Οι γυναίκες στη ναυτιλία δεν είναι «Η Αλίκη στο ναυτικό». Η WISTA Hellas σαλπάρει προς την ισότητα

Η σημερινή συγκυρία επιτάσσει έναν ουσιαστικό αναστοχασμό για την ισότητα των φύλων και την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών σε έναν από τους σημαντικότερους και πιο απαιτητικούς τομείς της ελληνικής και παγκόσμιας οικονομίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μιλήσαμε με την Ακριβή Μπρίκου, Αντιπρόεδρο της WISTA Hellas, ενός δυναμικού σωματείου το οποίο από το 1993, εργάζεται για να ενισχύσει την παρουσία των γυναικών στη ναυτιλία, εντός και εκτός συνόρων.

Η κα. Μπρίκου μάς μιλάει για τις προκλήσεις, τις ευκαιρίες και τις δομικές αλλαγές που συντελούνται στον κλάδο, αλλά και για τον κομβικό ρόλο της WISTA Hellas στην ενδυνάμωση των γυναικών επαγγελματιών. Μια συζήτηση που φωτίζει το παρόν και κυρίως το μέλλον της γυναικείας συμμετοχής σε έναν χώρο που αλλάζει και συνεχώς εξελίσσεται. Μαζί της, ανακαλύπτουμε πώς η φωνή των γυναικών όχι μόνο ακούγεται πλέον πιο καθαρά, αλλά και χαράζει νέα πορεία στη ναυτιλία του αύριο.

– Η ναυτιλία παραδοσιακά θεωρείται ανδροκρατούμενος τομέας. Έχει αλλάξει η κατάσταση τα τελευταία χρόνια και εάν ναι, τότε ποιοι είναι οι  βασικοί λόγοι αυτής της αλλαγής;

Πριν από μερικά χρόνια, μια γυναίκα που επιθυμούσε να εργαστεί στη ναυτιλία συχνά αντιμετώπιζε σχόλια όπως «θα δουλεύεις ατελείωτες ώρες χωρίς αναγνώριση» ή «οι άνδρες προτιμώνται γιατί ταιριάζουν περισσότερο στη φύση του επαγγέλματος». Ωστόσο, αυτή η αντίληψη άρχισε να μεταβάλλεται σημαντικά, χάρη σε μια σειρά παραγόντων.

Καταρχάς, η αλλαγή νοοτροπίας τόσο στην κοινωνία όσο και στις επιχειρήσεις έχει παίξει καθοριστικό ρόλο. Η έννοια της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης κερδίζει έδαφος, δημιουργώντας ένα πιο φιλικό και ισότιμο περιβάλλον για τις γυναίκες στη ναυτιλία. Παράλληλα, διεθνείς οργανισμοί και ναυτιλιακές εταιρείες υιοθετούν πολιτικές που ενθαρρύνουν και διευκολύνουν τη γυναικεία παρουσία στον κλάδο.

Επιπλέον, όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να σπουδάσουν ναυτιλιακά, αποκτώντας εξειδικευμένες γνώσεις που τις καθιστούν εξίσου ανταγωνιστικές, ακόμα και σε τεχνικά τμήματα όπου παλαιότερα η γυναικεία συμμετοχή ήταν περιορισμένη. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν επίσης συμβάλει στη διεύρυνση των ευκαιριών, καθώς η αυτοματοποίηση μειώνει την ανάγκη για σωματικά απαιτητικές εργασίες.

– Tι σημαίνει σήμερα «γυναίκα στη ναυτιλία» και ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στον χώρο; 

Σήμερα, η «γυναίκα στη ναυτιλία» σημαίνει δυναμική παρουσία, εξέλιξη και διεκδίκηση ίσων ευκαιριών. Παρόλο που η πρόοδος είναι εμφανής, οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, όπως η πρόσβαση σε ηγετικές θέσεις κυρίως σε τομείς όπως τα τεχνικά τμήματα, και η εξάλειψη προκαταλήψεων.

«Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, με αυξημένη γυναικεία παρουσία στη ναυτιλία και αρκετές γυναίκες σε ηγετικές θέσεις».

