Κάλλια Παπαδάκη και Έφη Θεοδώρου φέρνουν τις «Ρίζες από βαμβάκι» στην Επίδαυρο και μιλούν στο LadyLike

ΛΙΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ
14 ΙΟΥΛ 2022

Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου άνοιξε από το καλοκαίρι του 2021 έναν διάλογο του αρχαίου δράματος με τη σύγχρονη δραματουργία. Ο κύκλος ονομάστηκε Contemporary Ancients και βρήκε τον πολύτιμο χώρο του και στο φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Τα αρχαία έργα λειτουργούν σαν αφετηρία για τους Έλληνες συγγραφείς, που καταπιάνονται με αυτά και μέσω αυτής της διαδικασίας, ολοκαίνουργια έργα φτάνουν στα χέρια σκηνοθετών που τα παρουσιάζουν στο κοινό. Στο πλαίσιο αυτής της τόσο σημαντικής αλυσίδας για τη δραματουργία, συναντήθηκαν η βραβευμένη συγγραφέας και σεναριογράφος Κάλλια Παπαδάκη και η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης και σκηνοθέτης, Έφη Θεοδώρου. Σημείο συνάντησής τους, οι εμπνευσμένες από τον μύθο του Αίαντα, Ρίζες από βαμβάκι.

Το νέο έργο που έγραψε η Κάλλια Παπαδάκη και που σκηνοθετεί η Έφη Θεοδώρου, Ρίζες από βαμβάκι θα προυσιαστεί στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου για πρώτη φορά την Παρασκευή 15 και το Σάββατο, 16 Ιουλίου. Την κεντρική μορφή του έργου, έναν Αίαντα που αποζητά την αγάπη και την αποδοχή στην ελληνική επαρχία του 1978, ενσαρκώνει ο Δημήτρης Μοθωναίος.

Έφη Θεοδώρου Κάλλια Παπαδάκη Ρίζες από βαμβάκι — Ο Δημήτρης Μοθωναίος ως Αίαντας και ο Χάρης Τζωρτζάκης ως Αργύρης.

Μιλήσαμε με τις δύο δημιουργούς για το νέο αυτό έργο, τον τρόπο που ο μύθος του Αίαντα τις εμπνέει, αλλά και τις ποιότητες εκείνες που συναντά κανείς ατόφιες στην αρχαιότητα και στο σήμερα, ιδωμένες όμως μέσα από ένα εντελώς νέο πρίσμα. Τι ήταν αυτό που έκανε την Κάλλια Παπαδάκη να πει το «ναι» στην πρόταση του Φεστιβάλ και να μιλήσει για τον σύγχρονο άνθρωπο με αφετηρία τον Αίαντα; Πόσο απελευθερωτικό ήταν για την Έφη Θεοδώρου να μπορέσει να καταπιαστεί με έναν αρχαίο μύθο μέσα από ένα νέο πρίσμα; Οι δύο γυναίκες μας απαντούν.

Κάλλια Παπαδάκη, πόσο μοιάζει ο σύγχρονος άνθρωπος στον Αίαντα;

– Τι σας έκανε να πείτε το «ναι» στην πρόταση του Φεστιβάλ; Τι σας εμπνέει πιο πολύ στον Αίαντα;

Ήταν μια πρόκληση που με γοήτευσε, να μεταφερθώ από τον κόσμο της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου σ’ εκείνον του θεάτρου, να δοκιμάσω και ν’ αναμετρηθώ με μια καινούργια, δραματουργική φόρμα.

Επέλεξα τον Αίαντα του Σοφοκλή γιατί θέλησα να μιλήσω για τα όνειρα που συνθλίβονται, για τη προσωπική ματαίωση που εγκυμονεί σε κάθε μας βήμα, για εκείνη τη στιγμή, η οποία αλλάζει ριζικά τη ζωή μας.

