Μετανάστριες από επιλογή στα 28 τους χρόνια

Αυτές είναι οι ερωτήσεις που κάνω στον εαυτό μου και στους γύρω μου, κάθε φορά που η συζήτηση έρχεται στο θέμα της μετανάστευσης. Εκτός από τους ανθρώπους που αλλάζουν χώρες από ανάγκη, υπάρχουν και εκείνοι που λένε “φεύγω” με την ελπίδα και την πίστη ότι σε κάποιο άλλο γεωγραφικό μήκος και πλάτος ταιριάζουν καλύτερα.

Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Μετανάστη και μια εβδομάδα ακριβώς πριν από τα Χριστούγεννα, σκέφτηκα να μιλήσω με δύο γυναίκες συνομήλικες μου που έχουν τολμήσει όλα αυτά που εγώ δε ξέρω αν θα έκανα. Που ζουν από επιλογή ως ξένες.

Μπρος στα 150 εκατομμύρια ανθρώπων που έχουν αλλάξει χώρα, οι 2 γυναίκες μπορεί να είναι αριθμητικά λίγες αλλά οι ιστορίες τους για μένα είναι σημαντικές. Κάθε μια διαφορετική αλλά όπως θα δεις έχουν κάτι κοινό. Δείχνουν ότι όσες γραμμές και αν βάλουμε στο χάρτη, οι ιστορίες έχουν έναν κοινό παρανομαστή: τον άνθρωπο.

Παυλίνα

Η Παυλίνα είναι μια εντυπωσιακή χαμογελαστή γυναίκα ετών 28. Αυτοαπασχολούμενη και πολύ δραστήρια. Με παρότρυνε να βρω μια φωτογραφία από το Facebook της για να βάλω στο κείμενο. Δυσκολεύτηκα γιατί σε όσες είχε, παντού μαζί της είχε κόσμο. Πολύ κόσμο. Οικογένεια, φίλους, συμφοιτητές, κοινό. Αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της στο 15ο χρόνο ζωής της στην Ελλάδα.

Έχει γεννηθεί στην Αλβανία. Στην Ελλάδα ήρθε όπως πολλοί συμπατριώτες της, ακολουθώντας τους γονείς της που βρήκαν δουλειά εδώ. Μου λέει ότι όταν της ανακοινώθηκε, μιας και δεν είχε βγει ποτέ έξω από την πόλη της, φανταζόνταν την Ελλάδα σαν παράδεισο. Σαν ένα μεγάλο λιβάδι.

Όταν ήρθε, τα πράγματα άρχιζαν να σκοτεινιάζουν. Οι φίλοι που είχε μέχρι τότε, ήταν μακριά της. Εκείνη και τα αδέρφια της περνούσαν πολλές ώρες σπίτι, καθώς οι γονείς δούλευαν πολλές ώρες. Το σχολείο δεν ήταν μια καλή εμπειρία στην αρχή. Ειδικά μερικοί μήνες στο Ίλιον.

“Δεν ήξερα να μιλάω καλά τη γλώσσα. Μια καθηγήτρια ιστορίας, κάθε φορά που έμπαινε στη τάξη μου ζητούσε να πω μάθημα” θυμάται. Ήταν η πρώτη της… συνάντηση με τον ρατσισμό. Θα ακολουθούσαν πολλές άλλες σε βαθμό που ακόμα και η ίδια να αποφεύγει συμπατριώτες της. Την είχε πείσει η κοινωνία ότι η χώρα που κατάγεται έχει κάτι κακό. Αισθανόταν άσχημα, πολλές φορές στην απομόνωση.

Θα ήταν άδικο να πω όλους τους Έλληνες ρατσιστές

Θυμάται ρατσιστικές επιθέσεις από μεμονωμένα παιδιά στο σχολείο αλλά δε γενικεύει. Παρ’ ολα αυτά υπογραμμίζει ότι υπήρχε και μια σιωπή. Κάποιοι μαθητές απλά δεν έπαιρναν το μέρος της όταν την έβλεπαν να δέχεται επίθεση.

Όλα άλλαξαν στο Πανεπιστήμιο. Η Παυλίνα με πολύ διάβασμα, όχι μόνο έμαθε τη γλώσσα αλλά κατάφερε να περάσει στην ΑΣΟΕΕ και συγκεκριμένα στο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας με βαθμό 18,9!  Όπως μου αναφέρει, στο Πανεπιστήμιο που συνέχισε και με μεταπτυχιακό, το θέμα καταγωγής δεν τέθηκε ποτέ και έτσι άρχισε και η ίδια να το αποδέχεται. Πια δε φοβάται να μιλήσει αλβανικά στο δρόμο, ούτε να πει από που είναι.

