ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

10 «αθώες» φράσεις που χρησιμοποιούν οι ελεγκτικοί σύντροφοι στις σχέσεις τους

iStock

Στις σχέσεις, υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στο ενδιαφέρον και στον έλεγχο. Και αυτή η γραμμή, όταν πρόκειται για έναν ελεγκτικό σύντροφο, συχνά θολώνει. Ο συναισθηματικός έλεγχος δεν εμφανίζεται πάντα μέσα από φωνές ή απειλές. Συχνά εκφράζεται μέσω απλών, καθημερινών φράσεων που φαίνονται αθώες, αλλά δεν είναι. Κάθε λέξη μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο χειραγώγησης, επηρεάζοντας τον τρόπο που σκέφτεσαι, αισθάνεσαι και τελικά λειτουργείς.

Ας δούμε λοιπόν 10 κοινές φράσεις που χρησιμοποιούν συχνά οι ελεγκτικοί σύντροφοι, τι πραγματικά υπονοούν και γιατί είναι σημαντικό να τις αναγνωρίζεις εγκαίρως.

1) «Πάντα εσύ…»

Η φράση «Πάντα εσύ…» είναι μια γενίκευση που οδηγεί τον συνομιλητή σε άμυνα. Είναι ένας τρόπος να αποδοθεί ευθύνη χωρίς περιθώριο διαλόγου. Υπονοεί ότι υπάρχει ένα επαναλαμβανόμενο «λάθος» ή μια σταθερή «αρνητική» συμπεριφορά, ακόμα κι αν δεν ισχύει.

Γιατί είναι τοξική: Δεν αφήνει χώρο για εξηγήσεις, καταστρέφει την ισορροπία της σχέσης και ενισχύει το αίσθημα ενοχής.

2) «Απλά ανησυχώ για εσένα…»

Φαινομενικά αθώες φράσεις που χρησιμοποιούν οι ελεγκτικοί σύντροφοι iStock

Φαινομενικά τρυφερή, αυτή η φράση συχνά χρησιμοποιείται για να περιορίσει την ελευθερία σου. Μπορεί να ακούγεται προστατευτική, αλλά πίσω της μπορεί να κρύβεται μια ανάγκη για έλεγχο.

Πώς λειτουργεί: Δημιουργεί αμφιβολία για τις επιλογές σου και σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είσαι «ανεύθυνος/η».

3) «Δε με εμπιστεύεσαι;»

Η εμπιστοσύνη είναι πυλώνας κάθε υγιούς σχέσης. Όμως, όταν αυτή η φράση χρησιμοποιείται για να σε κάνουν να αισθανθείς εσύ ο «κακός», τότε πρόκειται για συναισθηματικό εκβιασμό.

Σκοπός της: Αντί να δώσεις εξηγήσεις, αναγκάζεσαι να αποδείξεις ότι είσαι «καλός/ή σύντροφος».

4) «Αν μ’ αγαπούσες, θα…»

Όταν η αγάπη χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να αλλάξεις τη συμπεριφορά σου, δεν είναι αγάπη, αλλά πίεση. Η φράση αυτή συνδέει την αγάπη με υποχρεώσεις και συμμόρφωση.

Το πρόβλημα: Χτίζει έναν σύνδεσμο ανάμεσα στην αγάπη και την αυτοακύρωση.

Φαινομενικά αθώες φράσεις που χρησιμοποιούν οι ελεγκτικοί σύντροφοι

5) «Υπερβάλλεις πάλι…»

Αυτή είναι ίσως από τις πιο κοινές φράσεις-εργαλεία ψυχολογικής χειραγώγησης (γνωστή και ως gaslighting). Σε κάνει να αμφιβάλλεις για το αν η αντίδρασή σου είναι «λογική».

Τι προκαλεί: Αποδυνάμωση της συναισθηματικής σου ασφάλειας και σύγχυση.

6) «Δεν το εννοούσα έτσι…»

Χρησιμοποιείται συχνά για να αποτραπεί η ανάληψη ευθύνης. Ο/η σύντροφος δεν ζητά συγγνώμη για τα λόγια του/της, αλλά ρίχνει την ευθύνη στο «πώς το εξέλαβες».

Συνέπειες: Αμφισβητείς τη δική σου αντίληψη και χάνεις την εμπιστοσύνη στον εαυτό σου.

7) «Είσαι ίδιος/α με τον πατέρα/τη μητέρα σου…»

Μια σύγκριση που μπορεί να αγγίξει βαθιά ευαίσθητα σημεία. Είναι ένας τρόπος να υποβαθμιστεί ο χαρακτήρας σου, χτυπώντας την αυτοεκτίμησή σου.

Γιατί είναι χειριστική φράση: Σε βάζει στη θέση του «προβληματικού», συγκρίνοντάς σε με κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις.

8) «Το κάνω για το καλό σου…»

Στο όνομα της φροντίδας, μπορεί να κρύβεται καθαρός έλεγχος. Όταν κάποιος επιβάλλει επιλογές “για το καλό σου”, σου στερεί την ελευθερία σου.

Το δίλημμα: Αν δεν δεχτείς, είσαι αχάριστος/η. Αν δεχτείς, παραιτείσαι από την αυτονομία σου.

Φαινομενικά αθώες φράσεις που χρησιμοποιούν οι ελεγκτικοί σύντροφοι

9) «Δεν καταλαβαίνεις…»

Μια φράση που ακυρώνει τον διάλογο. Ό,τι κι αν πεις, «δεν καταλαβαίνεις», άρα δεν έχεις άποψη.

Τι κρύβει: Ανωτερότητα και μονοπώληση της αλήθειας.

10) «Είναι για το καλό μας…»

Μια παραλλαγή της προηγούμενης φράσης, που ντύνει την προσωπική του/της απόφαση ως “κοινή ανάγκη”. Ένας τρόπος να επιβάλει τη γνώμη του/της χωρίς αντίλογο.

Τι κρύβει: Φαίνεται σαν συμβιβασμός, αλλά είναι μονόδρομος.

Η δύναμη των λέξεων

Οι λέξεις έχουν δύναμη μπορούν να χτίσουν σχέσεις, αλλά και να τις καταστρέψουν. Όταν φράσεις σαν τις παραπάνω επαναλαμβάνονται συχνά σε μια σχέση, δεν είναι απλώς παρεξηγήσεις. Είναι προειδοποιητικά σημάδια.

Η κατανόηση αυτών των χειριστικών μοτίβων δεν σημαίνει ότι πρέπει να βγάλουμε βιαστικά συμπεράσματα, αλλά ότι πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι. Κάθε υγιής σχέση βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό, στην εμπιστοσύνη και –πάνω απ’ όλα– στην ελευθερία του άλλου να είναι ο εαυτός του.

Αν νιώθεις ότι κάποιος/α χρησιμοποιεί τέτοιες φράσεις για να σε ελέγξει, άκου το ένστικτό σου. Μπορεί να είναι η στιγμή να ανοίξεις έναν ειλικρινή διάλογο ή, αν χρειαστεί, να ζητήσεις υποστήριξη από ειδικούς.