3 «τρανταχτά» σημάδια που δείχνουν ότι έχεις σύμπλεγμα κατωτερότητας
- 15 ΣΕΠ 2025
Μπορεί να ακούγεται σαν άλλη μία ψυχολογική έννοια που χρησιμοποιείται συχνά – σχεδόν «κλισέ» – στις καθημερινές συζητήσεις ή στα social media. Όμως στην πραγματικότητα, το σύμπλεγμα κατωτερότητας είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και σοβαρό από μια απλή ανασφάλεια.
Το σύμπλεγμα κατωτερότητας δεν είναι εκείνη η στιγμιαία αίσθηση αμηχανίας ή απόρριψης, αλλά αφορά μια πιο μόνιμη και εσωτερικευμένη πεποίθηση ότι «δεν είσαι αρκετή/ός».
Συχνά διαμορφώνεται από τις πρώτες εμπειρίες ζωής: η συνεχής κριτική, οι υπερβολικές απαιτήσεις ή/και η τελειομανία σε μαθαίνουν να βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από έναν φακό ανεπάρκειας. Αν έχεις πιάσει τον εαυτό σου να αυτοσαρκάζεται διαρκώς ή να θεωρεί ότι κάθε αρνητική εμπειρία είναι απόδειξη προσωπικής αποτυχίας, ίσως είναι καιρός να αναρωτηθείς: πρόκειται για χαμηλή αυτοεκτίμηση ή για κάτι πιο βαθύ;
Παρακάτω θα δεις μερικά από τα πιο συνηθισμένα σημάδια ότι μπορεί να αντιμετωπίζεις ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας, ακόμη κι αν δεν το έχεις καταλάβει.
3 «τρανταχτά» σημάδια ότι έχεις σύμπλεγμα κατωτερότητας
iStock
Δεν μπορείς να δεχτείς κομπλιμέντα, γιατί πραγματικά δεν τα πιστεύεις
Ακόμα και ο πιο ειλικρινής έπαινος ή μια εντυπωσιακή επιτυχία μπορεί να αντιμετωπίζονται από σένα με δυσπιστία, όταν παλεύεις με ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας. Σύμφωνα με κοινωνική λειτουργό, τα άτομα με αυτή τη νοοτροπία συχνά απορρίπτουν τα κομπλιμέντα με σκέψεις όπως: «Δεν άξιζα πραγματικά αυτήν την προαγωγή, απλώς στάθηκα τυχερή/ός».
Ενδέχεται επίσης να απορρίπτουν ενστικτωδώς τα καλά λόγια με απόλυτη άρνηση, λέγοντας πράγματα όπως: «Έλα τώρα, δεν χρειάζεται να λες ψέματα, χάλια είμαι!». Στον πυρήνα αυτής της στάσης βρίσκεται η πεποίθηση ότι, όσα κι αν καταφέρεις, με κάποιον τρόπο «έκλεψες» το σύστημα. Και παρόλο που μπορεί να νιώθεις ασφάλεια όταν υποτιμάς τις επιτυχίες σου ή απορρίπτεις την αναγνώριση, αυτή η συνήθεια ενισχύει σιωπηλά το ίδιο παλιό αφήγημα: ότι δεν είσαι αρκετή/ός.
Κατηγορείς συνεχώς τον εαυτό σου με απόλυτους όρους όπως «πάντα» ή «ποτέ»
Δεν είναι απλώς ότι απογοητεύεσαι όταν δεν πετυχαίνεις έναν στόχο. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας σε οδηγεί σε ακραίες, απόλυτες σκέψεις. Αντί να πεις «Θα ήθελα να τα πάω καλύτερα», καταλήγεις σε φράσεις όπως: «Ποτέ δεν κάνω τίποτα σωστά», «Όλοι ξέρουν ότι είμαι άχρηστη/ος». «Ή είσαι τέλειος ή αποτυχημένος, δεν υπάρχει ενδιάμεσο», σχολιάζει ειδικός.
Αυτή η απόλυτη σκέψη δεν είναι μόνο λανθασμένη, αλλά και βαθιά σκληρή. Δεν αφήνει περιθώριο για κατανόηση, εξέλιξη ή συμπόνια προς τον εαυτό σου.
Προσπαθείς υπερβολικά πολύ να κερδίσεις την αποδοχή των άλλων
Όταν πιστεύεις βαθιά μέσα σου ότι δεν είσαι αρκετή/ός όπως είσαι, τότε νιώθεις ότι πρέπει να «αποδείξεις» την αξία σου. Η εξωτερική επιβεβαίωση γίνεται ο μόνος τρόπος να γεμίσεις αυτό το κενό. Στα άτομα με σύμπλεγμα κατωτερότητας συναντάται συχνά μια υπερβολικού επιπέδου ανάγκη να ευχαριστούν τους άλλους, χωρίς καθόλου όρια.
Αυτό μπορεί να φαίνεται σε μικρές συμπεριφορές, όπως το να απολογείσαι για κομμάτια της προσωπικότητάς σου ή να συμφωνείς με τους άλλους επειδή φοβάσαι ότι η δική σου γνώμη δεν έχει ενδιαφέρον, μέχρι και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις όπως είναι το να ανέχεσαι την κακή συμπεριφορά των άλλων προς εσένα.
Πώς να ξεπεράσεις το σύμπλεγμα κατωτερότητας;
Το σύμπλεγμα κατωτερότητας είναι μια νοοτροπία που δύσκολα αλλάζει απότομα. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η θεραπεία με έναν επαγγελματία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να εντοπίσεις τις ρίζες του και να σπάσεις τα αρνητικά μοτίβα.
Παράλληλα, μπορείς να κάνεις μικρά βήματα μόνη/ος σου, όπως το να αποδέχεσαι τα κομπλιμέντα με ένα απλό «ευχαριστώ» και να κρατάς αρχείο με τις επιτυχίες σου, για να θυμάσαι την αξία σου τις δύσκολες στιγμές.
