Αμέρισσα Μπάστα: Η σκηνοθέτρια του “Life in a beat” ξέρει πόσο δύσκολο είναι να είσαι γυναίκα στην Ελλάδα το 2025

Η ταινία Life in a beat είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της σκηνοθέτριας Αμέρισσας Μπάστα (Όχι αύριο, Χρήστος και Δήμητρα, Η Ομπρέλα, Εβίβα) . Αποτελεί συμπαραγωγή 6 χωρών και μιλάει για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μία νέα γυναίκα στην Ελλάδα του 2025. Η Αμέρισσα Μπάστα γνωρίζει τις προκλήσεις, εμπνεύστηκε την ταινία από περιστατικά που έχουν συμβεί στην ίδια και σε δικούς της ανθρώπους και ξέρει πόσο δύσκολη πίστα είναι η διαχείριση των πολλαπλών ρόλων που μία γυναίκα καλείται να υπηρετήσει, προσπαθώντας ταυτόχρονα να μείνει πιστή και στα δικά της όνειρα.

Η δική της «ζωή σε μια στιγμή» περιλαμβάνει πολλές εικόνες και σκηνές. Η Αμέρισσα Μπάστα αγαπά να κάνει κινηματογράφο ενώ παράλληλα κάνει μια απαιτητική δουλειά στον χώρο των εκδόσεων. Είναι σκηνοθέτρια, εργαζόμενη, μητέρα, σύντροφος και μία υπέροχη συνομιλήτρια. Ακολουθεί η συζήτησή μας, λίγο πριν τα sold out της ταινίας της στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

– Αμέρισσα, πότε κατάλαβες ότι θες να ασχοληθείς με τον κινηματογράφο;

Από πολύ μικρή λάτρευα τις ταινίες και τη μαγεία της κινηματογραφικής αίθουσας. Το 2010, στο πλαίσιο ενός μεταπτυχιακού, δημιουργήσαμε με μια ομάδα φίλων την πρώτη μας σπουδαστική μικρού μήκους. Εκεί ένιωσα πως ο κινηματογράφος δεν είναι απλώς ένα μέσο αφήγησης, αλλά ένας τρόπος επικοινωνίας και βαθύ μοίρασμα, και σκέφτηκα να ασχοληθώ πιο ουσιαστικά με την δημιουργία ταινιών.

– Ποιες είναι οι μεγαλύτερες επιρροές σου ως σκηνοθέτρια;

Αγαπώ πολύ την Chloé Zhao και την Andrea Arnold για τον ρεαλισμό της εικόνας τους και για το ότι ρίχνουν φως σε χαρακτήρες που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας. Ο κινηματογράφος που κάνουν είναι ωμός και ποιητικός ταυτόχρονα και με συγκινεί πάντα. Με ενδιαφέρει πολύ η ματιά των αδερφών Dardenne, που είναι πάντα τρυφερή και αμερόληπτη πάνω στους χαρακτήρες που ακολουθούν και ο Ken Loach, επίσης για την αμεσότητα και την ανθρωπιά με την οποία βλέπει τους ήρωές του.

Καθώς απολαμβάνω πολλά και διαφορετικά ήδη κινηματογράφου- και μετά από δεκαετίες πλέον ασταμάτητης θέασης- σίγουρα υπάρχουν και επιρροές που δεν μπορώ να συνειδητοποιήσω ή να αποκωδικοποιήσω.

– Πόσο απαραίτητο είναι για μία γυναίκα σκηνοθέτρια στην Ελλάδα να έχει και κάποια παράλληλη καριέρα, όπως έχεις εσύ, για να μπορεί να κάνει σινεμά;

Αυτή τη στιγμή οι περισσότερες και περισσότεροι δημιουργοί εκ των πραγμάτων πρέπει να έχουν και άλλη πηγή εσόδων για να ζήσουν, εκτός και εάν καταφέρουν κάποια μεγάλη εμπορική επιτυχία, η οποία θα μπορέσει για ένα διάστημα να φέρνει έσοδα. Είναι το δεδομένο στη χώρα μας.

Επίσης, και μόνο το γεγονός ότι μπορείς να κάνεις μια ταινία ανά 5-6 χρόνια στην καλύτερη περίπτωση, το καθιστά δύσκολο να μην έχεις κάποια άλλη ενασχόληση μέσα στο διάστημα αυτό.

– Τι ήταν αυτό που σε ενέπνευσε να δημιουργήσεις την ταινία “Life in a Beat”;

Ήθελα να μιλήσω για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια νέα γυναίκα απέναντι σε ένα καθόλου υποστηρικτικό σύστημα. Η ταινία είναι εμπνευσμένη και από περιστατικά που έχουν συμβεί σε μένα και σε αγαπημένους μου ανθρώπους.

