12 χρόνια χωρίς τον Παύλο: Το δικό μας «ποτέ ξανά»
- 18 ΣΕΠ 2025
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2013, ο Παύλος Φύσσας, ο Killah P όπως τον γνώριζε η hip-hop σκηνή, δολοφονείται στο Κερατσίνι από τον Γιώργο Ρουπακιά, μέλος της ναζιστικής Χρυσής Αυγής. Ήταν μόλις 34 ετών. Ένας άνθρωπος που τραγουδούσε για ελευθερία, που μιλούσε ανοιχτά ενάντια στον φασισμό, πλήρωσε με τη ζωή του αυτό που ήταν: ελεύθερος. Η δολοφονία του δεν ήταν ένα «μεμονωμένο περιστατικό». Ήταν η αποκάλυψη αυτού που πολλοί ήθελαν να αγνοούν: ότι το «αυγό του φιδιού» είχε εκκολαφθεί, είχε αποκτήσει θεσμικό ρόλο, έμπαινε στη Βουλή, αποφάσιζε για τους νόμους. Και είχε ήδη αίμα στα χέρια του.
Το χρονικό της δολοφονίας Φύσσα
Το βράδυ της 17ης Σεπτεμβρίου 2013, ο Παύλος βρέθηκε με τη σύντροφό του και φίλους σε καφετέρια στο Κερατσίνι για να παρακολουθήσουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Μία λεκτική ένταση με μικρή ομάδα ατόμων οδήγησε σε κλήσεις ενισχύσεων από τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής.
Η αστυνομία είχε ειδοποιηθεί ότι στην περιοχή είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες άτομα με ρόπαλα. Περιπολικά και ομάδα ΔΙΑΣ βρίσκονταν στο σημείο και μετέδιδαν συνεχώς πληροφορίες για την παρουσία οργανωμένης ομάδας. Παρ’ όλα αυτά, η επίθεση δεν αποτράπηκε.
Στην οδό Παναγή Τσαλδάρη, ο Γιώργος Ρουπακιάς επιτέθηκε στον Παύλο Φύσσα και τον μαχαίρωσε θανάσιμα. Ο Παύλος πρόλαβε, λίγο πριν χάσει τις αισθήσεις του, να κατονομάσει τον δράστη. Η σύλληψη ήταν άμεση, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει.
Η δίκη και η πτώση της Χρυσής Αυγής
Nikos Libertas / SOOC
Η δολοφονία Φύσσα αποτέλεσε τον καταλύτη για να κινηθεί η Δικαιοσύνη. Ακολούθησε η ιστορική δίκη της Χρυσής Αυγής, η οποία διήρκεσε πέντε χρόνια και κατέληξε τον Οκτώβριο του 2020 στην καταδίκη της οργάνωσης ως εγκληματικής. Η Μάγδα Φύσσα, η μητέρα του Παύλου, έμεινε κάθε μέρα στο ακροατήριο, μετατρέποντας τον προσωπικό της πόνο σε συλλογικό αγώνα για δικαιοσύνη.
Η ετυμηγορία του 2020 θεωρήθηκε νίκη της δημοκρατίας. Έστειλε το μήνυμα ότι η ελληνική κοινωνία δεν θα ανεχθεί άλλο τον τρόμο του νεοναζισμού.
12 χρόνια μετά τη δολοφονία Φύσσα: Μνήμες, μαθήματα και αντιφάσεις
Σήμερα, 12 χρόνια μετά, το όνομα του Παύλου Φύσσα παραμένει σύμβολο αντίστασης. Τα τραγούδια του ακούγονται ξανά κάθε Σεπτέμβρη, οι δρόμοι γεμίζουν από πορείες μνήμης, και η μορφή του γίνεται πανό, γκράφιτι, σύνθημα.
Ωστόσο, η φετινή επέτειος σημαδεύεται από μια απόφαση που προκαλεί αντιδράσεις: την αποφυλάκιση του Νίκου Μιχαλολιάκου, αρχηγού της Χρυσής Αυγής, για «λόγους υγείας». Οι συνήγοροι της οικογένειας Φύσσα καταγγέλλουν ευνοϊκή μεταχείριση και στέλνουν προειδοποίηση: η αίσθηση ατιμωρησίας ενθαρρύνει την ανασυγκρότηση της ακροδεξιάς βίας.
