Πώς οι drag queens έχουν επηρεάσει τις σύγχρονες γυναίκες

Δεν είχα συνειδητοποιήσει, λοιπόν, ότι σε αυτό το βίντεο, έβλεπα την πρώτη μου drag queen. Στην Ελλάδα, ο Τάκης Ζαχαράτος χαρακτηρίζεται μέχρι και σήμερα, ως ηθοποιός. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι δεν υπάρχει και τόση μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο. Μια drag queen είναι ένα πολυτάλαντo ον. Πρέπει να έχει χιούμορ, να έχει ταλέντο στην υποκριτική, να ράβει καλά ή να σχεδιάζει καλά, να ξέρει να βάφεται, όλα. Πρέπει να μπορεί να τα κάνει όλα. Ο Τάκης Ζαχαράτος νομίζω ότι τα έκανε όλα αυτά, λίγο-πολύ. Τότε συνειδητοποίησα το τεράστιο ταλέντο που έχουν αυτοί οι άνθρωποι. Άνδρες (ή με όποιο άλλο φύλο με το οποίο ταυτίζεται κάποιος), που ντύνονται σαν γυναίκες (ή και το αντίθετο) ή σαν περσόνες που εκφράζουν το alter ego τους. Η δημιουργικότητα ανθρώπων σαν αυτών δεν περιγράφεται με λόγια. Με τα χρόνια, ασχολήθηκα αρκετά με την τέχνη του drag, ειδικά όταν άρχισα να παρακολουθώ το πλέον φημισμένο τηλεοπτικό show, RuPaul’s Drag Race. Μια από τις πιο γνωστές drag queens του πλανήτη, ο RuPaul, πριν 17 χρόνια, ξεκίνησε ένα show στο οποίο συμμετέχουν drag queens και προσπαθούν να διεκδικήσουν τον τίτλο της καλύτερης drag queen στην Αμερική. Αλλά πώς ξεκίνησαν όλα;

Χωρίς τις διαμαρτυρίες του Stonewall το 1969, δεν θα γιορτάζαμε σήμερα το Pride

Οι drag queens και πιο συγκεκριμένα, οι μαύρες queens είναι ο λόγος που γιορτάζουμε σήμερα το Pride. Η ακτιβίστρια Marsha P. Johnson, μια μαύρη drag queen και ακτιβίστρια, ήταν αυτή που έριξε το πρώτο τούβλο στο Stonewall Inn. Εκείνη πρωτοστάτησε στις ιστορικές, πλέον, διαμαρτυρίες που είχαν ως αποτέλεσμα να ξεκινήσει το gay rights movement, το 1969. Από τότε, ξεκίνησε και ο αγώνας για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων των gay ανθρώπων και που άλλαξε για πάντα τα ως τότε, κοινωνικά δεδομένα. Χωρίς την Marsha P. Johnson και τον αγώνα των τόσων χρόνων από τα μέλη της κοινότητας, δεν θα μιλούσαμε σήμερα για το Pride και για εκπομπές όπως το RuPaul’s Drag Race.

Ο πρωτοπόρος RuPaul

Ο RuPaul Charles με αυτό το show κατάφερε να κάνει την τέχνη του drag mainstream και να δημιουργήσει μια πλατφόρμα που αναδεικνύει το ταλέντο αυτών των ανθρώπων. Μετρώντας μια ήδη πετυχημένη καριέρα στα 90s, ο RuPaul καθοδηγεί τη νέα γενιά των drag queens, δίνοντάς τους την ευκαιρία να θριαμβεύσουν στον χώρο των τεχνών.

