PROFILE

Μια γυναίκα μπήκε φυλακή επειδή είναι φεμινίστρια. Μάντεψε πού έχουν ακόμη Μεσαίωνα

FAYEZ NURELDINE/AFP

Η Manahel al-Otaibi είναι μια 29χρομη fitness influencer που έκανε το λάθος να είναι φεμινίστρια στη Σαουδική Αραβία. Φυλακίστηκε γιατί ντυνόταν όπως ήθελε και μιλούσε για τη γυναικεία ενδυνάμωση στο Instagram. Κι αυτό είναι παράνομο στη Σαουδική Αραβία. Η ακτιβίστρια καταδικάστηκε σε 11 χρόνια φυλάκιση γιατί μιλούσε για τα δικαιώματα των γυναικών.

Η Manahel al-Otaibi, μια γυμνάστρια και influencer, προωθούσε τη γυναικεία ενδυνάμωση στους λογαριασμούς της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτός ήταν ο λόγος που συνελήφθη τον Νοέμβριο του 2022. Συνελήφθη για τις αναρτήσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υποστήριζαν τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στη χώρα. Η φεμινίστρια δημοσίευε βίντεο στο Instagram, το Twitter και το Snapchat ζητώντας να τερματιστεί το σύστημα ανδρικής κηδεμονίας της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο απαιτεί από τις γυναίκες να ζητούν την άδεια των ανδρών για ταξίδια, γάμο και βασικά την καθημερινότητά τους.

Καταδικάστηκε σε 11 χρόνια φυλάκιση σε μυστική ακρόαση ενώπιον του αντιτρομοκρατικού δικαστηρίου, κρίθηκε ένοχη για κατηγορίες που σχετίζονται με τον αντιτρομοκρατικό νόμο της Σαουδικής Αραβίας που ποινικοποιεί τη χρήση ιστοσελίδων για «μετάδοση ή δημοσίευση ειδήσεων, δηλώσεων, ψευδών ή κακόβουλων φημών, ή κάτι παρόμοιο για διάπραξη τρομοκρατικού εγκλήματος». Επικρίνοντας την ποινή, η Διεθνής Αμνηστία την χαρακτήρισε «αποτρόπαια και σκληρή αδικία».

Η 29χρονη φεμινίστρια, κατηγορήθηκε από τις αρχές της Σαουδικής Αραβίας ότι χρησιμοποίησε ένα hashtag (#societyisready) και απαιτούσε τον τερματισμό των κανόνων ανδρικής κηδεμονίας. Η αδερφή της, Fawzia al-Otaibi κατηγορήθηκε επίσης ότι δεν φορούσε αξιοπρεπή ρούχα (!), αλλά διέφυγε από τη Σαουδική Αραβία φοβούμενη τη σύλληψη, αφού κλήθηκε για ανάκριση το 2022. Να σημειωθεί ότι η γυναίκα απλά δεν φορούσε abaya σε δημόσιους χώρους.

Η Διεθνής Αμνηστία και η ALQST, μια ομάδα για τα δικαιώματα, κάλεσαν τις αρχές της Σαουδικής Αραβίας να απελευθερώσουν αμέσως και άνευ όρων την Manahel al-Otaibi και είπαν ότι η φυλάκισή της «αντίκειται ευθέως στην αφήγηση των αρχών για τη μεταρρύθμιση και την ενδυνάμωση των γυναικών». Η Διεθνής Αμνηστία και η ALQTS επισήμαναν την ειρωνεία της σύλληψης της Manahel Al-Otaibi, λέγοντας ότι πίστεψε στις υποσχέσεις του διαδόχου Mohammed bin Salman για μεταρρυθμίσεις.

Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του 2019 στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο Deutsche Welle, η φεμινίστρια περιέγραψε τις «ριζικές αλλαγές» που συντελούνται στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στον κώδικα ενδυμασίας και είπε ότι πλέον αισθάνεται ελεύθερη να εκφράσει τις απόψεις της και να φορέσει ό,τι της αρέσει. Συνελήφθη επειδή άσκησε αυτές τις ελευθερίες, είπαν οι ομάδες.

Τα «μεσαιωνικά» βασανιστήρια που υπέστη η φεμινίστρια στη Σαουδική Αραβία 

Οι συλλογικότητες για τα γυναικεία δικαιώματα λένε ότι η Manahel al-Otaibi έχει υποστεί σοβαρή κακοποίηση, ξεκινώντας με τη βίαιη εξαφάνισή της για 5 μήνες από τον Νοέμβριο του 2023 έως τον Απρίλιο του 2024. Μόλις ήρθε ξανά σε επαφή με την οικογένειά της, είπε ότι κρατήθηκε σε απομόνωση και είχε σπασμένο πόδι μετά από σωματική κακοποίηση.  Είπε επίσης ότι της αρνήθηκαν υγειονομική περίθαλψη. Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς. Η οικογένεια της Al-Otaibi δεν είχε πρόσβαση στα δικαστικά της έγγραφα, ούτε στα στοιχεία που παρουσιάστηκαν εναντίον της.

Για ποια χειραφέτηση των γυναικών μιλάμε; 

Τα τελευταία δύο χρόνια, τα δικαστήρια της Σαουδικής Αραβίας έχουν καταδικάσει και επιβάλει μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης σε δεκάδες άτομα για την έκφραση τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η υπόθεσή της ακολουθεί μια σειρά παρόμοιων περιπτώσεων στις οποίες, γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας έχουν καταδικαστεί σε φυλάκιση για την προώθηση των γυναικείων δικαιωμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Salma al-Shehab καταδικάστηκε σε 27 χρόνια, η Fatima al-Shawarbi καταδικάστηκε σε 30 χρόνια, η Sukaynah al-Aithan καταδικάστηκε σε 40 χρόνια και η Nourah al-Qahtani καταδικάστηκε σε 45 χρόνια.

Είσαι φεμινίστρια; Η Σαουδική Αραβία μάλλον δεν είναι για σένα

Το 2019, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για το άνοιγμα της χώρας στον τουρισμό, οι αρχές ανακοίνωσαν χαλάρωση των αυστηρών διατάξεων συμπεριφοράς και ένδυσης για τις ξένες γυναίκες που επισκέπτονται τη χώρα. Ωστόσο, αυτό  το δικαίωμα δεν έχει επεκταθεί σε γυναίκες πολίτες και κατοίκους, οι οποίες αντιμετωπίζουν νομική αβεβαιότητα επειδή ντύνονται ελεύθερα δημόσια

Λίγους μήνες αργότερα το 2019, σε ένα διαφημιστικό  βίντεο που δημοσίευσε η υπηρεσία κρατικής ασφάλειας, οι αρχές κατηγοριοποίησαν ακόμη και τον φεμινισμό ως μια μορφή «εξτρεμιστικής» σκέψης, αλλά η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Σαουδικής Αραβίας, έπρεπε να διευκρινίσει ότι ο φεμινισμός «δεν ήταν έγκλημα». Δεν πείθουν.