Η WISTA Hellas, εργάζεται για την προώθηση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης μέσω της αξιοκρατίας, διασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες τόσο στη  στεριά όσο και στη θάλασσα.

Συγκριτικά με άλλες χώρες, η Ελλάδα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση, καθώς η γυναικεία συμμετοχή στη ναυτιλία αυξάνεται σταθερά. Ωστόσο, η πλήρης εξάλειψη των ανισοτήτων απαιτεί συνεχή δέσμευση και προσπάθεια από τον κλάδο και την κοινωνία συνολικά.

– Ποιες ενέργειες υποστήριξης γυναικών στον τομέα της ναυτιλίας πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να εφαρμοστούν πιο εκτεταμένα και σε επίπεδο πολιτικής για την ενίσχυση της ισότητας;

Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στη συμμετοχή των γυναικών επαγγελματιών στον κλάδο και έχουμε εστιάσει στη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος εξαιτίας αυτού. Η ενίσχυση ωστόσο των ίσων ευκαιριών απαιτεί στρατηγικές πολιτικές και πρωτοβουλίες.

Η θεσμοθέτηση ποσοστώσεων και η εφαρμογή τους για την πρόσληψη και την προαγωγή γυναικών σε θέσεις ηγεσίας, μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία δημιουργίας ενός πιο ισότιμου περιβάλλοντος στη ναυτιλία, προσφέροντας περισσότερες ευκαιρίες σε ταλαντούχες γυναίκες επαγγελματίες. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η εφαρμογή του μπορεί να λειτουργήσει μόνο εντός αυστηρού πλαισίου και για συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε εργαλείο που ενισχύει τη συμμετοχή των γυναικών αποκλειστικά βάσει φύλου, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλα αξιοκρατικά κριτήρια.

Η ενίσχυση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των γυναικών σε ναυτικές ακαδημίες και ποικίλα επαγγελματικά προγράμματα, θα μπορούσαν να αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών στον χώρο και να δημιουργήσουν ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον συνεργασίας, ανταλλαγής ιδεών ενισχύοντας τη συνολική δυναμική του κλάδου και την καινοτομία και προσφέροντας περισσότερες προοπτικές.

«Ένα περιβάλλον όπου οι επαγγελματίες ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, θρησκείας, πεποιθήσεων, αξιολογούνται βάσει δεξιοτήτων και ικανοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο δυναμική και ανταγωνιστική ναυτιλιακή βιομηχανία».

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) έχει καταρτίσει το πρόγραμμα Women in Maritime έχοντας ως στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στον ναυτιλιακό κλάδο, παρέχοντας εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, έχοντας δημιουργήσει επαγγελματικά δίκτυα σε διάφορες περιοχές του κόσμου, Women in Maritime Associations (WIMAs) προωθώντας τη συνεργασία και ανταλλαγή ιδεών μεταξύ γυναικών επαγγελματιών. Ο ΙΜΟ διεξάγει επίσης έρευνες γαι την καταγραφή της συμμετοχής των γυναικών.

Τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να υιοθετούν και από άλλους φορείς.

– Η ισχυρή κοινότητα και η συμμετοχικότητα είναι σημαντικά στοιχεία για τη WISTA Hellas. Ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους η κοινότητα υποστηρίζει τις γυναίκες να αναδείξουν τις δυνατότητές τους και να ενισχύσουν το δίκτυό τους;

Με πρωτοβουλίες και συνεργασίες, η WISTA Hellas συμβάλλει ενεργά στην ενδυνάμωση της γυναικείας παρουσίας στη ναυτιλία. Η WISTA Hellas στηρίζει τις γυναίκες στη ναυτιλία μέσα από δράσεις που ενισχύουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη και δικτύωση. Διοργανώνει εκδηλώσεις, συνέδρια και συναντήσεις που προωθούν την εκπαίδευση, την επιμόρφωση και την ανταλλαγή απόψεων αλλά και την επαγγελματική δικτύωση.

Παράλληλα, μέσα από σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα, παρέχει εργαλεία για την συνεχή ενίσχυση δεξιοτήτων πολύ σημαντικών για την επαγγελματική εξέλιξη, ιδιαίτερα στις μέρες μας.

