4 σημάδια που δείχνουν ότι βιώνεις «λειτουργικό πάγωμα»

ΣΤΕΛΒΙΑ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ
14 ΙΟΥΝ 2025

Μέσα στη μέρα καλείσαι να κάνεις κάποια πράγματα. Όπως το να πηγαίνεις στη δουλειά ή να φροντίζεις τα παιδιά σου. Όμως, παρότι συνεχίζεις να κάνεις τα απαραίτητα, τα κάνεις με έναν σχεδόν αυτόματο, αποσυνδεδεμένο τρόπο, χωρίς ενέργεια, συγκέντρωση ή κίνητρο. Αυτή είναι μια ψυχολογική κατάσταση που βιώνουν πολλοί άνθρωποι, συχνά χωρίς να καταλαβαίνουν τι τους συμβαίνει. Πρόκειται για μια μορφή αντίδρασης στο στρες, το «λειτουργικό πάγωμα».

Τι είναι ακριβώς το «λειτουργικό πάγωμα»;

Το «λειτουργικό πάγωμα» είναι μια αντίδραση στο στρες και ένας μηχανισμός επιβίωσης που εμφανίζεται, όταν ένα άτομο νιώθει εγκλωβισμένο ή ακινητοποιημένο από έντονα συναισθήματα ή πιεστικές συνθήκες, αλλά εξακολουθεί να είναι ικανό να λειτουργεί σε ένα βασικό επίπεδο στην καθημερινότητά του.

Όπως εξηγεί ψυχοθεραπεύτρια, σε αντίθεση με το πλήρες «πάγωμα» – όπου κάποιος μπορεί να μην μπορεί να ανταποκριθεί καθόλου – το «λειτουργικό πάγωμα» επιτρέπει στο άτομο να συνεχίζει να εκτελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, όμως συναισθηματικά νιώθει μουδιασμένο, αποσυνδεδεμένο ή παγιδευμένο.

Πρόκειται, στην ουσία, για μια μορφή αποσύνδεσης που συχνά ενεργοποιείται από τραυματικές εμπειρίες ή χρόνιο στρες. Το άτομο δεν νιώθει ασφαλές να αντιδράσει ούτε με «μάχη» ούτε με «φυγή» και έτσι το σώμα και ο νους του επιλέγουν την κατάσταση του «παγώματος» για να προστατευτούν. Είναι ένας αμυντικός μηχανισμός, που επιτρέπει την επιβίωση σε δύσκολες ή επικίνδυνες ψυχολογικές συνθήκες, έστω και με υψηλό ψυχικό κόστος.

Unsplash

Ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι βιώνεις «λειτουργικό πάγωμα»;

Νιώθεις αποσυνδεμένη/-ος από τον περίγυρό σου ή τα συναισθήματά σου. Αυτό μπορεί να σου δίνει την αίσθηση ότι παρατηρείς τη ζωή σου από έξω. Αυτή είναι μια μορφή αποσύνδεσης, και οι άνθρωποι συχνά την περιγράφουν ως μια ονειρική κατάσταση ή ως την αίσθηση ότι οι εμπειρίες που βιώνουν δεν είναι πραγματικές.
Νιώθεις κόπωση ή έλλειψη κινήτρου (ακόμα κι αν έχεις κοιμηθεί επαρκώς). Η κόπωση δεν εξηγείται από κάποια ιατρική αιτία, αλλά περισσότερο από αυτή την συναισθηματική, λειτουργική κατάσταση παγώματος.
Αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου παγιδευμένο στην καθημερινότητά σου.
Αναβάλλεις την ολοκλήρωση εργασιών ή αποφεύγεις καταστάσεις που απαιτούν προσπάθεια, ακόμα και όταν είναι σημαντικές. Η αποφυγή είναι μια άλλη στρατηγική επιβίωσης.

Πώς μπορείς να το ξεπεράσεις;

Πριν κάνεις οτιδήποτε, είναι σημαντικό να δεις αν υπάρχει πραγματική απειλή στη ζωή σου ή αν πρόκειται για έναν παλιό φόβο που πλέον δεν ισχύει. Ένας θεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να ξεχωρίσεις αν η ζωή σου είναι ακόμη επικίνδυνη ή αν απλώς έτσι την αντιλαμβάνεσαι. Αν όντως ζεις σε δύσκολες συνθήκες (π.χ. τοξική σχέση ή εργασία) το «πάγωμα» είναι ένας φυσιολογικός τρόπος άμυνας.

Αν όμως είσαι πια σε ασφαλές περιβάλλον, μπορείς να βοηθήσεις το νευρικό σου σύστημα να «ξεπαγώσει» με τους εξής τρόπους:

Γείωση στο σώμα: Με αναπνοές, διατάσεις ή περπάτημα στέλνεις σήμα ασφάλειας στο σώμα.
Μικρά βήματα: Σπάσε τις υποχρεώσεις σε πολύ μικρά και διαχειρίσιμα κομμάτια.
Υποστήριξη: Μοιράσου τα συναισθήματά σου με φίλους ή ειδικούς. Η σύνδεση μειώνει την απομόνωση.
Αναθεώρηση περιβάλλοντος: Εντόπισε τι σε πιέζει και κάνε μικρές αλλαγές για να νιώσεις μεγαλύτερο έλεγχο.
Αυτοσυμπόνια: Θυμήσου ότι το «πάγωμα» είναι μηχανισμός επιβίωσης — δεν είναι αδυναμία.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