– Γιατί επιλέξατε να τοποθετήσετε το έργο στην ελληνική επαρχία του 1978;

Γιατί η ελληνική κοινωνία βρισκόταν εκείνη την εποχή σ’ ένα μεταίχμιο, πολιτικό και οικονομικό, σ’ ένα μετέωρο βήμα, σε μια ρήξη με όλα τα δεσμά και τα στεγανά του παρελθόντος. Ήταν μια εποχή ελπιδοφόρα και ως εκ τούτου, γεμάτη συγκρούσεις.

– Κατά τη γνώμη σας, πόσο μοιάζει ο σύγχρονος άνθρωπος, που έχει δει τα όνειρα του να ματαιώνονται ξανά και ξανά από τις συνθήκες της ζωής, την κρίση, από τον λανθασμένο ίσως τρόπο που μεγάλωσε διδασκόμενος ότι ένα πτυχίο θα του εξασφαλίσει την επιτυχία στον Αίαντα;

Νομίζω ότι όλοι φέρουμε ψήγματα της προσωπικότητας του Αίαντα, σε κάθε διάψευση και ματαίωση, ανεξαρτήτως εποχής, γιατί τα όνειρα έχουν να κάνουν με τις προσδοκίες που μας βαραίνουν και ενίοτε μας συνθλίβουν.

– Τι είναι αυτό που παραμένει κοινό από το τότε στο σήμερα;

Τα όνειρα, όσο άπιαστα κι ανέφικτα κι αν είναι. Με όσο πάταγο κι αν σκάνε.

– Πόσο σημαντική είναι η πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Contemporary Ancients, για τους Έλληνες συγγραφείς και την ελληνική δραματουργία;

Είναι ένα ανέλπιστο δώρο για τους συγγραφείς κι ένα αντίδωρο, θέλω να πιστεύω, στην ελληνική δραματουργία.

Έφη Θεοδώρου πώς είναι να επιστρέφεις στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου με ένα νέο έργο;

– Πόσο απελευθερωτικό είναι για μία σκηνοθέτη να μπορεί να καταπιαστεί με έναν αρχαίο μύθο μέσα από ένα εντελώς νέο πρίσμα;

Διάβασα το έργο της Κάλλιας Παπαδάκη, μέσα από τα αποσπάσματα που μου έστελνε η συγγραφέας. Άσκησε αμέσως πάνω μου μια μεγάλη γοητεία. Σαν ένα αεράκι να φυσούσε κατά διαστήματα και να σάρωνε τα σκληρά λόγια, την απόγνωση, όλα τα ανομολόγητα μυστικά μιας οικογένειας, που ριζωμένη στον ακριτικό Έβρο, καλλιεργεί με πάθος και αφοσίωση το βαμβάκι. Στη συνέχεια δούλεψα πολύ δημιουργικά με τη συγγραφέα πάνω στη δραματουργία, μέχρι να παραδοθεί το έργο ολοκληρωμένο. Κατά κάποιο τρόπο έζησα τη γέννηση ενός καινούργιου έργου από πολύ κοντά.

Ξαναδιάβασα τον σοφόκλειο Αίαντα, εννοείται, για να δω τις αναφορές και τις αποκλίσεις του νέου έργου από το πρωτότυπο. Έπειτα, ξέχασα το μύθο και επικεντρώθηκα αποκλειστικά στον δικό μας Αίαντα του 2022. Έχει τα χαρακτηριστικά ενός άντρα που, αδιαπραγμάτευτα, αναζητά με πάθος την αγάπη, διεκδικεί το δικαίωμα στο όνειρο, διαψεύδεται, αδικείται κατάφωρα και αυτοκτονεί, εξωθώντας όλα τα άλλα πρόσωπα στον αναστοχασμό.

Είναι ένας ήρωας του καιρού μας.

