταν ο/η σύντροφός σου απορρίπτει, υποβαθμίζει ή αγνοεί τα συναισθήματά σου, αυτό είναι ένδειξη τοξικότητας. Σύμφωνα με ειδικούς ψυχολόγους, η έλλειψη συναισθηματικής ενσυναίσθησης δημιουργεί ένα ανθυγιεινό περιβάλλον όπου οι ανάγκες σου, θεωρούνται ασήμαντες.
4. Αδυναμία ανάληψης ευθυνών
Οι τοξικοί άνθρωποι, συχνά αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τα λάθη τους και προτιμούν να κατηγορούν εσένα. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε ένα συνεχές αίσθημα ενοχής και απογοήτευσης. Έρευνες δείχνουν ότι αυτός ο μηχανισμός «προβολής ευθυνών» συνδέεται συχνά με ναρκισσιστική ή χειριστική συμπεριφορά.
5. Μία τοξική σχέση κρύβει διαρκή χειραγώγηση
Η χειραγώγηση μπορεί να πάρει πολλές μορφές, από συναισθηματικό εκβιασμό έως το γνωστό φαινόμενο του gaslighting (διαστρέβλωση της πραγματικότητας). Σύμφωνα με τη θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας, η χειραγώγηση επηρεάζει την ικανότητά μας να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, προκαλώντας αμφιβολίες ακόμα και για όσα θεωρούμε δεδομένα.
6. Ασυνέπεια και μυστικότητα
Η συνεχής ασυνέπεια στις υποσχέσεις ή η μυστικότητα μπορούν να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη στη σχέση. Ενώ όλοι έχουν δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, όταν η μυστικότητα γίνεται μέσο για να σε κρατάει κάποι@ στο σκοτάδι, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανειλικρίνειας ή χειριστικότητας.
7. Αίσθηση διαρκούς εξάντλησης
Σε μια τοξική σχέση, μπορεί να νιώθεις συνεχώς εξουθενωμέν@, ψυχικά και συναισθηματικά. Έρευνες για τις επιπτώσεις του χρόνιου στρες σε τοξικές σχέσεις αποδεικνύουν ότι τέτοιες καταστάσεις επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία, προκαλώντας άγχος, κατάθλιψη και μειωμένη αυτοεκτίμηση.
Πώς μπορείς να είσαι σίγουρ@ ότι μιλάμε για μια τοξική σχέση;
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι οι σχέσεις είναι περίπλοκες και δεν υπάρχει κάποιο «τέλειο εγχειρίδιο» γι΄αυτές. Όταν όμως, συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς επαναλαμβάνονται και έχουν αρνητική επίδραση στη ζωή μας, είναι σημαντικό να τα αναγνωρίσουμε και να λάβουμε μέτρα.
Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσεις με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, που μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα την κατάσταση. Να θυμάσαι: οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην αγάπη, την εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό.
