Κρίσεις πανικού: Οι συνηθισμένοι παράγοντες, σύμφωνα με την ειδικό. Μπορούν να θεραπευτούν;
- 1 ΜΑΡ 2021
Διανύοντας μία «διαφορετική» εποχή γεμάτη ανασφάλεια και αβεβαιότητα, οι περισσότεροι από εμάς ταλανιζόμαστε τόσο πολύ από αγχώδη συναισθήματα που, συχνότερα από ποτέ, παρατηρείται ως απόρροια η εμφάνιση των κρίσεων πανικού, οι οποίες και είναι μέρος των αγχωδών διαταραχών.
Πληθώρα σωματικών ενδείξεων που μαρτυρούν κρίσεις πανικού: οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς, δύσπνοια, έντονη ζαλάδα, τάση προς έμετο, λιποθυμία. Έλλειψη ισορροπίας και μεταβολές της θερμοκρασίας του σώματος, ωθούν το ανθρώπινο σώμα να μοιάζει με ηφαίστειο ενεργό, φοβούμενο πως θα εκραγεί.
Η ψυχολογική ισορροπία των ατόμων που βιώνουν μια τέτοια κρίση φυσικά δεν μένει ανέπαφη. Η αδυναμία να ελέγξουν τον ίδιο τους τον εαυτό όντας μέσα στην κρίση, τους αποδυναμώνει. Η σκέψη για το χειρότερο καραδοκεί, καθώς αισθάνονται ότι έρχεται ένα κύμα τόσο μεγάλο που θα τους παρασύρει για πάντα στον άλλο κόσμο.
Αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει διάγνωση για οργανικές ή και εγκεφαλικές βλάβες έπειτα από την κρίση. Αντίθετα, το άτομο επανέρχεται ακέραιο στην αρχική του κατάσταση. Βέβαια, η ψυχική οδύνη φαίνεται πως είναι αναπόφευκτη, καθώς το άτομο καλείται να δοκιμάσει τα όριά του προτού εισέλθει στην καθημερινότητά του, ενώ παράλληλα ψάχνει να απαντήσει στο γιατί του συνέβη μια τέτοια κρίση.
Κρίσεις πανικού και στατιστικά
Η εμφάνιση μιας κρίσης πανικού πιθανολογείται ότι επέρχεται σε κάθε ηλικία με μεγαλύτερη συχνότητα σε εκείνες μεταξύ των 20 με 40 ετών. Το 5% του συνολικού πληθυσμού ενδέχεται να παρουσιάσει στη ζωή του μια και μόνο κρίση πανικού με διπλάσιο προβάδισμα ωστόσο στο γυναικείο φύλο.
Πότε γίνεται διαταραχή;
Τα ποσοστά μειώνονται αρκετά όσον αφορά τις επανειλημμένες κρίσεις πανικού αφού ανέρχονται μόλις στο 1%. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, δεν αναφερόμαστε πλέον σε μια απλή κρίση πανικού αλλά σε διαταραχή η οποία και έρχεται να δυσκολέψει αρκετά τη ζωή κάποιου.
Η διαταραχή πανικού συχνά, εάν δεν αντιμετωπιστεί μέσω κάποιας θεραπείας, έχει τη δύναμη να αλλάξει ολόκληρη του ζωή του ανθρώπου, αφού το μυαλό του βασανίζεται συνεχώς μήπως μια επόμενη κρίση κάνει και πάλι την εμφάνισή της και τον αναγκάσει να βρεθεί εκτεθειμένος μπροστά στα μάτια άγνωστων ανθρώπων. Αυτή του η αγωνία είναι καταλυτική ώστε να εμπλακεί σε ένα κυκεώνα επιπρόσθετων προβλημάτων.
Τα στάδια που ακολουθούν
Επόμενος λοιπόν σταθμός του πάσχοντα μετά τις κρίσεις πανικού είναι η αγοραφοβία, ο φόβος δηλαδή που κυριεύει το άτομο να πάει σε μέρη στα οποία, εάν τυχόν του συμβεί κάτι όπως μια κρίση πανικού, η δυνατότητα διαφυγής θα είναι δύσκολη. Επομένως, η αγοραφοβία οδηγεί τον άνθρωπο να κλείνεται στο σπίτι του και να αποσύρεται από τις κοινωνικές του δραστηριότητες προς αποφυγήν του κακού.
Η κατάθλιψη ενδέχεται να είναι το τελευταίο στάδιο στο οποίο μπορεί να οδεύσει το άτομο, εξαιτίας των κοινωνικών αναστολών και επιπλοκών που το ίδιο έχει επιβάλει στον εαυτό του, αρνούμενο να επισκεφτεί κάποιον ειδικό για να απαλλαγεί από μία επερχόμενη κρίση.
Η κύρια αιτιοπαθογένεια των κρίσεων πανικού ακόμη αγνοείται. Αξιοσημείωτος αριθμός ερευνών, ωστόσο, δείχνει ότι τόσο βιολογικές όσο και ψυχολογικές αιτίες μπορούν να οδηγήσουν κάποιον σε μια κρίση. Η κληρονομικότητα ενδέχεται να επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση της διαταραχής πανικού, καθώς αναφέρεται ότι μέχρι και το 20% των συγγενών πρώτου βαθμού των ασθενών πάσχει επίσης από κρίσεις πανικού.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στις κρίσεις πανικού
Δυσάρεστα γεγονότα, σπανιότερα και ευχάριστα, που επιφέρουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, τις συνήθειες, τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας π.χ. ένας αιφνίδιος θάνατος, αλλαγή εργασιακού χώρου, ανεργία.
Χρόνιες, καταστάσεις έντασης και άγχους, όπως για παράδειγμα χρόνια προβλήματα υγείας στο άμεσο περιβάλλον, ένας αποτυχημένος γάμος, δυσαρέσκεια και ένταση στον επαγγελματικό τομέα, οικονομικά προβλήματα
Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, υπερβολικό κάπνισμα που προκαλεί υψηλά επίπεδα νικοτίνης στο αίμα, κάποιες ουσίες ή φάρμακα, όπως π.χ. οι αμφεταμίνες, η κοκαΐνη, ή ορισμένα υπνωτικά χάπια. Συνήθως οι διαταραχές σταματούν όταν σταματήσει η λήψη των ουσιών αυτών.
Η κατάθλιψη: Άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη παρουσιάζουν συχνά και κάποια αγχώδη διαταραχή. Δεν είναι εύκολο να διαγνώσουμε αν η κατάθλιψη προϋπήρχε ή αν παρουσιάστηκε ως συνέπεια των κρίσεων πανικού ή της φοβίας.
Μπορούν να θεραπευτούν οι κρίσεις πανικού;
Παρόλα αυτά, οι κρίσεις πανικού θα μπορούσαν να χαρακτηρίζουν την εγκλωβισμένη ανάγκη του ανθρώπου να απελευθερωθεί και να βρει διέξοδο από τον χαώδη κόσμο στον οποίο ανήκει. Μια κρίση πανικού ίσως να σηματοδοτεί τη δίψα του ατόμου να επιλύσει πιθανά προβλήματα που κρατά καλά κρυμμένα μέσα του. Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας, μπορεί να βοηθήσει τον πάσχοντα να μειώσει εμφανώς ή και να εξαλείψει τη διαταραχή που μέχρι πρότινος η επιρροή της κατάφερνε να του αλλοιώσει μέχρι και στοιχεία της προσωπικότητάς του.
Ο θεραπευτής εστιάζει κυρίως στο παρόν πρόβλημα του ατόμου καθώς και σε τεχνικές που μαθαίνει στον πάσχοντα να χρησιμοποιεί ώστε να τον καθιστά ικανό να ελέγχει το σώμα του στην πιθανότητα εμφάνισης μιας κρίσης. Οι τεχνικές χαλάρωσης που μπορεί να προσφέρει η γιόγκα, το χαλαρωτικό μασάζ, οι ασκήσεις αναπνοής, είναι δυνατόν να αποβούν βοηθητικές για τους ανθρώπους που πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές.
Κάθε τι που συμβαίνει στον άνθρωπο αξίζει να μετατρέπεται σε αντικείμενο αξιοποίησης από τον ίδιο για μια τυχόν ενδοσκόπηση την οποία θα απέφευγε σε διαφορετική περίπτωση. Ο εκάστοτε παθών οφείλει να οπλίζεται με δύναμη και διορατικότητα ώστε να βγει κερδισμένος ακόμη και από μια δυσάρεστη κατάσταση.
*Ευχαριστούμε τη Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια
