Η θέση της γυναίκας στην Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριv

Βασιλίσσης Σοφίας και Νεοφύτου Δούκα. Περνούσες από εκεί για να πας στο σχολείο. Περνούσες από εκεί κάθε μέρα όταν σπούδαζες. Τα Σαββατόβραδα περνούσες για να πας για ποτό και τα πρωινά της Κυριακής για να ανέβεις μία βόλτα στον Λυκαβηττό. Για χρόνια περνάς όμως ποτέ δεν σκέφτηκες να μπεις στο πανέμορφο κτίριο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε καλεί να το ανακαλύψεις. Γίνε τουρίστρια στην πόλη σου και γνώρισε τα πιο κρυφά μυστικά της, σημάδια ενός αλλοτινού καιρού τόσο σύγχρονου που σου προκαλεί δέος.

Photo Credits: SOOC

Η πρόταση της Eurolife ERB ήρθε σαν μία μικρή έκπληξη. Ένα διάλειμμα από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Θα γνωρίζαμε από κοντά την έκθεση ”Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν” του μουσείου η οποία υποστηρίζεται χορηγικά από την Eurolife ERB και  εντάσσεται σε ένα σύστημα δράσεων που αναπτύσσονται με βάση την κεντρική φιλοσοφία του Ομίλου που δεν είναι άλλη από τη στήριξη ουσιαστικών πρωτοβουλιών που δημιουργούν προστιθέμενη αξία σε βάθος χρόνου για το παιδί, την οικογένεια και την κοινωνία συνολικά.

Μαύρο και λευκό. Γέννηση και θάνατος. Λήθη και αιωνιότητα. Παρελθόν και παρόν. Ένα διαρκές δίπολο απασχολεί το μυαλό του επισκέπτη. Πόσα κοινά μπορούν να υπάρξουν; Πόσες ομοιότητες και πόσες διαφορές;

Τα βήματα είναι μικρά και τα μάτια καρφωμένα στις προθήκες. Η φωνή του ξεναγού ακούγεται σαν μελωδία που ντύνει την ιστορία που πλάθεις στο κεφάλι σου. Τα βιολόσχημα ειδώλια θα μπορούσαν να είναι μια δική σου απεικόνιση 5000 χρόνια πριν. Το σύμβολο της σπείρας στον πάτο ενός σκεύους είναι το κλειδί. Μία αρχή με τέλος και ένα τέλος με αρχή.

  Photo Credits: SOOC

Η τρέχουσα έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης καλεί τον επισκέπτη να εξερευνήσει μέσα στο χρόνο και την ιστορία την εξέλιξη της τέχνης παράλληλα με την εξέλιξη της ζωής, μέσα από το αφαιρετικό και μινιμαλιστικό πρίσμα των κυκλαδίτικων ειδωλίων. Ένα πλήθος ιστοριών της καθημερινής ζωής 5000 χρόνια πριν αποκαλύπτεται με τον πιο άμεσο τρόπο, δημιουργώντας ένα παράθυρο στο παρελθόν και συνδέοντας το με το ίδιο το παρόν.

Οι θεματικές ενότητες

1. Πυρήνες της κοινωνίας

2. Ασχολίες, Τέχνες & Τεχνικές

3. Μια Ματιά στην  Κοινωνική Ζωή

4. Κοινωνική Ιεραρχία

5. Πίστη και Δοξασίες

Η γυναίκα στην κοινωνία των Κυκλάδων

Ο πυρήνας της κοινωνίας ξεκινά με ένα ζευγάρι, δύο μαρμάρινα ειδώλια θηλυκού και αρσενικού γένους. Ο κυκλαδικός πολιτισμός είναι ανθρωποκεντρικός με τη γυναικεία φιγούρα να πρωταγωνιστεί σε όλες τις εκφάνσεις της προσωπικής και κοινωνικής ζωής. Το 95% των ειδωλίων απεικονίζουν γυναίκες. Σύμφωνα με την επικρατέστερη μέχρι τώρα ερμηνεία τους, παριστάνουν γυναίκες εγκύους με φουσκωμένη κοιλιά ή σε λοχεία με εγχάρακτες οριζόντιες αυλακώσεις στην κοιλιακή χώρα.

Η γυναίκα λατρεύεται σαν αληθινή θεά και τιμάται με κάθε τρόπο καθώς είναι υπεύθυνη της συνέχειας του αδιάκοπου νήματος της ζωής. Η γυναίκα είναι ιερό σύμβολο.

Photo Credits: SOOC

*”Μα πάνω από όλα σμίλεψαν

μορφή κυρίαρχη,

αυτή της γης-γυναίκας,

γυναίκας καθιστής ωσάν βιολί,

γυναίκας γόνιμης, καρποφορούσας,

παραγωγή της ίδιας της ζωής

που συνεχίζει το αδιάκοπό της νήμα,

αυτήν που ξαφνικά μπορούσε να τη βρει στη γέννα ο θάνατος,

αυτήν ν’ αποτυπώσουν θέλησαν περισσότερο

μ’ αυτόν τον τρόπο ν’ απομονώσουν το κακό.

Αυτήν στο τέλος, σ’ άλλη σφαίρα, λάτρεψαν

σε πολλαπλές μορφές

υψώνοντάς τη σε βάθρο θεικό

γυμνή, με τονισμένο το τρίγωνο της ήβης της

γυμνή,

όπως γυμνός ο άνθρωπος γεννιέται

και γυμνός -χωρίς να παίρνει τίποτα- πεθαίνει.”

* Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητής Ν.Χρ. Σταμπολίδης

Τα αγαπημένα μου ειδώλια

Ειδώλιο όρθιας γυμνής γυναικείας μορφής στα δεξιά. Οι μαστοί τονίζονται ιδιαίτερα και το φύλο δηλώνεται ανάγλυφα. Τα πόδια έχουν σμιλευτεί ξεχωριστά και τα πέλματα έχουν τονισμένες τις φτέρνες και τις αψίδες της αθέατης όψης τους, αλλά δεν πατούν κανονικά, δίνοντας την αίσθηση πως η μορφή στέκεται στα ακροδάχτυλά της. Η λεκάνη είναι ευρεία και γωνιώδης προβάλλοντας έτσι τη δύναμη της γυναικείας φύσης.

Με ύψος 1 μέτρο και 40 εκατοστά αυτό το ειδώλιο είναι ο τελευταίος σταθμός της έκθεσης. Στέκεται στην άκρη της αίθουσας όντας επιβλητικό και ταυτόχρονα υπομονετικό. Πρόκειται για μνημειώδες και σπάνιο έργο Πρωτοκυκλαδικής τέχνης που αποδίδεται στην παραλλαγή του Σπέδου. Στο λυρόσχημο κεφάλι αποδίδονται η μύτη και τα αυτιά. Στον κορμό, οι μαστοί αποδίδονται πλαστικά και οι βραχίονες είναι διπλωμένοι. Παρατηρείται μία ελαφρά κάμψη του κεφαλιού προς τα δεξιά δημιουργώντας μία λανθάνουσα κίνηση. Η μορφή χαρακτηρίζεται από την  αρμονική απόδοση των αναλογιών. Θεωρείται ότι εικονίζει μία θεότητα και ότι είχε λατρευτική χρήση.

Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε σύμπραξη με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και περιλαμβάνει 191 αρχαία αντικείμενα: από τη συλλογή του ίδιου του Μουσείου, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (98 έργα από τα Μουσεία Νάξου, Απειράνθου, Σύρου και Πάρου), καθώς και από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

Επιμέλεια της έκθεσης: Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.