Κάννες για αρχάριους: 78 χρόνια πάρτι, κόκκινα χαλιά, «πορνογραφικές» ταινίες και πολιτική επανάσταση

Όταν μια ταινία κερδίζει Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, κάτι σημαίνει 

Οι Κάννες τίμησαν  από αριστουργήματα που επανακαθόρισαν την τέχνη του σινεμά μέχρι τολμηρές αφηγήσεις που συγκλόνισαν κοινό και κριτικούς. Και οι βραβεύσεις αυτές αντιπροσωπεύουν διαφορετικές χώρες, κουλτούρες και εποχές, αλλά μοιράζονται ένα κοινό στοιχείο: την αναγνώριση της καλλιτεχνικής αρτιότητας και της συναισθηματικής δύναμης. Το Cinobo παρουσιάζει μια συλλογη-γιορτή για το σινεμά, συγκεντρώνοντας 20 από τις σημαντικότερες ταινίες που έχουν τιμηθεί με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών.

Απαραίτητο rewind στην ιστορία για το πρώτο Φεστιβάλ Καννών που ποτέ δεν έγινε 

Το 1938, η γαλλική ταινία La Grande Illusion, μια αντιπολεμική ταινία, αγνοήθηκε για το μεγάλο βραβείο, παρά το γεγονός ότι ευνοήθηκε από τα μέλη της κριτικής επιτροπής και τους κριτικούς στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Η επίσημη επιτροπή επιλογής έδωσε την τιμή σε μια γερμανική ταινία, η οποία κατέγραφε την επιτυχία της Γερμανίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Το φεστιβάλ ευνοούσε σαφώς τις χώρες της Φασιστικής Συμμαχίας. Οι Γάλλοι αποσύρθηκαν από το φεστιβάλ και άλλα μέλη της κριτικής επιτροπής παραιτήθηκαν επίσης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το γεγονός ότι η καλλιτεχνική εκτίμηση απορρίπτονταν υπέρ πολιτικών και ιδεολογικών φιλοδοξιών.

Στο Φεστιβάλ Βενετίας του 1938, απονεμήθηκε το βραβείο σε μια ιταλική πολεμική ταινία που παρήγαγε ο γιος του Μουσολίνι και στο γερμανικό ντοκιμαντέρ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (που παρήχθη σε συνεργασία με το ναζιστικό Υπουργείο Δημόσιας Διαφώτισης και Προπαγάνδας), παρά το γεγονός ότι οι κανόνες όριζαν ότι τα ντοκιμαντέρ δεν ήταν επιλέξιμα. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, Γάλλοι, Αμερικανοί και Βρετανοί κριτές παραιτήθηκαν. 

Την 1η Μαΐου 1939, η πόλη των Καννών επιλέχθηκε για να φιλοξενήσει το φεστιβάλ

Οι κινηματογραφιστές και οι κριτικοί έπεισαν τη γαλλική κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει ένα νέο φεστιβάλ για να ανταγωνιστεί τη Βενετία. Οι δημοτικές αρχές των Καννών συμφώνησαν να κατασκευάσουν έναν ειδικό χώρο για το φεστιβάλ. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών γεννήθηκε τελικά τον Σεπτέμβριο του 1939, αλλά έκλεισε αμέσως μετά την πρεμιέρα λόγω του ξεσπάσματος του πολέμου. Το φεστιβάλ επανεμφανίστηκε το 1946 και παρά τα οικονομικά προβλήματα των πρώτων ετών (το 1948 και το 1950 η έλλειψη χρηματοδότησης οδήγησε στην ακύρωση της εκδήλωσης), γίνεται αδιάλειπτα κάθε άνοιξη από το 1950. Μόλις το 1954 εμφανίστηκε ένα τρόπαιο με τη μορφή του διάσημου φοίνικα, είναι τόσο αντιπροσωπευτικός αυτού του παραθαλάσσιου θερέτρου που είναι γεμάτος με  φοίνικες.

