Ένας άντρας σώζει τις ζωές των κοριτσιών στις φαβέλες του Rio

Από την Νίκη Μπάκουλη

To Vidigal είναι κοινότητα,
με θέα στην παραλία Ipanema. Στους τουριστικούς
οδηγούς θα το βρεις ως Morro Dois Irmãos (Λόφος
των δύο αδελφών). Η λέξη “λόφος”
έρχεται να αντικαταστήσει το “φαβέλα”, ελληνιστί, “φτωχογειτονιά” ή
“παραγκούπολη”. Επί της ουσίας
είναι “η Βραζιλία σε μια λέξη” και
οτιδήποτε άλλο πέραν ενός ασφαλούς
περιβάλλοντος για να μεγαλώνουν παιδιά
και δη κορίτσια. Αυτό ήταν
κάτι που θέλησε να αλλάξει ο Raff
Giglio, ο οποίος μεγάλωσε
στη συγκεκριμένη περιοχή, πριν γίνει
επαγγελματίας πυγμάχος και μετά
προπονητής.

Πριν σου πω
όμως για αυτόν θα χρειαστεί να σου πω
κάτι άλλο. Η πρώτη φαβέλα δημιουργήθηκε
στη Βραζιλία στις αρχές του 1900, μετά το
τέλος του εμφυλίου πολέμου, όταν περί
τους 20.000 στρατιώτες επέστρεψαν από το
πεδίο μάχης και εγκαταστάθηκαν σε λόφο,
δίπλα στο Rio de Janeiro.

Τη διαδρομή αυτή
ακολούθησαν και χιλιάδες πρώην σκλάβοι,
μετά το τέλος της δουλείας. Ήταν άτακτα
δομημένες κοινωνίες και η έλλειψη της
όποιας κοινωνικής δομής τις μετέτρεψε
σε κρησφύγετα για διακινητές ναρκωτικών
και όπλων.

Διάφορες κυβερνήσεις
προσπάθησαν να τις εκκενώσουν με βίαιο
τρόπο, δεν τα κατάφεραν και το 2009 έχτισαν
ένα τείχος, εξηγώντας πως στόχος ήταν
η παρεμπόδιση περαιτέρω επέκτασης.
Ουσιαστικά, το τείχος έκρυβε τη φαβέλα
από τους τουρίστες που επρόκειτο να
επισκεφτούν τη χώρα για το Παγκόσμιο
Κύπελλο του 2014 -και μετά για τους
Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016.

Η αντικατάσταση
του όρου “φαβέλα” με το “λόφος”
είχε ακριβώς τον ίδιο προσανατολισμό:
να κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί.

Δεν έλυσε κάποιο
πρόβλημα, με πρώτο την έξαρση της βίας.
Ως είθισται σε αυτές τις
περιπτώσεις, την κατάσταση επιχειρεί
να σώσει η ιδιωτική πρωτοβουλία. Ο Raff
Giglio επέστρεψε στο Ρίο, από
τη Νέα Υόρκη όπου
είχε εγκατασταθεί για την καριέρα του,
τον Ιούνιο του 1989.
Δημιούργησε σχολή πυγμαχίας και
γενικότερης εκπαίδευσης. Έκλεισε με
κυβερνητική απόφαση το 1993 (για να
“καθαρίσει” η περιοχή) και εκείνος τη
μετέφερε στο Vidigal.

“Στην αρχή
τα παιδιά ήταν έξω από τη σχολή και
κοιτούσαν τι κάναμε, αλλά δεν είχαν
χρήματα για να πληρώσουν τη συνδρομή.
Τότε σκέφτηκα να δίνω υποτροφίες”,
εξηγεί ο Giglio, ο
οποίος αποφάσισε να παρέχει δωρεάν
μαθήματα, φαγητό, στολές, παπούτσια και
εκπαιδευτικά προγράμματα σε 100 παιδιά
και εφήβους, μέλη ευπαθών κοινωνικών
ομάδων.

Δημιούργησε και ένα
περιβάλλον ευνοϊκό για την ανακάλυψη
ταλέντων, που με την κατάλληλη προετοιμασία
θα μπορούσαν να διαγωνίζονται σε διεθνείς
διοργανώσεις και παράλληλα να αποτελούν
πηγή έμπνευσης για τους νέους της
προβληματικής περιοχής. Πλαισίωσε τα
παιδιά με κοινωνικούς λειτουργούς,
καθηγητές, συμβούλους και ψυχολόγους.

