«Αυτοί - They»: Η λέξη της χρονιάς διδάσκει ελευθερία

ΛΙΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ
11 ΔΕΚ 2019

H «Αυτοί – Τhey» αντωνυμία των non – binary είναι η λέξη της χρονιάς για το λεξικό Merriam – Webster. Η «Εμείς» πρέπει να γίνει η δική μας.

Δεν ξέρω πότε άκουσες για πρώτη φορά ότι τα non – binary άτομα, δηλαδή αυτά που επιλέγουν να μην ταυτοποιούνται ούτε ως άνδρες ούτε ως γυναίκες, αυτοπροσδιορίζονται ως «αυτοί». Είμαι σίγουρη ότι όποτε κι αν το άκουσες βέβαια, σε μπέρδεψε.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

OPINIONS

Οι γυναικοκτονίες είναι παγκόσμια μάστιγα κατά τον ΟΗΕ

Το μπέρδεμα δεν προκύπτει τόσο από το εννοιολογικό περιεχόμενο της ουδέτερου γένους αντωνυμίας, αλλά από το γεγονός ότι αυτός ο αυτοπροσδιορισμός ξεκίνησε από τα αγγλικά όπου το “They” δεν είναι μόνο αντωνυμία τρίτου προσώπου στον πληθυντικό αριθμό αλλά και στον ενικό. Το ενικού αριθμού “they” καθιερώθηκε τον 14ο αιώνα και χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη στα αγγλικά συχνότατα. Κάπως έτσι, λοιπόν, αντί για «Αυτό» οι non – binary συνάνθρωποί μας χρησιμοποιούν το «αυτοί».

Σύμφωνα με το διαδικτυακό αμερικανικό λεξικό Merriam Webster η αντωνυμία «Αυτοί – They» είναι η λέξη της χρονιάς που μας πέρασε. Το λεξικό των ΗΠΑ που εκδίδεται εδώ και 150 χρόνια, ανέφερε στην ανακοίνωσή του ότι οι αναζητήσεις σχετικά με τη λέξη αυξήθηκαν κατά 313% το 2019 σε σύγκριση με το 2018. Όπως αναφέρει οι αναζητήσεις του κοινού είχαν να κάνουν και με την αυξανόμενη προβολή της λέξης στην ειδησεογραφία.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το γεγονός ότι πλέον η χρήση της έχει ενταχθεί στην αγγλική γλώσσα και γι’ αυτό την προσθέσαμε στο λεξικό μας, τον Σεπτέμβριο», ανακοίνωσε το Meriam-Webster.

Transgender και non - binary άτομα σε πορεία για τα δικαιώματά τους στην Ατλάντα, τον Οκτώβριο του 2019. / AP Photo / Robin Rayne

Transgender και non – binary άτομα σε πορεία για τα δικαιώματά τους στην Ατλάντα, τον Οκτώβριο του 2019.

Η γλώσσα αλλάζει

Η γλώσσα αλλάζει, όπως καταλαβαίνεις και είναι λογικό. «Η γλώσσα αλλάζει συνέχεια, εξελίσσεται και προσαρμόζεται ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών της» αναφέρει κείμενο στον ιστότοπο της Ένωσης Γλωσσολόγων της Αμερικής. Οι λόγοι των αλλαγών αυτών είναι πολλοί. Πρώτα από όλα είναι επειδή οι ανάγκες των χρηστών της αλλάζουν. Νέες τεχνολογίες, προϊόντα και εμπειρίες αναζητούν όνομα άμα τη εμφανίσει τους. Επιπλέον οι νέοι και οι έφηβοι που μιλούν μεταξύ τους χρησιμοποιούν λέξεις και φράσεις που είναι διαφορετικές από εκείνες που χρησιμοποιεί η παλιότερη γενιά, ενώ αλλαγές προκαλούν και τα δάνεια λέξεων από άλλες γλώσσες.

Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι η γλώσσα χρησιμοποιείται από ανθρώπους. Κι αφού αλλάζουν οι άνθρωποι, πώς θα μείνει ίδια εκείνη;

Αλλάζουν οι άνθρωποι; Αλλάζουν. Απελευθερώνονται από την ανάγκη τους να χωρέσουν σε κουτιά άλλων. Φτιάχνουν δικά τους, όχι θεόκλειστα, αλλά ανοιχτά από τη μία πλευρά για να μπορούν να ρέουν σαν ελεύθερα πνεύματα που είναι. Προσπαθούν να φέρουν τη γλώσσα στα μέτρα τους και αυτά τα μέτρα δεν είναι τόσο στενά όσο των προηγούμενων. Πριν από μερικά χρόνια δεν θα μιλούσαμε καν για τα non – binary άτομα. Τώρα όλοι ξέρουμε τι είναι διεμφυλικά άτομα και η λέξη της χρονιάς αναφέρεται σε αυτά. Αλλάζει ο κόσμος, προχωρά όσο και αν μερικές φορές μοιάζουν όλα να έχουν μείνει πολύ πίσω.

Αυτοί they — «Ο Θεός αγαπά όλους τους ανθρώπους» γράφει στα Πορτογαλικά το αυτοκόλλητο στο στήθος της γυναίκας.

Ελλάδα και ταυτότητα φύλου

Και μπορεί ακόμα στην Ελλάδα το ζήτημα του φύλου να το έχουμε σε δεύτερη μοίρα –αναφέρομαι βεβαίως στην τροποποίηση για τις διακρίσεις που καταργήθηκε, δυστυχώς-, αλλά τουλάχιστον αναγνωρίζουμε την ύπαρξή του. Αναγνωρίζουμε πλέον γιατί το «Αυτοί» μπορεί να αναφέρεται σε ένα πρόσωπο. Γιατί το «Το» μπορεί να συνοδεύει ένα όνομα, ένα πρόσωπο, ένα ανθρώπινο πλάσμα που ζει ανάμεσα μας. Αναγνωρίζουμε το δικαίωμα του καθενός να αυτοπροσδιορίζεται με τον τρόπο που θέλει.

Όχι νομικά βέβαια, καθώς από το νομοσχέδιο για τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου που πέρασε το 2017, αποκλείει από τη διαδικασία τα non – binary και intersex άτομα. Αλλά κοινωνικά; Σε έρευνα του Θάνου Ασκητή πριν την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου στην Ελλάδα είχε φανεί πώς ναι, το αναγνωρίζουμε. Το 65% του δείγματος συμφωνούσε ότι θα πρέπει να υπάρχει το δικαίωμα να αλλάζει το καταχωρισμένο φύλο στην ταυτότητα ενός ατόμου, όταν αυτό «συγκρούεται» με την αίσθηση του ατόμου για το φύλο του.

Από το «εγώ» στο «εμείς»

Πώς, λοιπόν, να μην αλλάξει η γλώσσα μας, όταν αλλάζει ευτυχώς ο τρόπος σκέψης μας. Τα τελευταία χρόνια, ακόμα και αν κάποιες φορές είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε στην καθημερινότητα, στραφήκαμε περισσότερο προς την αποδοχή. Φύγαμε από το «εγώ», αυτή την αντωνυμία ενικού αριθμού και πήγαμε λίγο στο «εμείς».

Στο πώς «εμείς» σαν κοινωνικό σύνολο θα ζήσουμε καλύτερα. Πώς «εμείς» μπορούμε να συνυπάρξουμε. Πώς «εμείς» μπορούμε να προχωρήσουμε στη νέα δεκαετία κοιτάζοντας λιγότερο τον εαυτό μας και τα μικροσυμφέροντά του και περισσότερο το σύνολο και τα συμφέροντα όχι του φύλου μας, όχι της φυλής μας, ούτε καν μόνο του είδους μας του ανθρώπινου, αλλά του συνόλου του συστήματος της ζωής μας σε αυτόν τον πλανήτη.

Αν το «αυτοί» είναι η λέξη της χρονιάς για το Merriam Webster, για εμάς η λέξη της χρονιάς είναι «εμείς». «Εμείς» οι λίγο καλύτεροι άνθρωποι όχι σε σχέση με άλλους, αλλά σε σχέση με τους παλιούς εαυτούς μας.