Βασίλισσα Ελισάβετ: Η πιο celebrity queen του κόσμου έγινε 90 χρόνων

ΚΑΛΛΙΑ ΚΑΣΤΑΝΗ
21 ΑΠΡ 2016

''Θα ήθελα να ψήφιζα, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μου'', ομολογεί σκεπτικά, η Ελισάβετ σ’ έναν αυλικό της, σε μια από τις – σπάνιας αλήθειας – στιγμές της, στο φιλμ ''Η Βασίλισσα'' του Στίβεν Φρίαρς. ''Μπορεί να μην μπορείτε να ψηφίσετε Κυρία, αλλά αυτή είναι κυβέρνησή σας''. ''Ναι, υποθέτω πως είναι κι αυτό μια παρηγοριά''.

Η Βασίλισσα Ελισάβετ η Β’, η μακροβιότερη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου: βασιλεύει- έστω και τύποις – εδώ και περισσότερο από 63 χρόνια, σε 16 κράτη. Σχεδόν 128 εκατομμύρια ανθρώπους. Στα 90 της χρόνια είδε να έρχονται και να φεύγουν 12 Βρετανοί πρωθυπουργοί, 12 πρόεδροι των ΗΠΑ και 7 Ποντίφηκες. Γνώρισε τον JFK, την Mάργκαρετ Θάτσερ , την Ίντιρα Γκάντι τον Μαντέλα, τους Μπιτλς και τον Νιλ Άρμστρονγκ, τον πρώτο άνθρωπο που περπάτησε στο φεγγάρι. Έζησε έναν πόλεμο, είδε τους καιρούς να αλλάζουν, την αυτοκρατορία της να συρρικνώνεται σε μια μεσαία δύναμη. Για μισό αιώνα, και παραπάνω έκανε πάντα αυτό που όλοι περίμεναν από κείνη. Εκτός από το να ζήσει.

H Λίλιμπετ που έγινε Ελισάβετ

Στα 12 της, στη διάρκεια ενός μαθήματος ιππασίας με το Βασιλικό Σταυλάρχη έκανε κάτι σπάνιο για κείνη : εκμυστηρεύθηκε σε έναν ”κοινό θνητό” πως ”αν δεν είχε γεννηθεί για να γίνει βασίλισσα, θα της άρεσε να ζήσει στην εξοχή, περιτριγυρισμένη από τα άλογα και τα σκυλιά της”.

Αν… Αν ο θείος της Εδουάρδος ο Η’, πρωτότοκος γιός του βασιλιά Γεωργίου του Ε’, δεν είχε ερωτευτεί τρελά την Γουόλις Σίμπσον – ”εκείνη τη φριχτή γυναίκα”, όπως συνήθιζε να λέει το παλάτι – και αν δεν είχε παραιτηθεί από τον αγγλικό θρόνο, μετά από μια βασιλεία που είχε διαρκέσει μόλις 327 μέρες. Όταν συνέβη αυτό, όταν ο πατέρας της Ελισάβετ, ο ”ντροπαλός” Δούκας του Γιόρκ, έγινε αιφνιδίως βασιλιάς του Βασιλείου και της Κοινοπολιτείας, η Ελισάβετ ήταν μόλις 9 χρονών.

”Αυτό σημαίνει πως θα χρειαστεί να γίνεις η επόμενη βασίλισσα;” τη ρώτησε απορημένη, η Μάργκαρετ, η μικρότερη αδελφή της.

”Ναι, κάποια μέρα”, απάντησε η Ελισάβετ. ”Καημενούλα μου!”, ήταν το σχόλιο της Μάργκαρετ. Η Ελισάβετ δεν μίλησε, απλώς χαμογέλασε – μια ήπια, φλεγματική αντίδραση, αντάξια μιας μελλοντικής εστεμμένης.

Στην πραγματικότητα, ούτε τότε, ούτε αργότερα θα ήταν σε θέση να πει αν η ζωή που την περίμενε ήταν χειρότερη ή καλύτερη – σε σχέση με τι ; Δεν γνώρισε ποτέ τίποτα διαφορετικό.

