9 εμπειρίες που δείχνουν ότι μεγάλωσες με υπερβολικά ελεγκτικούς γονείς
- 23 ΣΕΠ 2025
Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς, πιθανότατα έμαθες να «διαβάζεις το δωμάτιο» πριν ακόμα μάθεις να διαβάζεις βιβλία.. Έμαθες να παρατηρείς διαθέσεις, να υπακούς κανόνες και να καταλαβαίνεις τα άρρητα «μη» του σπιτιού σου. Συχνά αυτός ο έλεγχος ξεκινούσε από αγάπη και φόβο, οι γονείς ήθελαν να σε προστατέψουν, να σου εξασφαλίσουν το καλύτερο. Όμως η πρόθεση δεν αναιρεί τον αντίκτυπο. Η υπερβολική γονεϊκή παρέμβαση επηρεάζει τον τρόπο που εμπιστεύεσαι, αποφασίζεις και σχετίζεσαι τόσο με άλλους όσο και με τον εαυτό σου.
Αυτό το άρθρο δεν είναι για να κατηγορήσεις τους γονείς σου, αλλά για να αναγνωρίσεις τα μοτίβα, ώστε να μπορέσεις να επιλέξεις διαφορετικά σήμερα. Αν οι παρακάτω εμπειρίες σου φαίνονται γνώριμες, να θυμάσαι ότι απλώς προσαρμόστηκες. Και μπορείς να ξαναπροσαρμοστείς.
1. Μεγάλωσες «περπατώντας σε ναρκοπέδιο»
Έμαθες νωρίς ότι η ηρεμία στο σπίτι εξαρτιόταν από τη διάθεση κάποιου άλλου. Σκάναρες τόνους φωνής, μέτραγες βήματα, πρόσεχες τι έλεγες για να αποφύγεις εκρήξεις θυμού. Ως ενήλικας ίσως υπεραναλύεις μηνύματα, κάνεις πρόβες συνομιλιών ή «παγώνεις» μπροστά σε συγκρούσεις.
2. Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς αποφάσιζαν άλλοι για σένα
Ρούχα, φίλοι, δραστηριότητες όλα αποφασίζονταν για σένα. Το «επειδή το είπα εγώ» έκλεινε τη συζήτηση. Ως ενήλικας μπορεί να νιώθεις μόνιμη αναποφασιστικότητα ή, αντίθετα, να θέλεις να ελέγχεις τα πάντα. Ξεκίνα από μικρές επιλογές: διάλεξε το εστιατόριο, άλλαξε τη διακόσμηση του χώρου σου. Έτσι δυναμώνεις ξανά την αυτονομία σου.
3. Η αγάπη ήταν υπό όρους
Η αποδοχή ερχόταν μόνο όταν τα πήγαινες καλά: καλούς βαθμούς, τέλεια συμπεριφορά. Έμαθες ότι «είμαι εντάξει μόνο όταν εντυπωσιάζω». Σήμερα ίσως λες πάντα «ναι», ακόμα κι όταν μέσα σου φωνάζεις «όχι». Μάθε να θέτεις όρια χωρίς ενοχές. Η αξία σου δεν εξαρτάται από την απόδοση.
4. Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς δεν υπήρχε ιδιωτικότητα
Πόρτες που δεν κλείδωναν, ημερολόγια που διαβάζονταν, μηνύματα που ελέγχονταν. Όταν η ιδιωτικότητα δεν υπάρχει, μαθαίνεις να κρύβεσαι ή να μοιράζεσαι μόνο την «ασφαλή» εκδοχή σου. Δημιούργησε σήμερα τον δικό σου χώρο: γράψε σε ένα προσωπικό ημερολόγιο, κάνε έναν μοναχικό περίπατο, όρισε όρια για το τι μοιράζεσαι.
5. Τα συναισθήματα σου διορθώνονταν ή τιμωρούνταν
«Σταμάτα να κλαις», «Μην είσαι τόσο ευαίσθητη/ος». Έμαθες να αμφισβητείς τα ίδια σου τα συναισθήματα και να δείχνεις πάντα «εντάξει». Τα συναισθήματα είναι σήματα, όχι απειλές.
Δώσε λίγο χρόνο να τα ακούσεις και μετά επέλεξε πώς θα αντιδράσεις.
6. Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς η ενοχή ήταν εργαλείο διαπαιδαγώγησης
«Μετά από όλα όσα έκανα για σένα…». Αυτές οι φράσεις σε έκαναν να νιώθεις ότι η δουλειά σου είναι να κρατάς τους άλλους χαρούμενους. Ως ενήλικας μπορεί να γίνεσαι people pleaser εις βάρος σου. Μάθε να λες «όχι» με αγάπη. Οι δικές σου επιλογές είναι δικές σου – οι αντιδράσεις των άλλων είναι δικές τους.
7. Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς, η τελειότητα ήταν μονόδρομος
Αν τα λάθη αντιμετωπίζονταν με θυμό ή κριτική, έμαθες να τα κρύβεις. Η τελειομανία φαίνεται πειθαρχία, αλλά συχνά είναι φόβος μεταμφιεσμένος. Προσπάθησε το «αρκετά καλό». Κάνε χώρο για λάθη και μάθε να τα διορθώνεις χωρίς αυτοτιμωρία.
8. Έπαιζες τον ρόλο του «μικρού ενήλικα»
Μερικά παιδιά γίνονται διαμεσολαβητές στο ίδιο τους το σπίτι, απορροφώντας εντάσεις. Ως ενήλικας ίσως αναλαμβάνεις πάντα ρόλο «σωτήρα». Θυμήσου ότι δεν χρειάζεται να λύσεις όλα τα προβλήματα των άλλων. Μπορείς να πεις: «Σε νοιάζομαι, αλλά δεν μπορώ να το αναλάβω αυτό».
9. Αν μεγάλωσες με ελεγκτικούς γονείς έκρυβες την αλήθεια σου
Έμαθες να λες αυτό που περίμεναν να ακούσουν οι άλλοι και να μικραίνεις τον εαυτό σου. Σήμερα μπορείς να ξαναβρείς τη φωνή σου. Πες μια αλήθεια σε κάποιον που εμπιστεύεσαι, κάνε ένα μικρό βήμα που σε εκφράζει.
Το να αναγνωρίζεις αυτά τα μοτίβα είναι το πρώτο βήμα για να τα αλλάξεις. Δεν χρειάζεται να «διορθώσεις» όλο το παρελθόν σου· αρκεί να κάνεις μικρές πράξεις που χτίζουν εμπιστοσύνη με τον εαυτό σου. Δώσε άδεια στον εαυτό σου να θέλει, να ξεκουράζεται, να απογοητεύει, να είναι αληθινός. Δεν είναι αργά, είναι η κατάλληλη στιγμή να γίνεις ο γονιός που χρειαζόταν το παιδί που ήσουν.