Για να το καταφέρει αυτό έπρεπε να δουλέψει σκληρά, σε μια εποχή που η οποιαδήποτε «διαφορετικότητα» ήταν σχεδόν απαγορευτική, για το ευρύτερο κοινό. Παρ’ όλα αυτά, ο χώρος της μόδας, της ομορφιάς, των clubs και της showbiz, αναγνώρισαν το ταλέντο του, επιτρέποντάς του να το εκφράσει, «σπάζοντας» τα ως τότε κοινωνικά ταμπού περί σεξουαλικότητας, ομορφιάς κ.ο.κ. Αυτό του έδωσε πολλές ευκαιρίες και πολλές στιγμές αναγνώρισης. Ανάμεσα στα πολλά επιτεύγματά του, ο RuPaul ήταν η πρώτη drag queen που πρωταγωνίστησε σε καμπάνια της MAC Cosmetics για τη σειρά Viva Glam. Με τα δίμετρα πόδια του σε πρώτο πλάνο, η καμπάνια ήταν και παραμένει iconic. Μια σημαντική στιγμή αναγνώρισης για την τέχνη του drag.

Μόδα και drag: Μια σχέση που κρατάει χρόνια

Η μόδα και το drag ήταν δυο έννοιες συνυφασμένες. Όλα ξεκίνησαν στα 90s, με τα φημισμένα Balls, δηλαδή τα underground drag events που διοργάνωνε η gay κοινότητα, στη Νέα Υόρκη. Εκεί, gay άνδρες, τρανς, όλα τα μέλη της κοινότητας σχημάτιζαν τα δικά τους Houses (Οίκους) και διαγωνίζονταν κάθε εβδομάδα. Υπήρχαν κατηγορίες από το vogueing μέχρι και κατηγορίες μόδας, για τις οποίες οι διαγωνιζόμενοι έφτιαχναν τα δικά τους κοστούμια για να πάρουν μέρος. Τότε προέκυψε και το camp style (το theme του Met Gala το 2019) και από εκεί εμπνεύστηκαν αμέτρητοι σχεδιαστές μόδας, από τον Jean-Paul Gaultier μέχρι τον Bob Mackie, για τις συλλογές τους.

Από το ξεκίνημα των Balls στα 90s, υπήρχε τρομερό «ξεπατίκωμα» του drag από τη βιομηχανία της μόδας.

Το RuPaul’s Drag Race

Λίγα χρόνια μετά, ο ίδιος άλλαξε για πάντα την ποπ κουλτούρα με την τηλεοπτική εκπομπή που ξεκίνησε το 2008. Το show του, RuPaul’s Drag Race που έκανε πρεμιέρα 17 χρόνια πριν, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που σήμερα αντιμετωπίζουμε την -τότε- υποκουλτούρα των drag queens. Μέσα από το show επιβεβαιώθηκαν τα πολυτάλαντα και creative μυαλά των ανθρώπων αυτών. Είδαμε πώς οι drag queens δεν πρόκειται για απλά για sex workers που δουλεύουν τα βράδια στους δρόμους, αλλά για δημιουργικούς ανθρώπους με πολλά ταλέντα. Περσόνες με C.U.N.T:  “uniqueness” (μοναδικότητα), “charisma” (χάρισμα), “nerve” (νεύρο) και “talent” (ταλέντο) όπως λέει και ο RuPaul στο show του. Είναι το RuPaul’s Drag Race, ο πραγματικός λόγος που οι drag queens, από ένα underground είδος τέχνης, κατέληξε να είναι mainstream. Με το show να μετράει 17 σεζόν μέχρι τώρα, ο RuPaul έχει καταφέρει να κάνει το ακατόρθωτο: να ανοίξει τον δρόμο για τις drag queens αυτού του κόσμου. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούν να είναι πετυχημένες, να βγάζουν λεφτά και το κυριότερο; Να αποπνέουν σεβασμό και έμπνευση για την LGBTQ+ κοινότητα και όχι μόνο.