«Προσπαθώ να ρίξω φως στη ζωή και τη διαδρομή μιας νέας γυναίκας από μη προνομιακό περιβάλλον, να μιλήσω για τα θέματα του σήμερα μέσα από την ιστορία της και διερευνήσω εάν υπάρχει και πώς μπορεί να υπάρξει ελπίδα για κάτι καλύτερο».

– Είναι η πρώτη σου μεγάλου μήκους ταινία. Πόσο χρόνο πήρε να ολοκληρωθεί και πόση αγωνία πέρασες;

Η ιδέα της ταινίας υπήρχε από το 2019 και άρχισε να παίρνει ολοκληρωμένη μορφή μετά τη συμμετοχή μας σε 2 film labs, το M.F.I. και το Torino Film Lab. Στη συνέχεια υπήρξε και πάλι αναμονή μέχρι να ολοκληρωθεί το πλάνο χρηματοδότησης, και, καθώς πρόκειται για συμπαραγωγή 6 χωρών, χρειάστηκε χρόνος για τον συντονισμό όλων. Τελικά, βρεθήκαμε έναν Αύγουστο στην Αθήνα, όλοι οι συντελεστές από τις διάφορες πόλεις και χώρες μαζί, γίναμε μια μεγάλη παρέα και καταφέραμε να ολοκληρώσουμε το γύρισμα.

Σίγουρα υπάρχει αγωνία όταν πρέπει να συντονιστούν καθημερινά 50+ άτομα, με τις ανάγκες και τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν ανά πάσα στιγμή. Ταυτόχρονα, όμως, υπήρχαν και πολύ δημιουργικές στιγμές, που μοιραστήκαμε. Σίγουρα ήταν μια σημαντική εμπειρία.

– Ποια είναι η εμπειρία που θα θυμάσαι περισσότερο από τα γυρίσματα στην Αθήνα;

Ήταν από τις λίγες φορές, ίσως η μοναδική στη ζωή μου, που πέρασα όλο το καλοκαίρι στην Αθήνα, μακριά από φίλους και το περισσότερο διάστημα μακριά από τον γιο μου. Η Αθήνα έχει έναν άλλο ρυθμό τον Αύγουστο, ιδιαίτερα εάν κινείσαι στις γειτονιές που γίνονταν τα γυρίσματα μας, την μη τουριστική πλευρά του κέντρου της πόλης: Πατήσια, Πλατεία Αμερικής, Ομόνοια, Πλατεία Πρωτομαγιάς που δεν αδειάζουν το καλοκαίρι, καθώς εκεί υπάρχει κόσμος που δεν έφυγε στα νησιά, έχει μείνει πίσω όπως κι εμείς και ζει στο δικό του ρυθμό.

Κάποιες μέρες τα γυρίσματα ήταν στην παλιά μου γειτονιά (το Παγκράτι) και σκεφτόμουν πόσο μου έχει λείψει και πόσο έχει αλλάξει η περιοχή τα τελευταία χρόνια. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές, με γυρίσματα σε 40 βαθμούς Κελσίου και βάλε και καυτό άνεμο, υπήρξαν όμορφες στιγμές, με ποτά στα μπαρ του κέντρου και βουτιές σε κοντινές παραλίες, υπήρξε πολύ δέσιμο και μοίρασμα με το όλο team της ταινίας.

Ο Δημήτρης Κίτσος υποδύεται τον Αργύρη στην ταινία Life in a beat.

– Ως γυναίκα και μητέρα πόσα χαρακτηριστικά και σκέψεις σου αναγνωρίζεις μέσα στις ηρωίδες της ταινίας;

Ξεκινώντας από τη Λένα (την υποδύεται η Ελίνα Τσιορμπατζή), την πρωταγωνίστρια της ταινίας, σίγουρα η τάση της να είναι μαμά όλης της οικογένειας υπάρχει κάπου μέσα μου και σίγουρα η αντίδρασή της στην αδικία είναι κοντά στον τρόπο που αντιδρώ κι εγώ. Δεν είμαστε επίσης χαρακτήρες που το βάζουμε εύκολα κάτω, όπως κι εκείνη όταν πιστεύω ότι αδικούμαι θα το παλέψω ως το τέλος.

Την Αλίκη (η Μαρίνα Μακρή υποδύεται τη διευθύντρια του Supermarket όπου εργάζεται η Λένα) την κατανοώ πολύ ως ένα πιόνι του συστήματος, ενός συστήματος που δημιουργεί τέρατα και στο τέλος τα καταβροχθίζει και αυτά. Έχω συναντήσει τέτοια άτομα στη ζωή μου, δυστυχώς η πατριαρχία δεν έχει φύλο, είναι θλιβερές περιπτώσεις και πιστεύω ότι είναι βαθιά δυστυχισμένα και εντελώς υποταγμένα στο σύστημα άτομα, που το καταλαβαίνουν συνήθως όταν είναι πολύ αργά. Είναι ένα πρότυπο προς αποφυγή για μένα, ελπίζω πως δεν ταυτίζομαι σε τίποτα.

Τέλος η αγαπημένη μου Luli (η ηθοποιός Luli Bitri υποδύεται τη σύζυγο του πατέρα της Λένας), μια γυναίκα που ήρθε στην Αθήνα σαν μετανάστρια με όνειρα μιας καλύτερης ζωής και συμβιβάζεται με τόσα λίγα, χωρίς ποτέ να σταματάει να προσπαθεί να κάνει τα πάντα γύρω της λίγο ομορφότερα, με ότι μέσον και τρόπο μπορεί να σκεφτεί, έχει στοιχεία που σέβομαι και κατανοώ βαθιά.

– Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για μία νέα γυναίκα σήμερα να αυτονομηθεί οικονομικά, να ζήσει μόνη της, να πάρει αποφάσεις για τη ζωή της ελεύθερα, κατά τη γνώμη σου;

«Στην Ελλάδα του σήμερα παραμένει ακόμα πολύ δύσκολο να αυτονομηθεί μία νέα γυναίκα. Υπάρχει τεράστια πίεση από την ακρίβεια και στο στεγαστικό ζήτημα, οι ευκαιρίες για εργασία που πληρώνεται δίκαια είναι λίγες».

Η οικονομική πίεση διαχέεται και στις κοινωνικές σχέσεις και οξύνει τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες έναντι των γυναικών και όλων των θηλυκοτήτων. Όταν κάθε απόφαση και σχέδιο ζωής έχει αυτή την αφετηρία, σίγουρα είμαστε λιγότερο ελεύθερες.

– Σε μια εποχή που το δικαίωμα στην άμβλωση μπορεί να αναιρεθεί τόσο εύκολα όσο συνέβη πχ στις ΗΠΑ, πόσο σημαντικό είναι για σένα να μιλάς και γι’ αυτά τα ζητήματα;

Ακούγεται παράδοξο εάν σκεφτείς ότι ζούμε στο 2025 αλλά ναι, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να μιλάμε ανοιχτά για το δικαίωμα στην άμβλωση. Η πρωτοφανής οπισθοδρόμηση που βλέπουμε σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, με την ανατροπή της απόφασης Roe v. Wade, μας θυμίζει ότι τίποτα δεν είναι αυτονόητο.

Όταν αφαιρείται το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για το σώμα τους, και όταν αμφισβητείται η πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη άμβλωση πλήττεται η ελευθερία μας, αλλά και η ισότητα, η υγεία και η αξιοπρέπειά μας.

Μιλώντας γι’ αυτό, διατηρούμε τη συζήτηση ζωντανή, μια υπενθύμιση ότι τα σώματά μας και οι ζωές μας μάς ανήκουν, που δεν το φανταζόμασταν λίγα χρόνια πριν ότι θα είναι απαραίτητη αλλά η βεβαιότητες φαίνεται να ανατρέπονται η μια μετά την άλλη.

– Πόσους ρόλους κουβαλάς εσύ στις πλάτες σου ως γυναίκα σήμερα και τι πιστεύεις ότι πρέπει να αλλάξει για να μπορέσουμε να νιώσουμε ότι η ισότητα δεν μένει απλά στα χαρτιά, αλλά γίνεται βίωμα;

Είμαι εργαζόμενη μητέρα με μια απαιτητική δουλειά και ενασχόληση με τον κινηματογράφο. Αγαπώ κάθε έναν από τους ρόλους μου, αποτελούν όλοι συνειδητές επιλογές μου και δεν θα τους άλλαζα με τίποτα. Έχω την τύχη να μοιράζομαι τον γονεϊκό ρόλο ισότιμα με τον Δημήτρη (σ.σ. τον σύντροφό της Δημήτρη Νάκο).

Έχω βιώσει πίεση στο παρελθόν, έχω βιώσει σίγουρα διάκριση λόγω του φύλου μου και λόγω της μητρότητας στον επαγγελματικό χώρο, το ότι σήμερα ζω μέσα σε μια υγιή εργασιακή κουλτούρα δεν με κάνει να ξεχνώ και δεν με αφήνει να επαναπαύομαι όταν ξέρω πόσες γυναίκες ακόμα περνούν δύσκολα απλά και μόνο λόγο του φύλου τους.

«Συνειδητοποιώ ακόμα καθώς μεγαλώνει η γενιά μου τον ηλικιακό ρατσισμό απέναντι στις γυναίκες, μια πιεστική πραγματικότητα που υποτιμά την εμπειρία, την αξία και τη δημιουργικότητά μας όσο ωριμάζουμε, κάτι εντελώς αντιφατικό».