Ακολούθησε η συνεργασία
με τα σχολεία, τις οικογένειες, με τον
Giglio να κάνει
τρεις δουλειές για να μπορεί να συντηρεί
το “οικοδόμημα”, έως το 2007 όταν
εμφανίστηκαν οι πρώτοι χορηγοί. “Φρόντισα
να μην έχω την παραμικρή σχέση με το
κράτος”, διευκρινίζει. Τον Οκτώβριο
του 2010 προέκυψε το Instituto
Todas na Luta (ελληνικά: “Ινστιτούτο όλοι
στον αγώνα”). Το 2012 βρέθηκε χωρίς το
βασικό χορηγό. Για μια διετία υπήρχαν
διάφορα προβλήματα, οι μαθητές και οι
υπάλληλοι “κόπηκαν” στους μισούς “οι
επιχειρηματίες ενδιαφέρονταν
περισσότερο… για το ΜΜΑ (μαχητικό άθλημα πλήρους σωματικής επαφής), αντί για ένα
ολυμπιακό άθλημα”, αλλά με τη στήριξη
φίλων του ορθοπόδησε και πάλι.

Άνοιξε τη
νέα σχολή στην κορυφή του Vidigal
το Νοέμβριο του 2014. Το ενοίκιο το ανέλαβε
ο ηθοποιός Malvino Salvador, ο
οποίος ήταν μαθητής του Giglio.
Ο τελευταίος άρχισε να πηγαίνει στα
σχολεία και να ενημερώνει για το νέο
του πρόγραμμα, με τίτλο “Αναζητώ έναν
πρωταθλητή”, μεταξύ αγοριών ηλικίας
από 10 έως 13 χρόνων.

O Esquiva Falcão, ο
οποίος έγινε ασημένιος Ολυμπιονίκης
στο Λονδίνο ήταν “παιδί” του Giglio,
όπως και οι Patrick
Lourenço και Michel Borges, οι οποίοι θα διαγωνιστούν
στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην κατηγορία
-49 και -81 κιλών, αντίστοιχα. “Δεν
δημιουργούμε μόνο πρωταθλητές στο
ρινγκ, αλλά “φτιάχνουμε” πρωταθλητές
της ζωής” λέει ο 51χρονος προπονητής,
πριν καταλήξει “ομολογώ πως δεν μπορώ
να κάνω πρωταθλητή παιδί που είχε
προνομιούχο ζωή. Κάνω μαθήματα σε τέτοια
αγόρια, αλλά για να ζήσω. Θέλουν να μάθουν
το σπορ, αλλά όχι να δεχθούν γροθιά στο
πρόσωπο. Στην περιφέρεια βρίσκεται το
ταλέντο, εκεί όπου έχεις πραγματικά
κίνητρα για να πετύχεις”.

Η Elea Mercurio, παρουσιάστρια
του καναλιού που έχει η διοργανώτρια
αρχή των Αγώνων στο YouTube επισκέφτηκε το
γυμναστήριο που ουσιαστικά σώζει ζωές
και έκανε ένα ιδιαίτερο μάθημα πυγμαχίας.
Χρέη δάσκαλου τέλεσαν κορίτσια της
φαβέλα.

Η Mercurio ρώτησε τις μικρές
τι τους έχει μάθει το μποξ, γενικά στη
ζωή τους. Απάντησαν “αυτοάμυνα” σε
μια περιοχή που αυτή η ικανότητα είναι
ζωτικής σημασίας, για να “βγάλεις”
την καθημερινότητα. “Μας έχει διδάξει
και πειθαρχία”, λένε άλλα παιδιά. Ο
δάσκαλος τους εξηγεί πως “αποσπά το
μυαλό τους από άλλα πράγματα που
συμβαίνουν στην κοινότητα. Όταν έρχονται
στην προπόνηση τα κορίτσια, είναι
ταραγμένα. Όταν φεύγουν είναι χαλαρά,
πιο ήρεμα”. Eίναι
έτοιμα να αντιμετωπίσουν τη ζωή, με
νοοτροπία νικητή.