“Ιf you can’t love yourself how the hell you’re gonna love somebody else”

Η τηλεοπτική εκπομπή, κάπου στην 8η-9η σεζόν, λόγω των social media και της νέας γενιάς που πρεσβεύει τη διαφορετικότητα στα γένη και σε όλες τις μορφές της, απέκτησε μεγαλύτερη προβολή. Τα πάντα άλλαξαν για την κοινότητα, που δεν αφορά μόνο τα LGBTQI+ άτομα, αλλά και τις drag queens. Για τους ανθρώπους αυτούς που βρίσκουν το θάρρος ή τη διαφυγή με το να ντύνονται σαν τα alter ego τους, με σκοπό να διασκεδάσουν. Μια drag queen μπορεί να κάνει φανταστικό stand up, μπορεί να είναι το απόλυτο style icon, να βάφει εκπληκτικά, να ράβει φανταστικά και γενικά να εμπνέει με την παρουσία και φυσικά την προσωπικότητά της. Εκπέμποντας θετικότητα και αυτοπεποίθηση, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να «πάρουμε» από τις drag queens. Το βασικότερο; Όπως λέει και ο RuPaul: Να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Γιατί αν δεν αγαπήσεις τον εαυτό σου, πώς θα αγαπήσεις κάποιον άλλο; 

Ο κοινωνικός αντίκτυπος

Βρίσκω, λοιπόν, το έργο των drag queens εξαιρετικά σημαντικό για την εξέλιξη της κοινωνίας. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε αυτά τα ταλέντα, ενώ μαθαίνουμε για τη συμβολή τους στην ποπ κουλτούρα, τη μόδα, την ομορφιά, την ηθοποιία κ.ο.κ., είναι ένα σημαντικό μάθημα για όλους μας. Μέσα από το RuPaul’s Drag Race, αλλά και μαθαίνοντας περισσότερα για την ιστορία του drag, βλέπουμε την τεράστια επιρροή της τέχνης αυτής στην ποπ κουλτούρα. Το θρυλικό hit της Madonna του ’90, Vogue, δεν θα υπήρχε χωρίς το drag, αλλά και την κουλτούρα των Balls. Η Lady Gaga δεν θα είχε την καριέρα που έχει, αν δεν είχε τις επιρροές από την κοινότητα, με την ίδια να κάνει κι αυτή drag. Όταν μεταμορφώνεσαι σε μια άλλη περσόνα, όλα προέρχονται από το drag. Τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο, εάν δεν υπήρχε η τέχνη του drag. 

Αυτό ισχύει και για περσόνες όπως την εμβληματική Divine. Μια από τις πιο σημαντικές και προκλητικές μορφές στην ιστορία του drag. Μέσα από τη συνεργασία της με τον σκηνοθέτη John Waters, η Divine έσπασε τα κοινωνικά ταμπού της εποχής, φέρνοντας στο προσκήνιο μια ακραία, αντισυμβατική εκδοχή της drag τέχνης. Με το εκρηκτικό της στιλ, το υπερβολικό μακιγιάζ και τις παραστατικές της εμφανίσεις σε ταινίες όπως το Pink Flamingos και το Female Trouble, έθεσε τις βάσεις για μια πιο πολιτική, ριζοσπαστική και θεατρική προσέγγιση στο drag. Η Divine δεν ήταν απλώς διασκεδαστική. Ήταν μια πράξη αντίστασης και επανάστασης ενάντια στις κυρίαρχες νόρμες φύλου και αισθητικής, ανοίγοντας τον δρόμο για τις επόμενες γενιές drag καλλιτεχνών.

Η τέχνη του drag μέσα από τα κοστούμια τους

Drag queens, όπως η Sasha Velour είναι κινούμενα έργα τέχνης. Κάθε κοστούμι έχει λόγο ύπαρξης. Έχει αναφορές σε σχεδιαστές, σε κάποιο style και τέχνη. Απόδειξη αποτελούν τα iconic looks της εν λόγω καλλιτέχνιδας (νικήτρια της 9ης σεζόν του RuPaul’s Drag Race), που εμπνέονται από το Nosferatu.

