OPINIONS

Η Lena Dunham και το πιο φεμινιστικό επεισόδιο Girls μέχρι σήμερα

Η Lena Dunham εμφανίζεται στην πόρτα μιας ακριβής μονοκατοικίας στο Upper West Side. Την πόρτα ανοίγει ο Matthew Rhys. Εκείνη υποδύεται, πάντα, την νεαρή συγγραφέα Hannah Horvath κι εκείνος τον πολυβραβευμένο, αρκετά μεγαλύτερό της, συγγραφέα, Chuck Palmer. Η Hannah έχει δημοσιεύσει ένα κείμενο που αφορά στις εναντίον του κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση κι εκείνος την έχει καλέσει σπίτι του για να της εκθέσει την δική του πλευρά των γεγονότων. Το φερόμενο ως θύμα για το οποίο κυρίως συζητούν είναι η Denise, μια φοιτήτρια που γνώρισε τον Palmer στην περιοδεία που έκανε για το βιβλίο του, ενώ υπάρχουν κι άλλες τρεις γυναίκες που έχουν υποστηρίξει αντίστοιχες κατηγορίες εναντίον του.

Ο διάλογος που διαμείβεται στην οθόνη μας περιλαμβάνει, καταρχάς, τη δική του εκδοχή. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Denise ήρθε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του μετά από πρόσκλησή του και με βάση την τροπή των γεγονότων – “του ρίχτηκε” – προέκυψε η συγκεκριμένη σεξουαλική επαφή ανάμεσά τους. Η ίδια διέδωσε γεγονότα μέσα από το προσωπικό της Tumblr τα οποία, για τον Palmer, συνιστούν απλά φήμες. Αντίστοιχα, η η Hannah που αναπαρήγαγε μόνο τη συγκεκριμένη πλευρά δεν έπραξε το δημοσιογραφικό της καθήκον. Το σημείο που τονίζει ο ίδιος ο Palmer είναι ότι υπήρχε σαφής συναίνεση εκ μέρους της Denise και κατά τούτο είναι άδικο να διασύρεται το όνομά του με τον τρόπο αυτό.

 

Ο αντίλογος έρχεται άμεσα. Η Hannah επισημαίνει ότι το βασικό ζήτημα στην ιστορία αυτή είναι η ανισορροπία των δυνάμεων: εκείνος είναι διάσημος συγγραφέας, ενώ η Denise είναι απλά μια φοιτήτρια που παλεύει καθημερινά να αποκτήσει κάτι ελάχιστο από αυτά που υπάρχουν έτσι κι αλλιώς – και σε αφθονία – στη δική του ζωή. Αφού την προσκαλεί στο δωμάτιό του ένας διάσημος συγγραφέας τον οποίο θαυμάζει, προφανώς και η ίδια θα αποδεχτεί την πρόσκληση. Αν αργότερα κατεβάσει το παντελόνι του, προφανώς και θα κάνει σεξ μαζί του. Το ειδικό βάρος της ύπαρξης του Palmer θα “εξαφανίσει” την Denise. O Palmer επιμένει ότι δεν υπάρχει φταίξιμο σε εκείνον. “I’m a horny mothefucker with an impulse control of a toddler”.

H Hannah επικαλείται, τότε, τη δική της εμπειρία. Όταν ήταν στο σχολείο είχε έναν δάσκαλο ο οποίος, επί της ουσίας, την είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά. Χρόνια μετά την αποφοίτηση, κανείς δεν πίστευε τη δική της εκδοχή. Όπως και η Denise, είχε μια ιστορία να πει. Για τον Palmer, αυτές οι ιστορίες προκύπτουν από την φυσιολογική ιστορία των πραγμάτων και δεν αποτελούν υλικό προβληματισμού, πόσο μάλλον την πραγματική και νομική βάση ενός εγκλήματος.

Στη συνέχεια, κι αφού έχει πει στη Hannah ότι, από όλους τους δημοσιογράφους που ασχολήθηκαν με το θέμα, επέλεξε να καλέσει εκείνη να μιλήσουν, επειδή είναι έξυπνη, η κουβέντα έρχεται στα σημεία που ενώνουν αυτούς τους δυο ανθρώπους. Η λογοτεχνία, οι φανταστικές ιστορίες που η Hannah θέλει να γράφει για να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο μόνοι τους, οι  αναφορές – όπως η αγάπη για το έργο του Philip Roth – που μοιράζονται οι δυο αυτοί άνθρωποι, αποτελούν τους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στους δυο debators.

Σε μια “κρίση ειλικρίνειας”, ο Palmer “εξομολογείται” στην Hannah ότι είναι ένοχος για ένα πράγμα. Δεν μπήκε στον κόπο να γνωρίσει καλύτερα την Denise. Να δει τι κρύβεται από κάτω, τι έχει στην καρδιά της, τι επιθυμεί, πού είναι η πραγματική της ιστορία. “Γι’ αυτό σε κάλεσα”, λέει στη Hannah, “για να διορθώσω αυτό που δεν έκανα με την Denise”.