– Πώς νιώθετε που θα παρουσιάσετε ένα ολοκαίνουργιο έργο σε έναν χώρο συνδεδεμένο με το αρχαίο δράμα; Επικρατεί το άγχος και η ευθύνη ή ο ενθουσιασμός;

Άγχος, ευθύνη, ενθουσιασμός, είναι, πράγματι, τα βασικά συναισθήματα που εναλλάσσονται μέσα μου, απέναντι σε αυτό το εγχείρημα. Ξανασυναντώ το Αρχαίο Θέατρο της Μικρής Επιδαύρου τρία χρόνια μετά τη Φαίδρα του Ρακίνα. Είναι ένας πολύ ιδιαίτερος χώρος – το σπίτι με την κληματαριά στο βάθος και παραπέρα ο πορτοκαλεώνας που φτάνει μέχρι τη θάλασσα. Το ελληνικό τοπίο είναι κυρίαρχο εδώ και προσφέρεται για έργα που το εμπεριέχουν. Οι φωνές των ηθοποιών συντροφεύονται από τα μακρινά γαυγίσματα, τους γρύλους και τα τζιτζίκια. Ο άνθρωπος, η φύση και τα αρχαία ερείπια βρίσκονται εδώ σε τέλεια ισορροπία και μέτρο.

– Τι είναι αυτό που κάνει τον μύθο του Αίαντα να μπορεί να παρουσιαστεί και στο 450 π.Χ. και στο 2022;

Οι μεγάλες έννοιες του δικαίου, της τιμής, της τόλμης, είναι κυρίαρχες στο μύθο του Αίαντα. Βρίσκονται στον πυρήνα και του σύγχρονου δικού μας Αίαντα, ενισχυμένες από τις έννοιες της διεκδίκησης της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης, της ανεκτικότητας στο διαφορετικό και πάνω απ’ όλα της αναζήτησης της αγάπης – έννοια δυσεύρετη που στο όνομά της ο κεντρικός ήρωας ζει και πεθαίνει.

– Καταπιαστήκατε με το κείμενο μίας γυναίκας συγγραφέα μετά από πρόσκληση μίας γυναίκας καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ κι είστε και η ίδια καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης. Πιστεύετε ότι δίνεται αρκετός χώρος σήμερα στις γυναίκες δημιουργούς;

Στα 25 χρόνια που βρίσκομαι σε αυτόν τον χώρο, αισθάνομαι πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην αξιοποίηση και ανάδειξη των γυναικών δημιουργών.

Οι γυναίκες που παλεύουν για να ανταπεξέλθουν σε πολλούς, απαιτητικούς, συχνά διαφορετικούς ρόλους, φέρουν το δικό τους ξεχωριστό βλέμμα στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.

Είναι φανερό ότι η κοινότητα, αυτό το βλέμμα πλέον το αναγνωρίζει και το αναζητά.

Λίγα λόγια για την παράσταση Ρίζες από Βαμβάκι

Καλοκαίρι του 1978, σ’ ένα χωριό του Έβρου. Ο Αίαντας επιστρέφει στη γενέτειρά του πιστεύοντας ότι θα αναλάβει τα στρέμματα γης που του αναλογούν. Ο πατέρας του όμως έχει ορίσει μοναδικό του κληρονόμο τον μικρό του γιο, Οδυσσέα. Εκείνον που έμεινε κοντά του, έκανε οικογένεια και δούλεψε τη γη, όσο ο μεγάλος σπούδαζε μακριά τους να γίνει φιλόλογος.

Ο Αίαντας θολωμένος από θυμό, βάζει φωτιά στο πατρικό του να τους κάψει όλους στον ύπνο. Μόνο που ο άνεμος αλλάζει ρότα και τα σχέδια του δεν ευοδώνονται. Δεν του απομένει τίποτα άλλο, πέρα από την αυτοχειρία. Ένας οικογενειακός εμφύλιος ξεσπά γύρω από την ταφή του σώματός του.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης (Πατέρας), Βαγγέλης Αμπατζής (Οδυσσέας), Γιώργος Βαλαής (Σέργιος), Μαρία Κεχαγιόγλου (Μάνα), Δημήτρης Μοθωναίος (Αίαντας), Χάρης Τζωρτζάκης (Αργύρης).

Η παράσταση θα παρουσιαστεί με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου την Παρασκευή 15/7 και το Σάββατο 16/7.

Εισιτήρια εδώ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE