Ιστορική απόφαση στην Ευρώπη: Η ασφαλής άμβλωση είναι δικαίωμα, όχι έγκλημα
- 18 ΔΕΚ 2025
Με 358 ψήφους υπέρ, 202 κατά και 79 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών My Voice, My Choice, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό οικονομικής αλληλεγγύης, που θα επιτρέπει σε γυναίκες από χώρες με αυστηρούς ή σχεδόν καθολικούς περιορισμούς στην άμβλωση να ταξιδεύουν σε άλλο κράτος- μέλος και να λαμβάνουν ασφαλή και νόμιμη φροντίδα, χωρίς να πληρώνουν από την τσέπη τους.
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι απλώς μια ακόμη κοινοβουλευτική διαδικασία. Είναι μια πολιτική και ηθική δήλωση με παγκόσμιο αντίκτυπο: η άμβλωση είναι υγειονομική φροντίδα και καμία γυναίκα στην Ευρώπη δεν πρέπει να τιμωρείται για αυτό.
Γιατί αυτή η απόφαση για τις αμβλώσεις είναι κομβική;
Η απόφαση δεν είναι ακόμη δεσμευτική με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει προθεσμία έως τον Μάρτιο του 2026, να αποφασίσει αν και πώς θα την υλοποιήσει. Όμως για τις πάνω από 20 εκατομμύρια γυναίκες που ζουν σήμερα σε ευρωπαϊκές χώρες όπου η άμβλωση παραμένει επικίνδυνα περιορισμένη ή πρακτικά απροσπέλαστη, πρόκειται για την πρώτη φορά που ευρωπαϊκός θεσμός βάζει χρήματα και πολιτική βούληση στο τραπέζι για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει ξεκάθαρα ότι:
- πολλές γυναίκες στην ΕΕ δεν έχουν πλήρη πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη άμβλωση,
- υφίστανται νομικά, οικονομικά και πρακτικά εμπόδια που παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα,
- απαιτείται εναρμόνιση με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τι προβλέπει ο μηχανισμός My Voice, My Choice;
Η πρόταση καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει έναν εθελοντικό μηχανισμό χρηματοδότησης, ανοιχτό σε όλα τα κράτη-μέλη, με στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ο μηχανισμός θα επιτρέπει:
- την κάλυψη εξόδων άμβλωσης για γυναίκες που δεν έχουν πρόσβαση στη χώρα τους,
- τη μείωση των επικίνδυνων και παράνομων πρακτικών,
- την έμπρακτη υπεράσπιση της σωματικής αυτονομίας.
Όπως τόνισε η εισηγήτρια της έκθεσης, Abir Al-Sahlani: «Αυτή η ψήφος είναι μια τεράστια νίκη για κάθε γυναίκα στην Ευρώπη. Η ΕΕ έδειξε επιτέλους ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα».
Τι συμβαίνει με τις αμβλώσεις ανά τον κόσμο
Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, πάνω από 45% των γυναικών παγκοσμίως ζουν σε χώρες με αυστηρούς περιορισμούς ή απαγορεύσεις. Εκεί όπου η άμβλωση ποινικοποιείται, δεν μειώνονται οι αμβλώσεις – αυξάνονται οι μη ασφαλείς.
Στην Ελλάδα η άμβλωση είναι νόμιμη από το 1986, ωστόσο στην πράξη πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν εμπόδια: ελλιπή πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, γεωγραφικές ανισότητες, κοινωνικό στίγμα. Το δικαίωμα υπάρχει, η ισότιμη πρόσβαση όχι πάντα.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη η εικόνα είναι βαθιά άνιση:
- Σχεδόν καθολικές απαγορεύσεις σε Μάλτα και Πολωνία.
- Σοβαροί περιορισμοί σε Ιταλία και Κροατία (λόγω μαζικής άρνησης γιατρών).
- Θετικές εξελίξεις σε Γαλλία με συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος και την αποποινικοποίηση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Την ίδια στιγμή, η άνοδος της ακροδεξιάς φέρνει οπισθοδρόμηση και οργανωμένη επίθεση στα δικαιώματα των γυναικών.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, μετά την ανατροπή του Roe v. Wade το 2022, εκατομμύρια γυναίκες ζουν σε πολιτείες με σχεδόν πλήρη απαγόρευση της άμβλωσης. Το δικαίωμα εξαρτάται πλέον από τον ταχυδρομικό κώδικα με επικίνδυνες συνέπειες.
Τι ακολουθεί
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τη συγκεκριμένη απόφαση παίρνει ξεκάθαρη θέση υπέρ των γυναικών, καταγγέλλει ανοιχτά τις επιθέσεις σε υπερασπίστριες δικαιωμάτων και την οργανωμένη προσπάθεια υπονόμευσης της ισότητας, συχνά με το μανδύα των «παραδοσιακών αξιών».
Και αυτό είναι το πιο κρίσιμο σημείο: η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου δεν αφορά μόνο την άμβλωση. Αφορά το ποιος αποφασίζει για τα σώματά μας.
Η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έως τον Μάρτιο του 2026 οφείλει να παρουσιάσει συγκεκριμένα μέτρα – νομοθετικά ή μη. Η πίεση των πολιτών, των γυναικείων οργανώσεων και των μέσων που δεν σιωπούν θα είναι καθοριστική.
Γιατί, όπως απέδειξαν 1,12 εκατομμύρια υπογραφές από όλη την Ευρώπη, όταν οι γυναίκες μιλούν, η δημοκρατία οφείλει να ακούει.
