Αμαλία Στράτου: «Οι αυλές των σχολείων διαμορφώνουν τα παιδιά»
- 6 ΟΚΤ 2025
Η αρχιτεκτόνισσα Αμαλία Στράτου, μια γυναίκα που αγαπά ιδιαιτέρως τη δουλειά της και πιο πολύ ακόμη όταν αυτή αφορά εξωτερικό χώρο και παιδιά, αποτελεί παράδειγμα μιας σύγχρονης γυναίκας που συνδύασε υποδειγματικά δουλειά και οικογένεια.
Γνωρίζω την Αμαλία Στράτου εξ απαλών ονύχων, χωρίς ποτέ όμως να έχουμε έρθει κοντά. Στο προαύλιο του σχολείου μας, στα διαλείμματα, χάζευα πάντα έναν ξανθό άγγελο. Η Αμαλία υπήρξε από αυτά τα κοριτσάκια του σινεμά – αδιανόητα όμορφη. Με μεγάλη χαρά, τόσα χρόνια μετά τη συνάντησα και πάλι στο σχολείο μας, αυτή τη φορά για την ημερίδα Η Αυλή του Σχολείου… αλλιώς | Όταν η Αρχιτεκτονική συναντά την Παιδαγωγική: Το Παράδειγμα της Σχολικής Αυλής, που αφορούσε το μέγα θέμα τού αν μπορεί μια σχολική αυλή να μετατραπεί σε έναν ζωντανό χώρο μάθησης, δημιουργίας και κοινωνικοποίησης. Ένα θέμα ακανθώδες και πολύ σημαντικό για την ψυχική υγεία των παιδιών μας και ένα θέμα με το οποίο η ίδια καταπιάνεται με πάθος εδώ και χρόνια. Ίσως γιατί έχει 4 παιδιά και προφανώς ευαισθητοποιήθηκε πιο έντονα. Και έχοντας τα «εργαλεία» στα χέρια της αποφάσισε να προσπαθήσει να αλλάξει τον κόσμο. Τον παιδικό τουλάχιστον.
Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου Watkinson/ LadyLike.gr
Μέσα από τα δικά της λόγια, ανακαλύπτουμε αυτή την ιδιαίτερη προσωπικότητα της ελληνικής αρχιτεκτονικής.
«Όσο μεγαλώνω, τόσο περισσότερο απολαμβάνω το επάγγελμά μου. Ξεκίνησα να το ανακαλύπτω και να το αγαπώ για διάφορους λόγους. Από παιδί μου άρεσε να ζωγραφίζω και να σχεδιάζω, προέρχομαι από μία οικογένεια με πολλά τέτοια ερεθίσματα και, παράλληλα, οι 2 μου γονείς– χωρίς να είναι το επάγγελμά τους– ασχολούνταν πολύ με την κατασκευή. Το σπίτι μας στην Αθήνα ανακαινίστηκε, και στην Αίγινα επίσης. Έτσι, μεγάλωσα κοντά στον κόσμο τόσο της τέχνης όσο και της κατασκευής, πράγμα που πάντα μου άρεσε. Με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η ανθρώπινη κλίμακα στον σχεδιασμό, ο σεβασμός στην υπάρχουσα αρχιτεκτονική και πώς αυτή εξελίσσεται, καθώς και στο φυσικό περιβάλλον.
Επίσης, η λειτουργικότητα σε συνδυασμό με την αισθητική. Μου αρέσει να δουλεύω με ποικιλία υλικών και να προσαρμόζω κάθε μελέτη στις ανάγκες και την ταυτότητα του κάθε έργου. Η κάθε μελέτη για μένα είναι μια νέα πρόκληση– μια ευκαιρία να προσεγγίσω τον χώρο με δημιουργικότητα, πρακτικότητα και σεβασμό στις ανάγκες του ανθρώπου που θα τον ζήσει. Ασχολούμαι με κτίρια τόσο κοινόχρηστα όσο και ιδιωτικά– όπως για παράδειγμα σχολεία – σε μικρότερα και μεγαλύτερα έργα, καθώς και με ανακαινίσεις, τόσο στην Αθήνα όσο και εκτός. Η αρχιτεκτονική για μένα είναι ένα πολύ ιδιαίτερο και όμορφο επάγγελμα που συνδυάζει πολλά πράγματα, τόσο στη σκέψη όσο και στην καθημερινή της πρακτική.
Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου Watkinson/ LadyLike.gr
Αν μπορούσα να ξεχωρίσω ένα πεδίο, αυτό θα ήταν ο σχεδιασμός σχολείων και ιδιαίτερα των εξωτερικών τους χώρων. Έχω μεγάλη αγάπη για τον εξωτερικό χώρο και για τη φύση και με ενδιαφέρει βαθιά το πώς επιδρά όχι μόνο στα παιδιά αλλά και στους εφήβους και στους ενήλικες. Στη χώρα μας, δυστυχώς, ο εξωτερικός χώρος– κυρίως στη σχολική ζωή– είναι ένα στοιχείο που έχει παραμεληθεί. Προσπαθώ να υπογραμμίζω τον ουσιαστικό ρόλο που παίζει: έχει σημαντική κοινωνική διάσταση, τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά, αλλά και στον τομέα της κοινωνικοποίησης. Μετά τον κορωνοϊό, η ανάγκη αυτή έγινε πιο έντονη, όμως δεν αξιοποιήθηκε όσο θα έπρεπε. Τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με τα υπόλοιπα έργα που αναλαμβάνω, έχω αφιερωθεί συστηματικά στον σχεδιασμό και την υλοποίηση υπαίθριων σχολικών αυλών και χώρων παιχνιδιού, σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία. Είναι ένα πεδίο που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα, καθώς συνδυάζει την αρχιτεκτονική με την παιδαγωγική προσέγγιση, τη λειτουργικότητα με την ασφάλεια και τη δημιουργικότητα των παιδιών».