– Η φιλία, η αλληλεγγύη, γίνονται σημαντικές πηγές ελπίδας στην ταινία. Στη δική σου ζωή ποιοι υπήρξαν οι αντίστοιχοι φάροι στις δυσκολίες;

Στην περίπτωση της Λένας, της πρωταγωνίστριας της ταινίας, η φιλία είναι το ασφαλές καταφύγιό της εφόσον υπάρχει εκρηκτική ατμόσφαιρα σε κάθε άλλη πτυχή της ζωής της. Επίσης και για μένα είναι πάρα πολύ σημαντική η φιλία, διατηρώ φιλίες δεκαετιών που είναι εξαιρετικά ουσιαστικές και σημαντικές και είμαι πάντα ανοιχτή σε νέες φιλίες που έρχονται με την εξέλιξη της ζωής. Στρέφομαι πάντα στους φίλους και τις φίλες μου για μια ειλικρινή συμβουλή και νιώθω τη θετική τους ενέργεια έντονα– ελπίζω κι εκείνες κι εκείνοι το ίδιο. Εξίσου σημαντική είναι η οικογένεια μου– και εκείνη που υπήρχε από πάντα και εκείνη που δημιουργήθηκε, ο Δημήτρης και ο γιος μας, είναι ο πυρήνας αγάπης που κάνει τη ζωή να προχωράει και να έχει αξία.

– Συνυπέγραψες το σενάριο μιας ταινίας, με τον σύντροφό σου, Δημήτρη Νάκο. Πώς νιώθεις που συνεξελίσσεστε και κινηματογραφικά μιας και κάνατε και οι 2 τις πρώτες μεγάλου μήκους ταινίες σας την ίδια περίοδο;

Ο Δημήτρης εκτός από συν-σεναριογράφος είναι και παραγωγός της ταινίας μου. Είμαστε σχεδόν πάντα μαζί σε κάθε project, σε λιγότερο ή περισσότερο εμφανείς ρόλους τόσο στις μικρού μήκους ταινίες όσο και τώρα στις μεγάλου.

Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά λέμε ότι πρέπει να απομακρυνθούν χρονικά τα projects για το καλό της οικογενειακής μας ζωής, αλλά πάντα κάπως έρχονται τα πράγματα και οι προθεσμίες και καταλήγουν συμπίπτουν χρονικά οι ταινίες.

Αισθάνομαι τυχερή, δεν είναι αυτονόητη η επικοινωνία αυτή, ούτε η παράλληλη εξέλιξη. Σε κάθε περίπτωση, ελπίζω οι επόμενες ταινίες μας να γίνουν με διαφορά τουλάχιστον έτους μεταξύ τους γιατί δεν μας βλέπω καλά (γέλια).

– Ποια είναι τα συναισθήματά σου ενόψει της προβολής της ταινίας στη Θεσσαλονίκη;

Είμαι πολύ χαρούμενη για τη συμμετοχή μας στο φεστιβάλ, η ταινία έχει συμμετάσχει στο crossroads και στο Agora σαν work in project και χαίρομαι που επιστρέφουμε στη Θεσσαλονίκη για την πρεμιέρα μας.

Είναι ένα φεστιβάλ και μια πόλη που αγαπώ πολύ και επισκέπτομαι εδώ και πολλά χρόνια, έχει πολύ ωραίο vibe και εξαιρετική συμμετοχή από ανθρώπους της πόλης. Επίσης χαίρομαι που επιλεχθήκαμε για το διαγωνιστικό τμήμα του meet the neighbors, καθώς η ταινία είναι συμπαραγωγή γειτονικών χωρών και πιστεύω είναι το τμήμα που ταιριάζει απόλυτα.

Η πρεμιέρα έγινε sold out από τις πρώτες μέρες τις προπώλησης, χαιρόμαστε πολύ για αυτή την αγάπη και την αποδοχή του κοινού και ανυπομονούμε να συναντηθούμε στις αίθουσες.

Στιγμιότυπο από την ταινία της Αμέρισσας Μπάστα, Life in a beat.

Info:

Life in a beat, της Αμέρισσας Μπάστα, από τη Feelgoof Entertainiment, 5 και 7 Νοεμβρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Η υπόθεση:

Η Λένα είναι μία 20χρονη γυναίκα που ζει στην Αθήνα, δουλεύει σε supermarket και ζει με την οικογένειά της. Τι συμβαίνει όταν η εγκυμοσύνη της μοιάζει ο μόνος τρόπος να κρατήσει τη δουλειά της;

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ελίνα Τσιρμπαζή, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Δημήτρης Κίτσος, Μαρίνα Μακρή, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Luli Bitri, Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Γιάννης Αναστασάκης, Μαρία Καλλιμάνη κ.α.