ΕΚΛΟΓΕΣ

Εκλογές 2019: Όσα μας έμαθαν για την πολιτική οι ελληνικές ταινίες

Στην Ελλάδα για κάποιο λόγο τις εκλογές τις αντιμετωπίζαμε ως ζήτημα για γέλια (και για κλάματα). Φταίει που γίνονται συχνά; Φταίει που είμαστε λαός με χιούμορ και κέφι γραμμένο μέσα μας; Ή μήπως φταίει πώς αυτό διδαχτήκαμε από τα σπάργανα ακόμα; Αν δεν με πιστεύεις σκέψου πόσες κωμικές ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου έχουν μέσα προεκλογική περίοδο. Τα πρώτα μας μηνύματα για τις εκλογές ήταν πώς όταν έρθουν (στη μικρή οθόνη μας με μορφή ταινίας ή στο σχολείο μας σε μορφή κάλπης) θα γελάσουμε. Εκτός από αυτό το προφανές όμως, πόσα ακόμα λάθος (και συνάμα τόσο υπαρκτά) πράγματα μας μάθανε αυτές οι ταινίες έχεις σκεφτεί ποτέ;

Υπάρχει και φιλότιμο

Η ελληνική κομωδία του διδύμου Αλέκος Σακελλάριος – Χρήστος Γιαννακόπουλος του 1965 με πρωταγωνιστή τον Λάμπρο Κωνσταντάρα έμεινε γνωστή ως «Μαυρογυαλούρος». Ο αγαπημένος μας αυτός πολιτικός μας έμαθε ότι α) όταν έρχονται εκλογές οι πολιτικοί παίρνουν τα βουνά και τα λαγκάδια για να συναντήσουν όσο περισσότερους ψηφοφόρους τους γίνεται, ότι β) εκτός της Αθήνας την πραγματική πολιτική την ασκούν οι αντιπρόσωποι των βουλευτών οι οποίοι «φάγανε, φάγανε, φάγανε», γ) η σωστή αντίδραση απέναντι στα πολιτικά δρώμενα είναι να ρίχνεις φάσκελα προς την κατεύθυνση της Βουλής, δ) τα «θα» είναι απαραιτήτως πολλά σε έναν λόγο που θέλει να ονομάζεται πολιτικός και ε) αν είναι να κάνεις τη «δουλειά» σου την κάνεις μόνο προ των εκλογών.

Διάβασε επίσης: Οι 5 ταινίες που πρέπει να δεις με την κολλητή σου

Τζένη – Τζένη

Το 1966 ο Ασημάκης Γιαλαμάς και ο Κώστας Πρετεντέρης γράφουν το σενάριο της ταινίας Τζένη – Τζένη με πρωταγωνιστές τον Ανδρέα Μπάρκουλη και τη Τζένη Καρέζη. Στην ταινία κομβικό ρόλο παίζει και πάλι ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, που θέλει να κάνει βουλευτή σώνει και ντε τον ξενόφερτο στο νησί ανηψιό του και ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος ως θείος της Τζένης και πολιτικός παράγοντας (λέγε με κομματόσκυλο) του επίσης υποψηφίου του πεπειραμένου και γηραιού Γκόρτσου. Η ταινία μας έμαθε ότι στην πολιτική όλα επιτρέπονται αρκεί στο τέλος να υπάρχει happy end με έρωτα και απόκτηση απογόνων: Η ίντριγκα, ο λευκός γάμος για να αποκτήσει κανείς «εντοπιότητα» και να βάλει στο χέρι ψήφους του αντιπάλου του, η χειραγώγηση των ψηφοφόρων, όταν λέμε όλα όλα. Επίσης αν μία γυναίκα έχει όλα τα προσόντα και τις σπουδές ώστε να μπορεί να κάνει καλό στον τόπο της, τότε αυτό θα το κάνει μόνο ως σύζυγος πολιτικού. Τι νόμιζες; Χαρακτηριστικό παράδειγμα πάντως της χειραγώγησης που λέγαμε, το πέρασμα του Παπαγιαννόπουλου από το καφενείο αφού έχει αλλάξει στρατόπεδο και από Γκόρτσο στηρίζει πλέον Μαντά.