Υπάρχει φυσικά και η άλλη πλευρά, που σχετίζει τις drag queens με τη μόδα. Προσωπικότητες όπως η Violet Chachki, η Bimini bob Boulash, η Juno Birch, η Miss Fame, η Hungry, η Raja είναι μερικές από τις πιο γνωστές fashion queens που το drag τους σχετίζεται αρκετά με τη high-end μόδα. Από τα κοστούμια που φοράνε, που μπορεί να εμπνέονται από κάποια εποχή, σχεδιαστή, style ή iconic στιγμή στην ιστορία της μόδας, οι drag queens, πλέον, αποτελούν βασικό μέρος της μόδας του σήμερα. Τις βλέπουμε σε πασαρέλες μεγάλων οίκων μόδας, σε φωτογραφίσεις περιοδικών, σε καμπάνιες και editorials, ενώ το στιλ και η αισθητική τους επηρεάζει τις νέες γενιές των drag queens αλλά και των γυναικών, παγκοσμίως. Για παράδειγμα, η Violet Chachki έχει πρωταγωνιστήσει σε καμπάνια της Prada, έχει περπατήσει σε runways της Moschino και του Richard Quinn (μεταξύ άλλων), ενώ έχει πρωταγωνιστήσει σε καμπάνια του οίκου Jean Paul Gaultier. Aπό την άλλη, queens όπως η Jinx Monsoon, με τεράστιο ταλέντο στην υποκριτική, έχει πρωταγωνιστήσει σε παραστάσεις στο Broadway.

Δημιουργώντας, λοιπόν, ένα καλό και διασκεδαστικό προϊόν μέσα από το οποίο ο κόσμος μαθαίνει την ιστορία του drag, o RuPaul κατάφερε να ανοίξει τον δρόμο για τους ανθρώπους. Άνθρωποι που με το ταλέντο τους έχουν επηρεάσει και συνεχίζουν να επηρεάζουν, έμμεσα ή άμεσα, την κοινωνία και την ποπ κουλτούρα, μέχρι τη μόδα. Οι τάσεις, ο τρόπος που βαφόμαστε, τα ρούχα που φοράμε ακόμα και οι εκφράσεις που χρησιμοποιούμε, προέρχονται αρκετά συχνά από την drag κοινότητα. Από catchphrases που έχουν ξεκινήσει οι drag queens, όπως το φημισμένο “Okkkrr” που χρησιμοποιεί συνέχεια η Cardi B, το “Come Thru” που χρησιμοποιούν πολλές celebrities όπως η Gigi Hadid, προέρχονται κι αυτά από το drag.

Το baking και το contouring δεν τα εφηύρε η Kim Kardashian

Πολλές γυναίκες έμαθαν την τεχνική του contouring μέσα από την Kim Kardashian. Αυτό δεν ισχύει, μιας και η τεχνική αυτή πάει πολλά χρόνια πίσω, όταν οι πρώτες drag queens προσπαθούσαν να δημιουργήσουν πιο γυναικεία χαρακτηριστικά στο πρόσωπό τους. Χρησιμοποιώντας την τεχνική της σκιαγράφισης και του highlighting του προσώπου, με το contouring έκαναν τα πρόσωπά τους να δείχνουν πιο γυναικεία. Έτσι γεννήθηκε το contouring.

Το ίδιο ισχύει και για το baking το οποίο ξεκίνησε μέσω του drag, με σκοπό το μακιγιάζ τους να σταθεροποιείται με τη χρήση πούδρας και να παραμένει σταθερό για ώρες.

Οι επιρροές στη μόδα

Από τις τάσεις όπως τους έντονους κορσέδες που φοράει η Chachki, τα latex, βινύλ και διάφανα ρούχα, το over-accessorizing μέχρι και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα φύλα μέσα από τη μόδα, σε όλα έχει επηρεάσει η τέχνη του drag.