Αμαλία Στράτου: «Στόχος μου είναι να δημιουργώ χώρους που ενθαρρύνουν το παιχνίδι, τη μάθηση και την κοινωνική επαφή, αναδεικνύοντας παράλληλα την αξία του συμμετοχικού σχεδιασμού».
«Πιστεύω βαθιά στον συμμετοχικό σχεδιασμό. Πάντα ξεκινώ από αυτόν. Πρέπει να μιλήσω με τους δασκάλους, με τα παιδιά – που είναι πάντα τα πιο έτοιμα για αλλαγές – και με τους γονείς. Για να συμβεί αυτό, χρειάζονται ιδιαίτερες διαδικασίες, με τη συμβολή παιδαγωγών, ψυχολόγων, παιδοψυχολόγων, ειδικών στην κίνηση. Όλη αυτή η πληροφορία λαμβάνεται υπόψη στον σχεδιασμό. Μας δείχνουν ποια σημεία της αυλής αγαπούν, πού παίζουν περισσότερο, πού λιγότερο, ποια είναι τα προβλήματα. Τα παιδιά έχουν εξαιρετικές ιδέες και είναι πάντα ανοιχτά σε νέες προοπτικές.
Πολλά από αυτά ζητούν “ήσυχες γωνιές” στην αυλή, κάτι που οφείλουμε να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη. Με την ομάδα μας έχουμε σχεδιάσει την αυλή του Νηπιαγωγείου της Σχολής Μωραΐτη, σε συνεργασία με τη Σχολή Μωραΐτη και την οργανωτική ομάδα διοργανώσαμε και την ημερίδα “Η Αυλή του Σχολείου αλλιώς”. Η ημερίδα είχε μεγάλη επιτυχία και άγγιξε πολλά και διαφορετικά θέματα γύρω από την ανάγκη για σωστό σχεδιασμό και λειτουργία του εξωτερικού χώρου των σχολείων. Έχουμε σχεδιάσει 2 ακόμη ιδιωτικά σχολεία – ένα νηπιαγωγείο και ένα δημοτικό – και 2 δημόσια: ένα στα Τρίκαλα και ένα στην Αθήνα, σε συνεργασία με την ομάδα της Urbana μέσω του προγράμματος τους “αυλές συμπερίληψης”.
Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου Watkinson/ LadyLike.gr
Τα σχολεία στην Ελλάδα είναι, σε μεγάλο βαθμό, πολύ “αθλητικοκεντρικά”. Οι αυλές συνήθως δίνουν τον κύριο ρόλο στις ομάδες παιδιών– κυρίως αγοριών– που παίζουν μπάλα. Φυσικά και πρέπει να υπάρχει χώρος για αθλητισμό, αλλά όχι αποκλειστικά. Η αυλή πρέπει να είναι συμπεριληπτική: για αγόρια και κορίτσια, για παιδιά πιο ήσυχα ή πιο δραστήρια. Οι δάσκαλοι, εύλογα, θέλουν πάνω απ’ όλα τα παιδιά να γυρίζουν ασφαλή στο σπίτι τους. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκλωβιζόμαστε σε έναν υπερπροστατευτικό σχεδιασμό. Είναι προτιμότερο να σχεδιάζουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει λόγος να φοβόμαστε».
Αμαλία Στράτου: «Δεν πρέπει το παιδί που δεν παίζει μπάλα να νιώθει στο περιθώριο ή να φοβάται μην του έρθει η μπάλα στο κεφάλι».
«Στην Ελλάδα η έννοια του “ρίσκου” είναι παρεξηγημένη. Δεν εννοούμε να πάρεις επικίνδυνα ρίσκα, αλλά να σχεδιάσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζεις ελευθερία μέσα σε ένα ασφαλές πλαίσιο. Η σημερινή πραγματικότητα των σχολείων μας είναι άμεσα συνδεδεμένη με το ιστορικό τους παρελθόν. Στις αρχές του 20ού αιώνα χτίστηκαν 1.100 σχολεία μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια – γιατί υπήρχαν άμεσες ανάγκες. Το ίδιο συνέβη και με τον τρόπο που χτίστηκε ο αστικός ιστός.
Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου Watkinson/ LadyLike.gr
Αυτό βιώνουμε σήμερα: το αποτέλεσμα εκείνης της εποχής. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Ο σχολικός χώρος δεν είναι απλώς ένα κτίριο ή μια αυλή. Είναι ένας χώρος από τον οποίο περνούν γενιές παιδιών και ενηλίκων. Αν τον αλλάξουμε, αλλάζουμε και τον τρόπο ανάπτυξης αυτών των ανθρώπων.
Η αρχιτεκτονική σήμερα στρέφεται σε πιο οικολογικές λύσεις, φιλικές προς το περιβάλλον αλλά και πιο προσωπικές. Ο κόσμος πλέον αναζητά κάτι που έχει νόημα για τον ίδιο – δεν ακολουθεί απλώς τις τάσεις της μόδας. Το ίδιο ισχύει και για τους νέους αρχιτέκτονες: είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και θέλουν να δημιουργούν με ταυτότητα. Ο καθένας από εμάς είναι μοναδικός, και αυτό μόνο θετικό αποτέλεσμα μπορεί να έχει».