Η συμμετοχή της σε διεθνή fora ενισχύει τον ρόλο της στη διαμόρφωση πολιτικών που προάγουν τη συμπερίληψη και τη δημιουργία ενός ισότιμου και δυναμικού εργασιακού περιβάλλοντος για όλους.

– Ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους η προωθείτε την ισότητα στην εκπροσώπηση των 2 φύλων σε θέσεις ευθύνης στην ελληνική ναυτιλία;

Μέσω δικτύωσης και συνεργασίας με εθνικά και διεθνή fora, η WISTA Hellas προωθεί τη συνεργασία μεταξύ γυναικών επαγγελματιών στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Επιπλέον, συνεργάζεται με εκπαιδευτικά ιδρύματα παρέχοντας υποτροφίες για μεταπτυχιακά προγράμματα, ενισχύοντας έτσι την πρόσβαση των γυναικών σε υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκή και επαγγελματική κατάρτιση.

Παράλληλα, διοργανώνει σεμινάρια, συνέδρια και ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών στον ναυτιλιακό χώρο. Ως μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου, προσφέρει στα μέλη της τη δυνατότητα συμμετοχής σε διεθνή συνέδρια, όπου γυναίκες επαγγελματίες από όλο τον κόσμο ανταλλάσσουν απόψεις, αναλύουν τις εξελίξεις στον κλάδο και ενημερώνονται για κρίσιμα ζητήματα που επηρεάζουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία.

Με αυτόν τον τρόπο η WISTA Hellas συμβάλλει στη δημιουργία ενός ισότιμου εργασιακού περιβάλλοντος, ενισχύοντας τη γυναικεία παρουσία και επιρροή στον χώρο της ναυτιλίας.

– Ποιες είναι οι κύριες διαφορές που συναντούν οι γυναίκες που επιθυμούν να σταδιοδρομήσουν στην ναυτιλία στον θαλάσσιο τομέα σε σχέση με το να εργάζονται σε γραφεία ή άλλες υπηρεσίες της ναυτιλίας;

Οι γυναίκες στη ναυτιλία αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις, ανάλογα με το αν εργάζονται στη στεριά ή στη θάλασσα.

Έχουν περισσότερες ευκαιρίες ανέλιξης σε διοικητικές θέσεις στα γραφεία ή σε άλλους τομείς της ναυτιλίας, ενώ η γυναικεία παρουσία είναι περισσότερο αποδεκτή. Αντίθετα, στη θάλασσα, οι γυναίκες ναυτικοί συναντούν μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς η παρουσία τους παραμένει περιορισμένη και οι συνθήκες εργασίας δεν είναι πάντα προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους.

«Οι βασικές προκλήσεις περιλαμβάνουν τη δυσκολία ανέλιξης σε ηγετικούς ρόλους, καθώς και ελλείψεις σε υποδομές που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, όπως κατάλληλοι χώροι διαμονής και υγειονομικές εγκαταστάσεις».

Οργανισμοί και σύλλογοι όπως η WISTA Hellas, εργάζονται για την ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας σε ένα περιβάλλον με ίσες ευκαιρίες για όλους βασισμένο ωστόσο, θα επαναλάβω, στην αξιοκρατία τόσο στη στεριά όσο και στην θάλασσα.

– Ποιο ρόλο παίζουν οι συνεργασίες με άλλους οργανισμούς και θεσμικούς φορείς για την προώθηση των γυναικών στη ναυτιλία και πώς ενισχύουν τις προσπάθειες σας;

Οι συνεργασίες με άλλους οργανισμούς και θεσμικούς φορείς είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ενίσχυση και προώθηση των γυναικών επαγγελματιών στο ναυτιλιακό κλάδο και την ισότιμη αντιμετώπιση και ίσων ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης.

Η WISTA Hellas συνεργάζεται με εκπαιδευτικά ιδρύματα, παρέχοντας προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης που ενισχύουν τις επαγγελματικές επιλογές των γυναικών στον κλάδο.

