Amy (Winehouse): Το κορίτσι πίσω από το όνομα

Ένα πάνθεον καλλιτεχνών που τους χαρακτήρισαν δύο κυρίαρχα στοιχεία: To συγκλονιστικό ταλέντο κι ο πρόωρος θάνατος. Όπως ‘θέλουν’ τα κλισέ, η Amy ήταν μια εκρηκτική προσωπικότητα κι ένα σπάνιο ταλέντο. Αλλά μην ξεχνάμε ότι τα κλισέ είναι ακριβώς αυτό λόγω της επιβεβαιωμένης επανάληψης του ίδιου πάντα μοτίβου. Η κοινή γνώμη, οι άνθρωποι που λάτρεψαν τη μουσική της αλλά και οι διάσημοι συνάδελφοι της που τόσο την θαύμασαν, δημοσίως, πίστεψαν ότι ήταν άλλη μία περίπτωση ενός ανθρώπου που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την εξωφρενικά γρήγορη επιτυχία και τελικά το ίδιο της το ταλέντο. Άλλωστε η ίδια είχε δηλώσει, σχεδόν προφητικά σε πρώιμη συνέντευξη της :  

– Πόσο διάσημη πιστεύετε ότι θα γίνετε;

Δεν ξέρω. Δεν πιστεύω ότι θα γίνω καθόλου διάσημη. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να το διαχειριστώ, νομίζω θα τρελαινόμουν. Θα τρελαινόμουν!

Τα πράγματα δεν ήταν όμως ακριβώς έτσι. Πριν δύο χρόνια ο σκηνοθέτης Asif Kapadia (διάσημος για το εξαιρετικό ”Senna”, το ντοκιμαντέρ για τη ζωή και την καριέρα του διάσημου Βραζιλιάνου οδηγού της Formula 1) έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον πρόεδρο της Universal Music UK με την πρόταση να αναλάβει τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για την υπέροχη Amy.  O ταλαντούχος σκηνοθέτης δέχτηκε το δύσκολο πρότζεκτ να σκιαγραφήσει την ταραχώδη πορεία της Winehouse, αλλά με μία πολύ τίμια προσέγγιση και διόλου εύκολη δέσμευση: Να μην κάνει άλλο ένα κουτσομπολίστικο πορτρέτο ή μία αγιογραφία για τη ζωή αυτής της εμβληματικής καλλιτέχνιδας με την εκρηκτική προσωπικότητα.

Η βραβευμένη με πέντε Γκράμι Βρετανίδα από τo Southgate του βόρειου Λονδίνου, είχε πολλή ουσία πίσω από τη ραγισμένη επιφάνεια. Όχι μόνο επέδρασε καταλυτικά στη μουσική βιομηχανία του αιώνα μας ενστερνιζόμενη μια μουσική ταυτότητα τόσο καινούρια αλλά και τόσο κλασσική ταυτόχρονα,  παντρεύοντας τη σόουλ με την τζαζ, αλλά αδυνατώντας να χωρέσει στις νόρμες που το star system επιβάλει όταν κάποιος καλλιτέχνης γίνει ”τεράστιος”, έπαιξε το καλλιτεχνικό της χαρτί με τους δικούς της όρους.  Οι ρηξικέλευθες επιλογές στη ζωή αλλά και στη μουσική έχουν πάντα σκληρό τίμημα όμως…

Η ξεχωριστή Amy που κατάφερνε με τη μοναδική  φωνή της και τους εμπνευσμένους στίχους να μαγνητίζει και να συγκινεί το κοινό, δεν προσπάθησε στιγμή να κρύψει τους προσωπικούς της δαίμονες και μάλιστα παρά τις αντίθετες προτροπές και συμβουλές από μάνατζερ και ατζέντιδες, τους διοχέτευε σχεδόν αυτούσιους στην εθιστική μουσική της. Ο μουσικός οδοστρωτήρας Amy, ήταν ταυτόχρονα ένα τρυφερό, νέο κορίτσι που το μόνο που ήθελε ήταν να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Όχι γενικά κι αόριστα, αλλά από έναν συγκεκριμένο άνθρωπο. Η βαθειά ρομαντική αυτή γυναίκα κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντα, δεν επέλεξε να αγαπήσει τον αυτοκαταστροφικό και για πολλούς προβληματικό Blake Fielder-Civil. Απλά συνέβη. Όπως συμβαίνει συνήθως στους γνήσια ρομαντικούς ανθρώπους. Χωρίς λόγο, λογική ή επιλογή, απλά κι αναπόφευκτα.

Βλέποντας την ταινία, καταλαβαίνεις αμέσως ότι ο σκηνοθέτης και η υπόλοιπη δημιουργική ομάδα του, έχουν μαζέψει υλικό για δυο ζωές. Υλικό δύσκολο, δυσεύρετο τις περισσότερες φορές, αλλά πραγματικό υλικό κι όχι μια εύκολη συρραφή από βιντεάκια που ο καθένας μπορεί να βρει στο YouTube . Αυτό είναι άλλωστε που κάνει το φιλμ ένα σινεφιλικό και μουσικό must-see. Τα σπάνια προσωπικά  βίντεο και οι συνεντεύξεις  από τους πραγματικά δικούς της ανθρώπους όπως οι δύο κολλητές της φίλες από το γυμνάσιο, ρίχνουν πολύ περισσότερο φως απ’ ότι θα περίμενε κανείς. Όχι ότι η Amy υπήρξε σκοτεινή, κάθε άλλο. Υπήρξε μια φωτεινή εξαίρεση λαμπερού ταλέντου και προβληματισμένης μεν, αλλά φωτεινής προσωπικότητας με σκοτεινές γωνίες. Όπως καμιά φορά συμβαίνει, η ιστορία της είναι σκοτεινή γιατί τελειώνει άδοξα και σύντομα με τον  απρόσμενο θάνατο της από δηλητηρίαση από αλκοόλ (Ναι, αυτό ήταν το επίσημο πόρισμα της ιατροδικαστικής έρευνας).

Με τα τραγούδια και τους στίχους της Amy σαν οδηγό στην ταινία, περισσότερο νιώθουμε παρά καταλαβαίνουμε τον ψυχισμό της. Δεν είναι άλλωστε αυτό το ζητούμενο. Οι στίχοι της άλλωστε ήταν πάντα φοβερά προσωπικοί. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο σκηνοθέτης «τότε οι στίχοι αποκτούν άλλο νόημα. Έτσι σκέφτηκα ότι απλώς πρέπει να αποκαλύψουμε τι αφορούσαν οι στίχοι. Όλοι ήξεραν ότι μπορούσε να τραγουδήσει, αλλά όχι και ότι μπορούσε να γράψει. Όλα όσα ακούσαμε ήταν αυτά που είχε μέσα της». Αυτή είναι και η πεμπτουσία του ‘αστεριού’ που πέρασε από τον κόσμο αυτό φευγαλέα, σαν ένας πανέμορφος κομήτης που χάθηκε απ’ τα μάτια μας πριν καν προλάβουμε να ψελλίσουμε μια ευχή: Το χάδι που η μουσική της έδωσε στη ψυχή όλων εμάς που την ακούγαμε άλλοτε με προσοχή, άλλοτε με δέος, αλλά πάντα με μια σπάνια ψυχική ανάταση, να είχε καταφέρει να κάνει το ίδιο και για εκείνη.

Το ντοκιμαντερ ”Amy: Το κορίτσι πίσω από το όνομα” κυκλοφορεί στους κινηματογράφους από την Odeon τώρα.