Μου λέει ότι δε νιώθει ξένη εδώ αλλά δε ξεχνάει και δε θα υποστήριζε ότι δεν είναι Αλβανίδα. Στη χώρα της, όπως παραδέχεται, ίσως νιώθει ξένη καθώς δε τη ζει, όμως είναι από εκεί και δεν το ξεχνάει. Εκεί γεννήθηκε και έζησε μέχρι και την τελευταία τάξη του Δημοτικού. Μια φράση της με φέρνει πιο κοντά σε αυτό που λέει περιγραφικά:

Τα πιο σημαντικά πράγματα της ζωής μου τα έχω ζήσει εδώ. Στην Ελλάδα.

 Η Παυλίνα εδώ έμαθε μια δεύτερη γλώσσα, άνοιξε καινούργιο σπίτι, βρήκε τον έρωτα, τη φιλία. Τον εαυτό της.  Θέλει να μείνει εδώ και κάθε χρόνο τρέχει με χαρτιά και λεφτά για να το καταφέρνει. “Έχει γραφειοκρατία αλλά και σε άλλες χώρες υπάρχουν δυσκολίες, εντάξει” μου λέει. Αγαπάει την Ελλάδα.

Εύη

Η Εύη από την άλλη, αγαπάει τον κόσμο όλο. Αυτό συμπεραίνω από τις απαντήσεις που μου έστειλε και μου γράφει ότι το ταξίδι της από την Ελλάδα προς την Αγγλία, δεν ήταν λόγω κρίσης και μόνο.

Νυχτερινός τύπος, καλλιτεχνική και ανήσυχη φύση, έφτασε ολοκληρώνοντας το Λύκειο στην Αθήνα από την Αλεξανδρούπολη για να σπουδάσει στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Στην Αγγλία βρίσκεται τα τελευταία 4 περίπου χρόνια. Συνέχισε τις σπουδές της, κάνοντας Master στο University of Sheffield στο αντικείμενο της και μετά άρχισε να μπαίνει στην αγορά εργασίας.

“Από πολύ μικρή ηλικία ήθελα να ζήσω στο εξωτερικό. Δεν ήταν απόφαση που πήρα λόγω της οικονομικής κρίσης χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και αυτό δεν συνέβαλε στο να αποφασίσω να κάνω σχέδια για μακροχρόνια παραμονή. Από πάντα μάθαινα ξένες γλώσσες και ταξίδευα πολύ” γράφει η Εύη.

Από θέμα γραφειοκρατίας, μου λέει ότι δε δυσκολεύτηκε. “Σίγουρα δεν συγκρίνεται η κατάσταση με την Ελλάδα” μου γράφει, προσθέτοντας ότι “είναι κρίμα το πόσο εύκολα γίνονται κάποια πράγματα στην Αγγλία και πόσο χρόνο και ενέργεια ξοδεύεις στην Ελλάδα”.

Στις σπουδές της, συναναστρεφόταν άτομα από όλο τον κόσμο. Η παρέα της είχε Κινέζους, Ινδούς, Ιορδανούς, Κορεάτες, Αιγύπτιους, Ιάπωνες, Λιθουανούς, Γερμανούς, Νορβηγούς…

“Χάρηκα πάρα πολύ γιατί έμαθα πάρα πολλά πράγματα για την κουλτούρα της κάθε χώρας. Πολλές φορές δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Εύκολα μπορεί να γίνουν παρεξηγήσεις για κάτι που είπες ή έκανες και δεν είναι “αποδεκτό” σε μια άλλη κουλτούρα.

Ωστόσο αν υπάρχει θέληση και αν είναι όλοι ανοιχτόμυαλοι είναι ένα δεύτερο σχολείο το να είσαι κάθε μέρα με ανθρώπους από κάθε γωνιά του κόσμου.

Η Αγγλία είναι μία πολυπολιτισμική χώρα και σου δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσεις πολλές κουλτούρες και σαν φοιτητής και όταν πια αρχίσεις να εργάζεσαι” αναφέρει η Εύη.

Μου γράφει ότι πάντα θεωρούσε πως θέλει αποφασιστικότητα και θάρρος προκειμένου να αφήσει κάποιος στη χώρα του, τους φίλους και τους συγγενείς του για μια καλύτερη ζωή ή έστω για να γνωρίσει ένα μέρος με διαφορετικό τρόπο ζωής. “Τώρα πέρασα από τη θεωρία στην πράξη. Θαυμάζω ακόμα πιο πολύ όσους τολμούν να μεταναστεύουν και ειδικά όσους προέρχονται από χώρες με πόλεμο, πείνα και φτώχεια. Αν για εμάς είναι δύσκολο, δεν μπορώ να φανταστώ πόσο μεγάλη απόφαση και άθλος είναι γι’ αυτούς” συμπληρώνει.

Η ίδια δεν έχει να μοιραστεί κάποιο πολύ άσχημο ρατσιστικό περιστατικό εναντίον της. 