Η αλήθεια είναι πως ο κίνδυνος δεν έχει εξαλειφθεί. Τα μορφώματα της άκρας δεξιάς συνεχίζουν να δρουν, με νέα ονόματα, νέες μάσκες, αλλά την ίδια ιδεολογία. Το μήνυμα που έστειλε ο Παύλος «να περπατάμε ελεύθεροι στις γειτονιές μας» παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ.
Τι μας δείχνει η Ευρώπη
Η Ευρώπη σήμερα μοιάζει να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη Γερμανία και την Αυστρία μέχρι την Πορτογαλία και τη Γαλλία, τα ακροδεξιά κόμματα δεν είναι πια στο περιθώριο, αλλά κατακτούν κεντρικό ρόλο στο πολιτικό σκηνικό. Σε ορισμένες χώρες συμμετέχουν σε κυβερνήσεις συνεργασίας, ενώ αλλού αναδεικνύονται σε αξιωματική αντιπολίτευση. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τυχαίο: τρέφεται από την ανασφάλεια, την οικονομική πίεση, την κοινωνική ανισότητα και την ανάγκη για «εύκολες λύσεις» σε πολύπλοκα προβλήματα.
Την ίδια στιγμή, τα social media έχουν γίνει το νέο πεδίο μάχης. Ο ακροδεξιός λόγος φτάνει στους νέους μέσα από TikTok, Telegram και άλλες πλατφόρμες, με απλά και συναισθηματικά φορτισμένα μηνύματα, που προσφέρουν μια ψευδαίσθηση δύναμης και ταυτότητας. Η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί να είναι μόνο η καταγγελία. Χρειάζεται δημιουργία θετικού, ελπιδοφόρου περιεχομένου που εμπνέει, δίνει προοπτική και μιλάει στη γλώσσα της νέας γενιάς.
Ωστόσο, η Ευρώπη δίνει και θετικά παραδείγματα αντίδρασης. Μαζικές αντιφασιστικές πορείες, εκπαιδευτικές καμπάνιες, ακόμη και δικαστικές αποφάσεις που περιορίζουν τη δράση εξτρεμιστικών οργανώσεων, δείχνουν ότι η κοινωνία των πολιτών μπορεί να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων όταν οργανώνεται και δεν μένει σιωπηλή.
Για την Ελλάδα, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η καταδίκη της Χρυσής Αυγής αποτέλεσε μια ιστορική νίκη της Δημοκρατίας, αλλά το έδαφος που γεννάει τον φασισμό δεν έχει εξαφανιστεί. Η ακρίβεια, η πολιτική απογοήτευση και η κοινωνική οργή μπορούν να ξανανοίξουν την πόρτα σε παρόμοια φαινόμενα. Η απάντηση βρίσκεται στην παιδεία, στον ανοιχτό δημόσιο διάλογο και στην αποφασιστικότητα να μην αφήσουμε τον φόβο και το μίσος να γίνουν ξανά κυρίαρχες δυνάμεις.
12 χρόνια μετά: Η μνήμη γίνεται αντίσταση
Dimitris Kapantais / SOOC
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα ήταν η στιγμή που η κοινωνία κοίταξε κατάματα τον φασισμό. Ήταν το τέλος της αθωότητας και η αρχή μιας μεγάλης μάχης για τη δημοκρατία.
12 χρόνια μετά, έχουμε χρέος να θυμόμαστε. Να θυμόμαστε όχι μόνο τον Παύλο, αλλά και όλα τα θύματα του μίσους. Να θυμόμαστε ότι η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη· χρειάζεται διαρκή υπεράσπιση.
Η Μάγδα Φύσσα είπε κάποτε: «Αυτό που κέρδισε ο Παύλος εκείνο το βράδυ είναι η ελευθερία. Αυτό που σκότωσε, είναι ο φόβος». Αυτή είναι η παρακαταθήκη του. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τη συνεχίσουμε.
Dimitris Kapantais / SOOC