Μία μικρή πριγκίπισσα

Από τις 21 Απριλίου 1926, τη μέρα της γέννησής της, στο Λονδίνο, η Ελισάβετ Αλεξάνδρα –Μαίρη, πρωτότοκη του Δούκα και της Δούκισσας του Γιόρκ, ήταν μια μικρή πριγκίπισσα. Όπως και η αδελφή της Mάργκαρετ Ρόουζ, που θα ‘ρχοταν στον κόσμο τέσσερα χρόνια αργότερα, μεγάλωσε και μορφώθηκε κατ’ οίκον – εκείνη την εποχή, τα μέλη του βασιλικού οίκου δεν επιτρεπόταν να παρακολουθούν δημόσια σχολεία. Τα κορίτσια δεν είχαν καμία φίλη, παρά μόνο η μία την άλλη. Στην πορεία, φάνηκε πως ήταν και δυό διαμετρικά αντίθετες προσωπικότητες. Η Ελισάβετ – η ”Λίλιμπετ”, όπως ήταν το μωρουδίστικο υποκοριστικό της – ήρεμη, οργανωμένη, σοβαρή, με καλούς τρόπους. Η Μάργκαρετ, φωνακλού και ζαβολιάρα.

Αν στο σπίτι τους – ένα ευρύχωρο τετραώροφο στο Πικαντίλι – διατηρούσαν ακόμα μια ψευδαίσθηση ”κανονικής” ζωής, αυτή, φυσικά εξατμίστηκε όταν η οικογένεια μετακόμισε στα ανάκτορα του Μπάκιγκχαμ και ο πατέρας της Ελισάβετ ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Την ίδια μέρα ξεκίνησε και η εκπαίδευση της μικρής πριγκίπισσας – Διαδόχου: εντατικά μαθήματα πολιτικής και συνταγματικής Ιστορίας, ανάγνωση εφημερίδων, μύηση στο δαιδαλώδες βρετανικό πρωτόκολλο. Η Ελισάβετ, ήταν πάντα ένα ιδιαίτερα ώριμο παιδί. Λέγεται πως στα 10 της κάποιος ιεροκήρυκας, καλεσμένος στο εξοχικό των γονιών της, υποσχέθηκε να της στείλει ένα βιβλίο και κείνη του απάντησε: ”Να μη γράφει για το Θεό, σας παρακαλώ. Ήδη, ξέρω τα πάντα γι’αυτόν”.

Στα 13 της, γνώρισε τον τριτοξάδερφό της πρίγκιπα Φίλιππο της Ελλάδας σε κάποιο τουρνουά τέννις – ξανθό, εντυπωσιακό, πέντε χρόνια μεγαλύτερό της. Τον ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα και του έμεινε πιστή, σε όλη την εφηβεία της (”Ο δικός μου πρίγκηπας Βίκινγκ” τον αποκαλούσε.), που συνέπεσε με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο πόλεμος, παραδόξως, της πρόσφερε το πιο διασκεδαστικό διάλειμμα της ζωής της. Στα 19 της, της επετράπη να καταταγεί στις Εφεδρικές Δυνάμεις Εδάφους (παρότι η ίδια ήθελε να πάει εθελόντρια νοσοκόμα στις βομβαρδισμένες συνοικίες της Λονδίνου), όπου έμαθε να οδηγεί και να ”μαστορεύει” βαριά οχήματα. Ήταν η πρώτη φορά που εκπαιδευόταν σε κάτι, παρέα με άλλους ”κοινούς” θνητούς. Μια από τις λίγες, αν όχι η μοναδική γεύση μιας ”απλής” ζωής

Λίγους μήνες αργότερα, ο πόλεμος θα τέλειωνε και η η Ελισάβετ θα γύριζε στο παλάτι. Στα 21 της, σε ένα ιστορικό μήνυμα που απηύθυνε στο βρετανικό λαό, επ’ευκαιρία της ενηλικίωσής της, υπογράμμιζε: ”Δηλώνω ενώπιόν σας πως όλη μου τη ζωή – είτε είναι μακρά είτε σύντομη – θα την αφιερώσω στην υπηρεσία σας και στην υπηρεσία της μεγάλης αυτοκρατορικής Κοινοπολιτείας, στην οποία όλη ανήκουμε”. Από κείνη την ώρα, η μοίρα της είχε σφραγιστεί.