Ένα παράδειγμα της επιρροής που έχουν ασκήσει οι drag queens, είναι το θέμα του Met Gala που είδαμε το 2019. Το λεγόμενο “campy style” το οποίο ουσιαστικά είναι ένα τεράστιο κομμάτι που εκφράζει όλη τη φιλοσοφία του drag, ήταν ένα θέμα που πολλές γυναίκες απέτυχαν να υιοθετήσουν εκείνη τη χρονιά στο κόκκινο χαλί. Παρ’ όλα αυτά, λόγω της προβολής που έχει το Met Gala πολύς κόσμος κατάφερε να μάθει τελικά τι εστί “camp” στη μόδα και πόσο τελικά σημαντικό είναι να υπάρχει το στοιχείο αυτό στις εμφανίσεις όλων μας.

Πως το να υπάρχει ένα στοιχείο ειρωνείας, που διακωμωδεί είτε τον ίδιο μας τον εαυτό, είτε κάποια άλλη κοινωνικοπολιτική κατάσταση, είναι κι αυτό ένας τρόπος αυτοέκφρασης, μέσα από τις εμφανίσεις μας.

Με το πολιτικό κλίμα του σήμερα και τους ηγέτες που διοικούν μερικές από τις ισχυρότερες χώρες του πλανήτη, το drag είναι σημαντικότερο από ποτέ. Ενώ το camp style, μας υπενθυμίζει ότι είναι ΟΚ να μην παίρνουμε τον εαυτό μας τόσο στα σοβαρά (ειδικά όταν ντυνόμαστε) και να εκφράσουμε το στιλ μας με ειρωνικό και κωμικό τρόπο.

Τι σημαίνει για εμάς τις γυναίκες το drag

Τo drag ξεκίνησε ως μια ωδή στη θηλυκότητα (όπως κι αν την ορίζει κανείς) και το γυναικείο φύλο. Μέσα από την υπερβολή που «κρύβει» μέσα του το drag είναι κάπως πιο ασφαλές να εκφράσει κανείς κάθε πτυχή του εαυτού του και γενικά όλα αυτά τα κλισέ που θεωρείται ότι χαρακτηρίζουν τις γυναίκες. Κάποιες drag queens μέσω του drag εκφράζουν τη δική τους εκδοχή της θηλυκότητας. Φυσικά, με την αποδοχή και την εκπαίδευση της κοινωνίας για τα φύλα, το drag έχει εξελιχθεί αρκετά και σε αυτό το κομμάτι, τα τελευταία χρόνια, με πολλές drag queens να εκπροσωπούν non-binary περσόνες μέσω της τέχνης τους.

Αυτό, επιτρέπει και στις γυναίκες, να απελευθερωθούν απ’ όλα τα κλισέ τα οποία αφορούν το γυναικείο φύλο. Μας επιτρέπει να δούμε τον εαυτό μας διαφορετικά και όχι ως ένα πράγμα μόνο. Ακόμα και τώρα, συνεχίζουν να υπάρχουν αμέτρητα στερεότυπα που αφορούν τις γυναίκες. Μια γυναίκα δεν μπορεί να είναι butch, χωρίς να θεωρηθεί λεσβία. Μια γυναίκα αν είναι καλή και ευγενική, σημαίνει ότι είναι ευάλωτη. Όλα αυτά τα ζητήματα, το drag τα ξορκίζει. Γελάει μαζί τους και προσφέρει τελικά, μια πιο απελευθερωμένη εικόνα του πώς είναι μια γυναίκα. Αυτό και μόνο αρκεί για να αγαπήσεις την τέχνη του drag. Δεν είναι φανταστικό πως ένας άνθρωπος που ντύνεται σαν γυναίκα (ή σε οτιδήποτε άλλο τον/ην εκφράζει), μας βοηθάει να ανακαλύψουμε κι εμείς καλύτερα την ύπαρξή μας ως γυναίκες στη σύγχρονη κοινωνία;