“Το πιο σύνηθες είναι να σε κοιτάξουν κάποιοι λίγο περίεργα επειδή η προφορά σου δεν είναι ίδια με την δικιά τους ή αν είσαι σε παρέα με Έλληνες και μιλάς στην μητρική σου και πάλι μπορεί να σε κοιτάξουν κάπως περίεργα. Δεν ξέρω βέβαια και αν είναι λόγω ‘ρατσισμού’ ή αν απλά αναρωτιούνται τι γλώσσα μιλάνε, από πού είναι κλπ. Εντάξει κάποιοι μου έχουν πει στα ίσια ότι ‘γεμίσαμε’ νοτιο-ευρωπαίους ή ότι η προφορά μου δεν είναι βρετανική αλλά αυτά είναι 2 περιστατικά σε 4 χρόνια οπότε τα θεωρώ ασήμαντα. Το πιο σύνηθες εδώ είναι να σε αντιμετωπίζουν σας ‘εξωτικό φρούτο’. Μόλις ακούν ότι είσαι από Ελλάδα αρχίζουν να σε ρωτάνε για το πού να πάνε διακοπές, τι να φάνε, τι να πιούνε ή αρχίζουν να σου λένε ιστορίες από τις διακοπές τους σε κάποιο νησί…. Αρχικά είναι ωραίο αλλά σκέψου να συμβαίνει 4 φορές την ημέρα, κάθε μέρα και να έχεις δουλειές να τρέχουν! Εντάξει, αν είμαι έξω για ποτό δεν έχω πρόβλημα. Το αντίθετο. Αλλά στην δουλειά είναι κάπως διαφορετικό. Ελπίζω να μην ακούγομαι κακιά.  Χαίρομαι που συνήθως έχουν καλές αναμνήσεις από την χώρα μου και που την αγαπούν αλλά έχουν όλα τον χρόνο τους”  γράφει η Εύη.

Σκέφτεται να ζήσει και σε άλλες χώρες ή να βρει μια δουλειά που θα χρειάζεται να επισκέπτεται συχνά και άλλες χώρες. “Στην Ελλάδα δε νομίζω ότι θα μπορούσα να βρω μια τέτοια δουλειά. Επίσης δε νομίζω ότι στην Ελλάδα θα μπορούσα να βρω δουλειά στον τομέα μου που θα μου επέτρεπε να ζω ανεξάρτητα. Δε μιλάω να βγάζω τρελά λεφτά. Απλά να ζω χωρίς να χρειάζομαι βοήθεια από την οικογένεια” υπογραμμίζει η Εύη.

Άρα, δε τη φοβίζει που ζει ως ξένη και με το να μη ζει στην Ελλάδα, χάνει την ιδιότητα και τα προνόμια του “ντόπιου”; “Μα είμαι μετανάστρια και δε με ενοχλεί. Εξαρτάται βέβαια και ο τρόπος που το λέει κάποιος” μου απαντάει .

Ο φόβος του διαφορετικού

Η Παυλίνα και η Εύη λογικά “γνωρίζονται” μέσα από αυτό το κείμενο. Μερικά λόγια τους όμως μοιάζουν τόσο πολύ που δε μπορούσα να τα αφήσω… μόνα τους, στην ενότητα της καθεμίας. Κάνουν τον καλύτερο επίλογο σε αυτό το κείμενο.

“Ρατσισμό θα αντιμετωπίσεις σε οποιαδήποτε χώρα” μου γράφει η Εύη. Ακριβώς την ίδια άποψη έχει η Παυλίνα, δίνοντας μου το παράδειγμα της Αλβανίας. “Και εκεί υπάρχει ρατσισμός ή θα υπήρχε αν έφταναν τόσοι μετανάστες μαζικά. Γενικά το ξένο έχει ένα κίνδυνο και το φοβάσαι” αναφέρει χαρακτηριστικά.

Τι απαντάς σε όσους φοβούνται τους μετανάστες, ρωτάω και τις δύο. “Να δώσουν μια ευκαιρία και μετά ας βγάλουν τα συμπεράσματα τους. Να μην κρίνουν τον άνθρωπο από την καταγωγή του” λέει η Παυλίνα.

“Δεν απαντάω. Γελάω. Αν και συνήθως δε φοβούνται. Τουλάχιστον όχι τους Ευρωπαίους. Ντρέπονται να ανοιχτούν στο καινούργιο” απαντάει η Εύη.

Γνώρισε και άλλες γυναίκες στο Ladylike:

Νannuka: Το πρωτότυπο ελληνικό γυναικείο startup βγαίνει εκτός Ελλάδας

Maysoon Zayid: Η κωμικός που πιστεύει ότι οι γυναίκες αλλάζουν το παιχνίδι