Την ίδια χρονιά – παρά τις αντιρρήσεις της οικογένειάς της, που έβρισκε πως ήταν ”πολύ νέα για να παντρευτεί, τον πρώτο άντρα που αγάπησε” (και ιδίως έναν Ορθόδοξο, χωρίς οικογενειακή περιουσία) – ανακοίνωσε τους αρραβώνες της με τον νεαρό υπολοχαγό του βρετανικού ναυτικού, Φίλιππο Μάουντμπάτεν. Στις 20 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς έγινε ο γάμος τους, στο αββαείο του Γουέστμίνστερ, και το ζευγάρι μετακόμισε στο Κλάρενς Χάουζ. Σύντομα, η Ελισάβετ επέστρεψε στα πριγκηπικά της καθήκοντα, που τα διέκοπταν γέννες και παιδιά: ο Κάρολος Φίλιππος Αρθούρος Γεώργιος, τον Νοέμβριο του ’48 και η – μόνη – κόρη της Άννα Ελισάβετ Αλίκη Λουϊζα, το ’50. Το ’60 και το ’64, δυο ακόμα αγόρια, ο Άντριου και ο Εδουάρδος, θα συμπλήρωναν τον ”κύκλο” των διαδόχων του στέμματος.

Τον Φεβρουάριο του 1952, η Ελισάβετ και ο σύζυγός της, επισκέπτονταν την Κένυα. Εκεί, στη διάρκεια ενός επίσημου δείπνου, πάνω από φυσαλίδες σαμπάνιας και ανάλαφρες πολιτικές συζητήσεις, ήρθε η είδηση πως ο βασιλιάς Γεώργιος ο ΣΤ’, είχε εκπνεύσει στον ύπνο του, χάνοντας μια σύντομη μάχη με τον καρκίνο του λάρυγγα. Η Ελισάβετ είχε καθίσει να φάει ως πριγκίπισσα και σηκωνόταν βασίλισσα. ”Κυρία μου, πώς επιθυμείτε να σας αποκαλούμε στο εξής;” την ρώτησε ο βοηθός του ιδιαίτερού της Γραμματέα. ”Ελισάβετ” φυσικά, ήρθε η ψύχραιμη, αδάκρυτη απάντηση. Η ”Λίλιμπετ” είχε πεθάνει.

God save the Queen

Στις 2 Ιουνίου του 1953, η 26χρονη Ελισάβετ στέφθηκε βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου. Από τότε, μέχρι σήμερα, η Βρετανία έχασε μια αυτοκρατορία -αλλά κέρδισε μια κοινοπολιτεία- ήρθε πιο κοντά στην Ευρώπη και υπέστη αλλαγές που άλλαξαν οριστικά τη δομή της βρετανικής κοινωνίας.

Και η ίδια η Βασίλισσα, δοκιμάστηκε αρκετές φορές: η δολοφονία του λόρδου Μάουντμπάτεν στα τέλη της δεκαετίας του ‘70, τα σκάνδαλα των μελών της βασιλικής οικογένειας, η φωτιά στον πύργο του Γουϊνδσοτ, το διαζύγιο του Καρόλου, η “μάχη” των tabloids, ο τραγικός θάνατος της πριγκίπισσας Nταϊάνα που λίγο έλειψε να της στοιχίσει την αγάπη του λαού της ήταν όλα ”τραγικά συμβάντα” για κείνη. Το ίδιο και οι απώλειες της μητέρας της και της αδελφής της, Mάργκαρετ, το 2002. Κι ωστόσο, δε λύγισε ούτε στιγμή. Περισσότερο ίσως και από την αντοχή ή την μακροβιότητά της, ο κόσμος φαίνεται πως εκτιμά τον τρόπο που η Βασίλισσα φέρει εις πέρας τα καθήκοντά της: με χάρη, αξιοπρέπεια, ισχυρή αίσθηση του καθήκοντος και αδιάβλητη ακεραιότητα. ”Η μεγαλύτερη προσφορά της Ελισάβετ” – σημειώνουν, με κακεντρέχεια, οι υποστηρικτές της κατάργησης της βασιλείας – ”ήταν η σιωπή της στα σοβαρά πολιτικά ζητήματα”.

Μέχρι σήμερα, η Βασίλισσα είδε 12 πρωθυπουργούς να αλλάζουν, ενώ εκείνη παρέμεινε αταλάντευτη, στην ίδια πάντα γραμμή καθήκοντος: είναι η κεφαλή του κράτους, εντεταλμένη να υποστηρίζει τους εκλεγμένους πρωθυπουργούς της. H ρουτίνα της, επίσης, παραμένει σχεδόν ίδια και απαράλλαχτη, επί μισό και πλέον αιώνα. Καθημερινά, ξυπνά στις 6 το πρωί με τη ραδιοφωνική εκπομπή ”Τhought of the day” του BBC4.

Παίρνει το πρωϊνό της – συνήθως τσάι με μαύρο ψωμί και μαρμελάδα – και περνάει τουλάχιστον τρεις ώρες ”κάνοντας τα κουτιά”, δηλαδή διαβάζοντας τον Τύπο και όλα τα κρατικά έγγραφα ή τις επιστολές που φτάνουν στο γραφείο της.

Κατά τα άλλα, το πρόγραμμά της ποικίλλει: συναντιέται με τον πρωθυπουργό, με υπουργούς, με αξιωματούχους, επισκέπτεται νοσοκομεία, στρατώνες, σχολεία, φιλανθρωπικές οργανώσεις, κάνει ταξίδια στο εξωτερικό στις – λιγοστές πια – χώρες της Κοινοπολιτείας, υποδέχεται και δεξιώνεται αρχηγούς κρατών, απονέμει βραβεία, διακρίσεις και παράσημα, χαιρετάει τον κόσμο που κουνάει σημαιάκια, λέει παρηγορητικές κουβέντες. Γενικά, προσπαθεί να είναι η ”στιβαρή εικόνα της Αγγλίας”. Οικεία και παραδοσιακή, σαν τα παστέλ ταγεράκια της και τα φριχτά καπέλα (σ.σ. το δικό της ”τρικ” για να κερδίζει πόντους, αφού το ύψος της δεν ξεπερνάει το 1.62 μ. ) που τη βάζουν κάθε χρόνο στις λίστες με τις πιο κακοντυμένες γυναίκες στον κόσμο.

Ποια είναι η Ελισάβετ

Στα 90 της, λένε, η βασίλισσα Ελισάβετ είναι μια έξυπνη, αν και πολύ συντηρητική γυναίκα. Έχει μια ”ξερή” αίσθηση του χιούμορ, είναι φαν της Μπάρμπρα Στρέιζαντ και του Αλφρεντ Χίτσκοκ, κάνει εξαιρετικές μιμήσεις, είναι ενεργητική, αισιόδοξη, βαριέται το ποδόσφαιρο και το τέννις, λατρεύει τα άλογα και τα corgis σκυλιά της, έχει αδυναμία στα εγγόνια της. Όταν βρίσκεται στην εξοχή, την ξεκουράζει να κάνει ιππασία, να περπατάει, να διαβάζει.

Σιχαίνεται τις εκπλήξεις που αναστατώνουν το πρόγραμμά της ή να την επισκέπτονται άνθρωποι, όταν είναι κρυωμένη. Διατηρείται ακμαία, παρά την ηλικία της, αγαπάει την πατρίδα της και ελπίζει μια μέρα να της κληροδοτήσει μια μοναρχία αρκετά ”προσγειωμένη” ώστε να παραμένει δημοφιλής.

Δημοσίως, η Βασίλισσα έχει εκφέρει άποψη για ελάχιστα σημαντικά ζητήματα. Δεν έχει δώσει ποτέ μια ”κανονική” συνέντευξη, οπότε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως ξέρει πραγματικά τι σκέφτεται. Το πιθανότερο είναι πως αν ποτέ τη ρωτούσε κανείς, αν της αρέσει η δουλειά της, αν δε βαριέται ποτέ τα τερτίπια του πρωτοκόλλου, τη δημοσιότητα, τις ”αποστειρωμένες” πολιτικές συζητήσεις, θα τον κοίταζε παραξενεμένη. Η ίδια η ιδέα του ”μ’αρέσει αυτό που κάνω”, της είναι ξένη.

Η Βασίλισσα – είτε της άρεσε, είτε όχι, έκανε πάντα ευσυνείδητα αυτό που έπρεπε, αυτό για το οποίο γεννήθηκε. Αν δεν ήταν η Ελισάβετ, μπορεί να ζούσε στην εξοχή, να φρόντιζε τα άλογά της, να χόρευε σε πανηγύρια, να έκλαιγε δημόσια ή να ψήφιζε. Αλλά η Ιστορία δε γράφεται με εικασίες. Η Βασίλισσα ορκίστηκε να κάνει το καθήκον της. Και, απ’ότι φαίνεται, το εννοούσε.