 

Η κυρία Δήμαρχος

Ο Μανθούλης Ρόβηρος σκηνοθέτησε το 1960 την ταινία «Η κυρία Δήμαρχος». Στην πλατεία ενός γραφικού νησιού του Σαρωνικού υπάρχουν δύο ταβέρνες, εκείνη της Ασπασίας Ζορμπαλά (Γεωργία Βασιλειάδου) και εκείνη του Ανάργυρου Προκόπη (Βασίλης Αυλωνίτης), οι οποίοι τσακώνονται όλη μέρα και όλη νύχτα. Οι ίδιοι αποφασίζουν να βάλουν υποψηφιότητα για δήμαρχοι και συνεχίζουν να τσακώνονται μέχερι που τα παιδιά τους αποφασίζουν να παντρευτούν. Σπουδαία μαθήματα κι εδώ με σημαντικότερα τα: Δεν έχει σημασία τι υπόσχεσαι, αρκεί να υπόσχεσαι και επίσης αν είσαι γυναίκα καλύτερα να μην ασχοληθείς με την πολιτική. Πάντα κάποιος θα σου θυμίσει ότι έχεις άλλες υποχρεώσεις στο σπίτι.

 

Στουρνάρα 288

Το 1959 οι Ορέστης Μακρής, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σοφία Βέμπο, Ντίνος Ηλιόπουλος κ.α. πρωταγωνιστούν στην ταινία του Ντίνου Δημόπουλου «Στουρνάρα 288». Πολύτιμο μάθημα η ταινία για την πολιτική. Εκεί μάθαμε τα βασικά της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας, την αξία και τη δύναμη του ρουσφετιού. Ο βουλευτής Καλοχαιρέτας μας μυεί στην τέχνη του που είναι υπόσχομαι – εξασφαλίζω ψήφους – ξεχνώ τις υποσχέσεις μου. Τέχνη αρχαιότατη και αγαπημένη των πολιτικών μέχρι σήμερα.

 

Θανασάκης ο πολιτευόμενος

Των Σακελλάριου – Γιαννακόπουλου είναι και η ταινία του 1954 «Θανασάκης ο πολιτευόμενος». Στην ταινία ο κηφήνας γαμπρός που γυρίζει από τας Ελβετίας με πτυχίο Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών, Βύρων Πάλλης «Θανασάκης», θέλει να γίνει ένας ακόμη «εθνο-πατέρας» και το κάνει εις βάρος του εργατικού κουνιάδου του που υποδύεται ο Ντίνος Ηλιόπουλος. Τι μας έμαθε; Ότι κάθε όποτε «βαίνομεν σε εκλογές» κάποιοι ονειρεύονται θέσεις χωρίς να διστάζουν να αλλάξουν κόμματα, θέσεις και παρατάξεις και κάποιοι άλλοι πληρώνουν τη νύφη. Ή τον γαμπρό.

 

Ζητείται ψεύτης

Το 1961 ο Γιάννης Δαλιανίδης σκηνοθετεί τον Παντελή Ζερβό και τον Ντίνο Ηλιόπουλο στην ταινία «Ζητείται Ψεύτης». Αυτή η ταινία μας μαθαίνει τι συμβαίνει μετά τις εκλογές. Ο «άμοιρος ευθυνών» βουλευτής Θεόφιλος Φερέκης σέβεται τους ψηφοφόρους του και προσπαθεί να κάνει πράξη κάθε επιθυμία που τους έχουν εκφράσει. Αλλά όσο και να προσπαθεί πάντα υπάρχουν δυσαρεστημένοι, πάντα υπάρχουν επιθυμίες που δεν γίνονται. Αυτές αναλαμβάνει να τακτοποιήσει ο Ψευτοθόδωρος λέγοντας ένα σκασμό ψέματα στους ψηφοφόρους που ρωτούν για τις υποθέσεις τους. Τι μας έμαθε; Μα τι ρωτάς; Ότι στην πολιτική αρκεί να δείχνεις ότι νοιάζεσαι για ένα πρόβλημα για να σε πιστέψουν. Ακόμα κι αν πεις το πιο χοντρό ψέμα, ένα πατ πατ στον ώμο μας και είμαστε δικοί σου για πάντα.

 

Πριν σε αφήσω ανήμερα των εκλογών θα σου πω πως ο Χαλίλ Γκιμπράν στον Προφήτη του έγραφε κάποτε: «Να λυπάσαι το έθνος που δέχεται κάθε νέο αφέντη με σάλπιγγες και τον διώχνει πνιγμένο στα “γιούχα” για να φέρει μετά τον επόμενο με σαλπίσματα πάλι». Κι αν δε σου θυμίζει τίποτα η κατάσταση που περιγράφει ο Λιβανέζος ποιητής στους στίχους του, μάλλον πρέπει να τους ξαναδιαβάσεις λέξη προς λέξη. Καλό είναι να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι η ανυπαρξία σκέψης πριν την κατάθεση της ψήφου δεν φέρνει καλά αποτελέσματα. Ας σκεφτούμε λίγο παραπάνω λοιπόν.