Doomscrolling: 5 τρόποι που επηρεάζει τον εγκέφαλο και την ψυχική σου υγεία
- 18 ΣΕΠ 2025
Τα τελευταία χρόνια, το doomscrolling – η συνήθεια να κάνουμε ασταμάτητο scroll σε αρνητικές ειδήσεις και δραματικά posts έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Το φαινόμενο έγινε τόσο έντονο που το Oxford English Dictionary το ανακήρυξε ως μία από τις λέξεις της χρονιάς το 2020. Και δεν είναι τυχαίο: πανδημίες, πόλεμοι, οικονομικές κρίσεις, φυσικές καταστροφές. Πάντα υπάρχει κάτι που μας κάνει να μην μπορούμε να αφήσουμε το κινητό από το χέρι μας
Όμως, αυτή η φαινομενικά αθώα συνήθεια δεν είναι τόσο αθώα. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το doomscrolling, δηλαδή η συνεχής έκθεση σε αρνητικό περιεχόμενο επηρεάζει βαθιά τον εγκέφαλο, την ψυχολογία και ακόμη και το σώμα μας. Ας δούμε 5 βασικούς τρόπους που το doomscrolling επηρεάζει την υγεία μας.
1. Ενεργοποιεί τον μηχανισμό του στρες
Όταν βλέπουμε κακές ειδήσεις, ο εγκέφαλός μας μπαίνει σε κατάσταση «συναγερμού». Η αμυγδαλή, το τμήμα που επεξεργάζεται τον φόβο, ενεργοποιεί την παραγωγή κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Έρευνες του Harvard Medical School δείχνουν ότι αυτό αυξάνει την εγρήγορση αλλά και το άγχος. Το πρόβλημα είναι ότι όσο περισσότερο κάνουμε scroll, τόσο περισσότερο ο εγκέφαλος συνηθίζει αυτή την κατάσταση.
2. Το doomscrolling δημιουργεί φαύλο κύκλο εξάρτησης
iStock
Η ντοπαμίνη, ο νευροδιαβιβαστής που μας κάνει να νιώθουμε ανταμοιβή, απελευθερώνεται κάθε φορά που βρίσκουμε νέα πληροφορία, ακόμη και αν είναι αρνητική. Αυτό μας κάνει να θέλουμε να συνεχίσουμε να ψάχνουμε για περισσότερα κακά νέα. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτός ο μηχανισμός μοιάζει πολύ με άλλες μορφές εθισμού, κάνοντάς μας να νιώθουμε ότι «πρέπει» να ενημερωθούμε συνεχώς.
3. Επιβαρύνει την ψυχική υγεία
Η υπερβολική έκθεση σε καταστροφικές ειδήσεις συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους, κατάθλιψης και ακόμη και συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD), σύμφωνα με πρόσφατες μετα-αναλύσεις. Το doomscrolling κάνει τον εγκέφαλο να μένει κολλημένος στην απειλή, κάτι που μειώνει την ικανότητά μας να νιώσουμε ηρεμία ή χαρά.
4. Το doomscrolling επηρεάζει τον ύπνο και τη συγκέντρωση
Το να τσεκάρουμε συνεχώς ειδήσεις πριν τον ύπνο είναι καταστροφικό για την ποιότητα του ύπνου. Ο μπλε φωτισμός της οθόνης μειώνει την παραγωγή μελατονίνης, ενώ το άγχος από τις ειδήσεις κρατά τον εγκέφαλο σε εγρήγορση. Το αποτέλεσμα; Δυσκολία στον ύπνο, κούραση την επόμενη μέρα και μειωμένη συγκέντρωση.
5. Το doomscrolling ενισχύει το μελλοντικό άγχος
Όσο περισσότερο εκτιθέμεθα σε αρνητικές ειδήσεις, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ανησυχία μας για το μέλλον. Έρευνες μετά τους σεισμούς στην Τουρκία το 2023, έδειξαν ότι τα άτομα που έκαναν πιο συχνά doomscrolling είχαν υψηλότερα επίπεδα μελλοντικού άγχους – κάτι που με τη σειρά του ενίσχυε ακόμη περισσότερο τη συμπεριφορά του scrolling. Ένας πραγματικός φαύλος κύκλος.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Το doomscrolling δεν χρειάζεται να καταστρέψει την ψυχική μας υγεία. Ορισμένα απλά βήματα μπορούν να βοηθήσουν: όρισε χρονικά όρια χρήσης social media, επίλεξε προσεκτικά τις πηγές ενημέρωσής σου, και δώσε στον εγκέφαλο διαλείμματα χωρίς οθόνη. Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) και η άσκηση βοηθούν να επαναφέρεις την ισορροπία.
Το doomscrolling είναι ένας σύγχρονος «πειρασμός» που εκμεταλλεύεται τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Μας κρατά σε συνεχή εγρήγορση, αυξάνει το στρες και επηρεάζει την ψυχική μας ευεξία. Με μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, μπορούμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο, να προστατεύσουμε τον ύπνο, την συγκέντρωση και την ηρεμία μας και τελικά να επανακτήσουμε τον έλεγχο της προσοχής μας.