Μέσω της συμμετοχής της σε διεθνή συνέδρια και στρατηγικές συνεργασίες συμμετέχει σε σημαντικές πρωτοβουλίες για την εκπροσώπηση των γυναικών επαγγελματιών στη ναυτιλία διασφαλίζοντας τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε ενα αξιοκρατκό περιβάλλον ευκαιριών για όλους. Στόχος της είναι να προβάλλει γυναίκες επαγγελματίες, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή τους σε εκδηλώσεις φορέων. Παράλληλα, επιδιώκει να συμβάλει στη δημιουργία ισορροπημένων πάνελ στα συνέδρια, με δίκαιη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών.

Το αποτέλεσμα είναι ένας κλάδος με περισσότερους ικανούς επαγγελματίες ανεξαρτήτου φύλου.

– Με τη συμμετοχή σας στις διεθνείς ναυτιλιακές συναντήσεις, ποια είναι τα πιο σημαντικά ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με τη γυναικεία ενδυνάμωση;

Η συμμετοχή στις διεθνείς ναυτιλιακές συναντήσεις προσφέρει τη δυνατότητα ενημέρωσης για τις τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμιστικών αλλαγών, των γεωπολιτικών προκλήσεων και των νέων τάσεων. Μέσα από συζητήσεις, ανταλλαγή απόψεων και ανάλυση κρίσιμων θεμάτων, τα μέλη αποκτούν πολύτιμη γνώση και εξειδίκευση.

Πέρα από την ενημέρωση, αυτές οι συναντήσεις αποτελούν πλατφόρμα για την επικοινωνία των αναγκαίων ενεργειών που θα συμβάλουν στη συνεχή εξέλιξη των γυναικών επαγγελματιών στη ναυτιλία. Παράλληλα, τα μέλη έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τις πρωτοβουλίες των συλλόγων WISTA από άλλες χώρες, καθώς και να καταγράψουν στρατηγικές δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν για την ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας στον κλάδο.

Η δικτύωση και η ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ επαγγελματιών από διαφορετικές χώρες δεν περιορίζεται μόνο στην ενημέρωση. Ενισχύει τη διεθνή συνεργασία, δημιουργεί νέες ευκαιρίες εξέλιξης και συμβάλλει στην εδραίωση μιας ισχυρής και συμπεριληπτικής ναυτιλιακής κοινότητας.

– Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στις νέες γυναίκες που ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν καριέρα στη ναυτιλία και ποια είναι τα βήματα που προτείνετε για να μπουν στον κλάδο αυτόν;

Η ναυτιλία είναι ένας συναρπαστικός και διαρκώς εξελισσόμενος κλάδος, που προσαρμόζεται στις παγκόσμιες αλλαγές και προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες σε όσους και όσες θέλουν να χτίσουν μια επιτυχημένη καριέρα.

«Το μήνυμά μου προς τις νέες γυναίκες, αλλά και προς όλους τους νέους που ενδιαφέρονται για τον χώρο, είναι να ακολουθήσουν το πάθος τους με αφοσίωση και σκληρή δουλειά».

Η επιτυχία απαιτεί επιμονή, ανοιχτό μυαλό και συνεχή εξέλιξη. Να διεκδικήσουν τη θέση τους, να στοχεύσουν ψηλά και να αξιοποιήσουν κάθε ευκαιρία που τους προσφέρεται.

Η απόκτηση ακαδημαϊκών γνώσεων είναι θεμελιώδης για την είσοδο στον κλάδο, αλλά εξίσου σημαντική είναι η διαρκής επιμόρφωση μέσω σεμιναρίων, συνεδρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που ενισχύουν τις δεξιότητες.

Η ναυτιλία είναι ένας ζωντανός, πολυσύνθετος χώρος που προσφέρει μοναδικές εμπειρίες και απαιτεί προσαρμοστικότητα, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει αμέτρητες προοπτικές.

«Αν κάποιος με ρωτούσε εάν θα επέλεγα ξανά αυτόν τον δρόμο, η απάντησή μου θα ήταν ξεκάθαρη: “χωρίς δεύτερη σκέψη, ναι”».