Το 1968, το Φεστιβάλ ξεκίνησε στις 10 Μαΐου αλλά διακόπηκε στις 19 Μαΐου, κατά την περίοδο της περίφημης φοιτητικής εξέγερσης και μετά από παρέμβαση φοιτητών απειλώντας τη διεξαγωγή της διοργάνωσης. Για πρώτη φορά μετά το 1968, το 2020, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού αποφασίστηκε η οριστική ακύρωση του 73ου Φεστιβάλ των Καννών.

Η ετήσια γιορτή του σινεμά στις Κάννες

Γιατί είναι τόσο σημαντικό το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών; Θεωρείται το πιο έγκριτο κινηματογραφικό φεστιβάλ στον κόσμο. Το ευρωπαϊκό όραμα κυριαρχεί στη διαδικασία επιλογής, κάτι που διαφέρει από το Hollywood και τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ταινίες blockbuster του Hollywood γίνονται εμπορικά με πολύ υψηλούς προϋπολογισμούς και απευθύνονται σε ένα παγκόσμιο κοινό. Οι παραγωγοί τους εστιάζουν κυρίως στην εμπορική επιτυχία. Ωστόσο, το Φεστιβάλ των Καννών αναζητά περισσότερο καλλιτεχνικές ταινίες, από το Taxi Driver και το Blow-Up μέχρι το Midnight in Paris έχουν κάνει πρεμιέρα στο κινηματογραφικό φεστιβάλ. Οι Κάννες είναι ένα από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ για τους λάτρεις του κινηματογράφου. Για σχεδόν 80 χρόνοι όλοι όσοι ασχολούνται με την κινηματογραφική βιομηχανία μεταναστεύουν στη Γαλλική Ριβιέρα  για το μεγαλύτερο γεγονός της χρονιάς.

Οι Κάννες είναι τόσο σημαντικές όσο τα Όσκαρ

Τον πολυπόθητο Χρυσό Φοίνικα (που σχεδιάστηκε το 1998 από την Chopard Haute Joaillerie), έχουν κερδίσει στο παρελθόν ταινίες τόσο διαφορετικές όσο το Apocalypse Now, οι Ομπρέλες του Χερβούργου, το Sex, Lies and Videotape, το Pulp Fiction και το The Tree of Life και Shoplifters του Hirokazu Koreeda. Στις Κάννες απονέμονται βραβεία που επιλέγονται από επιτροπές που αποτελούνται από γνωστούς σκηνοθέτες, ηθοποιούς και καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Η κατάκτηση ενός βραβείου στις Κάννες δεν εγγυάται εμπορική ή κριτική επιτυχία.

Το 2015, οι ταινίες της Pixar, Inside Out και Mad Max: Fury Road, έκαναν πρεμιέρα με μεγάλη επιτυχία. Το 2016, ταινίες όπως το Loving έκαναν πρεμιέρα στο φεστιβάλ. Το 2017, οι ταινίες Okja, The Florida Project, The Beguiled, The Killing of a Sacred Deer και You Were Never Really Here έκαναν το ντεμπούτο τους στις Κάννες. Αν δω ότι μια ταινία έκανε πρεμιέρα στις Κάννες — ειδικά στο διαγωνιστικό — υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αξίζει πάρα πολύ.

Μία από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις για τους περισσότερους συμμετέχοντες στις Κάννες είναι η Marché du Film, η  πιο πολυσύχναστη αγορά κινηματογράφου στον κόσμο. Οι διανομείς ταινιών που ειδικεύονται στην εύρεση τρόπων για να προσελκύσουν κοινό για ξένες, arthouse ταινίες – συχνά κάνουν τις πιο σημαντικές συμφωνίες της χρονιάς στο φεστιβάλ. Οι κινηματογραφιστές που ελπίζουν να βρουν χρηματοδότηση και διανομή για τις ταινίες τους περνούν τις μέρες τους στις Κάννες με χρηματοδότες, διανομείς και υπεύθυνους δημοσίων σχέσεων από όλο τον κόσμο. Οι Κάννες είναι ένα φεστιβάλ αποκλειστικά για τη βιομηχανία. Αυτό σημαίνει ότι τα εισιτήρια προβολών δεν πωλούνται στο ευρύ κοινό. Το φεστιβάλ χορηγεί διαπιστεύσεις σε σκηνοθέτες, παραγωγούς, ηθοποιούς, δημοσιογράφους, διανομείς.

