Οι γυναίκες που οδηγούν μηχανές στους δρόμους της Τεχεράνης είναι ένα «φως στο τούνελ» για το Ιράν
- 13 ΝΟΕ 2025
Όταν η Merat Behnam βρήκε επιτέλους το θάρρος να οδηγήσει το κίτρινο σκούτερ της μέσα από τους μποτιλιαρισμένους δρόμους της ιρανικής πρωτεύουσας μέχρι τη καφετέρια που διατηρεί, η κίνηση δεν ήταν η κύρια της ανησυχία.
Αντίθετα, η Merat Behnam προετοιμαζόταν ψυχολογικά για αποδοκιμαστικά βλέμματα, λεκτικές επιθέσεις και ακόμη και το ενδεχόμενο να τη σταματήσει η αστυνομία, επειδή είναι γυναίκα που οδηγεί μηχανή στην Τεχεράνη. Κάτι που εδώ και καιρό θεωρείται απαράδεκτο από τους σκληροπυρηνικούς και τους συντηρητικούς κληρικούς του Ιράν.
Το πιο πρόσφατο σημάδι της κοινωνικής αλλαγής στο Ιράν
Vahid Salemi/AP Photo
Ωστόσο, η 38χρονη Merat Behnam διαπίστωσε ότι, συνολικά, έγινε αποδεκτή στον δρόμο και ότι αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης μεταξύ των γυναικών να επαναξιολογούν τις κοινωνικές προσδοκίες στο Ιράν.
Παρά τις πιέσεις από τους σκληροπυρηνικούς πολιτικούς για αυστηρή εφαρμογή των νόμων σχετικά με το χιτζάμπ και την καταστολή διανοουμένων μετά τον πόλεμο Ιράν–Ισραήλ, το γεγονός ότι γυναίκες τολμούν να οδηγούν μηχανή δημόσια δείχνει ότι η κοινωνία στο Ιράν γνωρίζει μια πραγματική, έστω περιορισμένη, αλλαγή.
«Ήταν κάτι πολύ σημαντικό για μένα», είπε η Merat Behnam στο Associated Press, αφού έφτασε με τη μηχανή της στο καφέ ένα πρόσφατο πρωινό. «Δεν ήξερα ακριβώς πώς να το κάνω. Στην αρχή ήμουν αρκετά αγχωμένη, αλλά σταδιακά ο τρόπος που μου φέρονταν οι άνθρωποι και οι αντιδράσεις τους με ενθάρρυναν πολύ».
Vahid Salemi/AP Photo
Οι παράγοντες που εμπόδιζαν τις γυναίκες στο παρελθόν να οδηγούν μοτοσικλέτες
2 παράγοντες εμπόδιζαν στο παρελθόν τις γυναίκες να οδηγούν μοτοσικλέτες ή σκούτερ: πρώτον, οι κανονισμοί της ιρανικής τροχαίας αναφέρουν ρητά ότι μόνο οι «άνδρες» μπορούν να αποκτήσουν άδεια μοτοσικλέτας και 2ον, η αυστηρά συντηρητική, σιιτική ισλαμική κουλτούρα από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 θεωρούσε την οδήγηση από γυναίκες υπερβολική επίδειξη (tabarruj), απαγορευμένη από το Ισλάμ, σε συνδυασμό με τους νόμους για το χιτζάμπ που έχουν προκαλέσει έντονες κοινωνικές αντιδράσεις.
«Το να τηρούνται τα κατάλληλα καλύμματα για τις γυναίκες ενώ οδηγούν μοτοσικλέτα είναι πολύ σημαντικό», δήλωσε ο σκληροπυρηνικός βουλευτής Mohammad Seraj στο ημιεπίσημο πρακτορείο ILNA τον Σεπτέμβριο. «Μια γυναίκα που κάθεται σε μοτοσικλέτα δεν μπορεί να διατηρήσει την ένδυση που απαιτείται για σεμνότητα, καθώς και τα 2 χέρια της είναι απασχολημένα με το τιμόνι και εκτίθεται στον άνεμο».
Vahid Salemi/AP Photo
Στους δρόμους της Τεχεράνης, γεμάτους με πάνω από 4 εκατομμύρια αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες καθημερινά, οι γυναίκες άρχισαν να οδηγούν μοτοσικλέτες αποφεύγοντας τα τέλη κυκλοφορίας, παρά το μικρό ποσοστό τους στην κίνηση. Για κάποιες, πρόκειται απλώς για πρακτική λύση μετακίνησης, ενώ για άλλες έχει πολιτική σημασία, συμβολίζοντας επιλογή, ανεξαρτησία και ισότιμη παρουσία στην κοινωνία. Η Merat Behnam σημειώνει ότι η εμπειρία της με την τροχαία ήταν θετική, με τις όποιες προειδοποιήσεις να αφορούν μόνο τεχνικά θέματα, όπως στάθμευση ή χρήση κράνους.
Μιλάμε για την ίδια χώρα, όπου τον Νοέμβριο του 2025 γράφαμε για την Goli Kouhkan, μια 25χρονη γυναίκα από το βόρειο Ιράν που βρίσκεται στην αίθουσα μελλοθανάτων σε φυλακή του Ιράν, επειδή συγγενής της σκότωσε τον κακοποιητικό της σύζυγο. Για τη χώρα όπου τον Μάρτιο του 2025 γράφαμε για την Hamideh Zarei, φοιτήτρια που αρνήθηκε να φορέσει Χιτζάμπ και καταδικάστηκε σε 18 μήνες φυλάκιση και 174 ραβδίσματα με μαστίγιο, αμέσως μετά την αποφυλάκισή της από τη φυλακή Rasht. Τον Νοέμβριο του 2024 η Ahoo Daryaei έγινε σύμβολο διαμαρτυρόμενη για τον «κώδικα ένδυσης» του χιτζάμπ για τις γυναίκες σε δημόσιους χώρους κι επίσης συνελήφθη. Όπου το 2022 η Mahsa Amini κατέρρευσε κατά την κράτησή της σε ειδικό κέντρο κράτησης επειδή δεν φορούσε σωστά τη χιτζάμπ της κι έχασε τη ζωή της. Ο θάνατός της πυροδότησε διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα.
Μιλάμε για το Ιράν όπου η βίαιη καταστολή ακτιβιστριών για τα δικαιώματα των γυναικών μοιάζουν καθημερινότητα. Εκεί, στο Ιράν λοιπόν, το να βλέπεις τις γυναίκες στις μηχανές τους να αψηφούν τον φόβο που το κράτος προσπαθεί να τους εμπνεύσει, είναι ανάσα καθαρού αέρα. Είναι η μαγεία του πείσματος. Είναι μία ακόμα έκφραση της ασταμάτητης γυναικείας δύναμης.