Η extravaganza στο κόκκινο χαλί της Croisette

Στην πρώτη διοργάνωση, τα μεγαλύτερα αστέρια του Χόλιγουντ μεταφέρθηκαν στη Νότια Γαλλία με ένα Ocean Liner που ναυλώθηκε από τα MGM Studios, με τους Gary Cooper, Cary Grant, Norma Shearer, Spencer Tracy and James Cagney. Ωστόσο, ακυρώθηκε μόλις 2 ημέρες αργότερα, μετά την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, με τις δυνάμεις του Άξονα, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο, να εμπλέκονται στον πόλεμο. Τη δεκαετία του 1960, είδε τις «βασίλισσες» του σινεμά όπως οι Brigitte Bardot, Sophia Loren και Elizabeth Taylor να περπατούν στο διάσημο κόκκινο χαλί της Λα Κρουαζέτ (Croisette).

Κάθε χρόνο, οι Κάννες παραμένουν η μεγαλύτερη πασαρέλα από (πανάκριβα) φορέματα και κοσμήματα των πιο διάσημων οίκων. Οι πρεμιέρες στο κόκκινο χαλί έχουν έναν αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα με black tie, ο οποίος ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη φήμη του φεστιβάλ και την αίγλη του: φανταχτερά φορέματα για τις γυναίκες, παπιγιόν για τους άνδρες. Το ημιδιαφανές σύνολο Prada που φορούσε η Uma Thurman στην παρουσίαση του Pulp Fiction το 1994 άφησε εποχή.

Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 1987, η πριγκίπισσα Νταϊάνα φορούσε ένα ντραπέ φόρεμα σχεδιασμένο από την Catherine Walker, μία από τις αγαπημένες σχεδιάστριες της βασιλικής οικογένειας. Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 2013, η Audrey Tautou ήταν συγκλονιστική με το φόρεμα Prada.

Ο Χρυσός Φοίνικας

Από το 1997, ο Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών γράφει μια νέα σελίδα στην ιστορία του. Η δημιουργία και η παραγωγή του έχουν ανατεθεί στον θρυλικό ελβετικό οίκο κοσμημάτων Chopard, υπό την προεδρία του Pierre Viot. Η Caroline Scheufele, επικεφαλής της μάρκας πολυτελείας, αποφάσισε να του κάνει μια ανανέωση. Έτσι, το βραβείο, προσφέρεται κάθε χρόνο από το 1998 από τον διάσημο οίκο. Κάθε ένας από αυτούς τους φοίνικες απαιτεί τη συμμετοχή 7 τεχνιτών για πάνω από 40 ώρες εργασίας.

Fun fact: Πριν κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα το 1960, το- κλασικό πλέον- πορτρέτο της αστικής παρακμής La Dolce Vita, είχε ήδη προκαλέσει διχασμό. Στο Μιλάνο, ένας άντρας έφτυσε τον σκηνοθέτη κατηγορώντας τον ότι προσβάλλει την πατρίδα του. Στη Ρώμη, προκάλεσαν τον Federico Fellini σε μονομαχία. Όταν το Φεστιβάλ Καννών απένειμε την κορυφαία του διάκριση στην ταινία, το Βατικανό απάντησε χαρακτηρίζοντας την ταινία «πορνογραφική».

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Εμίρ Κουστουρίτσα, υπήρξαν αντίπαλοι το 1995 στις Κάννες, όταν ο Σέρβος σκηνοθέτης έλαβε το Χρυσό Φοίνικα για την ταινία του Underground και ο Έλληνας σκηνοθέτης το Μεγάλο Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών για το Βλέμμα του Οδυσσέα, το οποίο γυρίστηκε και στη Σερβία.

ΥΓ: Τα after-party των Καννών είναι μια ιστορία που αξίζει να δούμε σε ταινία.