Καθώς περιπλανιούνται στο σπίτι του Palmer, ο οποίος σε όλη τη διάρκεια της κουβέντας έχει μιλήσει για κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζει, από τις αϋπνίες του ως την κατάθλιψη της ανήλικης κόρης του, φτάνουν στο δωμάτιό του. Ο ίδιος ζητάει από τη Hannah να ξαπλώσει δίπλα του με τα ρούχα της, καθώς έχει καιρό να κάνει κάτι τέτοιο με έναν άνθρωπο, δηλαδή να αισθανθεί κάτι, εκτός πλαισίου σεξουαλικής επαφής. Η Hannah ξαπλώνει και του ζητάει συγγνώμη για το κείμενο που έγραψε χωρίς να εκθέσει τη δική του άποψη. Μετά από λίγο, ο Palmer ανοίγει το φερμουάρ του, βγάζει έξω το πέος του, στρέφεται προς τη Hannah και το ακουμπάει στο πόδι της. Εκείνη το πιάνει, στιγμιαία το αφήνει και σηκώνεται γρήγορα από το κρεβάτι, τη στιγμή που η κόρη του Palmer ανοίγει την πόρτα του σπιτιού κι από μακριά τον φωνάζει.

Ο Palmer την κοιτάζει με πονηρό χαμόγελο. Και το επεισόδιο κλείνει σε λίγα λεπτά, με την Hannah και τον Palmer να παρακολουθούν την ερμηνεία της κόρης του στο φλάουτο, σε μια διασκευή του Desperado της Rihanna.

 

Ο θεατής μένει εξωτερικά παγωμένος και μέσα του τουλάχιστον έξαλλος. Η πατριαρχία για ακόμα μια φορά πέτυχε τους σκοπούς της. Ο ισχυρός παράγοντας της σχεσιακής εξίσωσης σε καλεί στο σπίτι του, φανερά θιγμένος από τις πράξεις σου. Σε ακούει, σταδιακά σε γεμίζει με κομπλιμέντα σχετικά με το μυαλό σου, ότι δεν είσαι απλά “ένα ακόμα όμορφο πρόσωπο”, σε προσεγγίζει με τρόπο έξυπνο, σε ωθεί να του ανοιχτείς και μετά από όλα αυτά, μόλις παγιωθεί η πεποίθησή σου ότι ο ίδιος είναι αθώος ή, έστω, παρεξηγημένος, σου αποδεικνύει ότι ήταν εξαρχής ο Κακός Λύκος.

Ο φόβος, η κοινωνική διάσταση του φύλου, ο τρόπος που μεγάλωσες, η αυτοεκτίμηση, όλα παίζουν τον ρόλο τους στο πλαίσιο της αντίστασης που πρέπει να δείξεις απέναντι σε κάθε κατάσταση που προσομοιάζει αυτήν ανάμεσα στην Hannah και τον Palmer.

Εσύ, η Κοκκινοσκουφίτσα – μαχήτρια, που περπατάς στο επικίνδυνο δάσος της διεκδίκησης των βασικών σου δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας, αφήνεις την επιθετική/ διερευνητική σου στάση να υποχωρήσει κατά κράτος απέναντι στις φιλοφρονήσεις του – μασκαρεμένου σε γιαγιά – Κακού Λύκου. Η ανάγκη για επιβεβαίωση υπάρχει σε όλους μας. Όμως, εδώ τα κοπλιμέντα βρίσκονται στην καρδιά της στρατηγικής του Λύκου. Πρώτα θα σε μαλακώσει με αυτά και μετά, όταν θα έχεις ρίξει τις άμυνές σου, θα προσπαθήσει να σε φάει.

Στο πρόσωπο του Palmer βλέπουμε κάθε άντρα που έχει επιτεθεί, σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχυριζόμενα, με οποιονδήποτε τρόπο σε μια γυναίκα. Τον θαυμάζεις, όμως, γιατί πιστεύεις ότι έχει τις απαντήσεις που ψάχνεις στη ζωή, ξεχνάς όσα λέγονται και, ειδικά αν μια υπόθεση δεν έχει φτάσει στο δικαστήριο, οι αμφιβολίες για την αλήθεια που κρύβει διαρκώς αυξάνονται μέσα στο μυαλό σου. Θα πιστέψεις ότι είναι αθώος, καθώς ο ίδιος θα καταφέρει να δημιουργήσει την οφθαλμαπάτη της αντιστροφής της δύναμης. Όποιος κατηγορεί έχει τη δύναμη στην εν λόγω σχέση, σύμφωνα με τον Palmer, κι όχι όποιος είναι διάσημος και επιτυχημένος.

Όμως, ο “Κακός Λύκος” πρόδιδε διαρκώς την ταυτότητά του. Κι εσύ, παρασυρμένη από την κουβέντα, από όσα σας ενώνουν και, κυρίως, από όσα άκουσες να λέει για σένα, αγνόησες τα σημάδια και στο τέλος πλησίασες μόνη σου το κεφάλι σου στο στόμα του.

Το σημαντικότερο σε όλη αυτή την ιστορία που διηγήθηκε η Lena Dunham είναι οι συζητήσεις που προκάλεσε και που θα εξακολουθήσει να προκαλεί. Πρέπει να σκεφτούμε τι οδήγησε τη Hannah και τι, ενδεχομένως, να οδηγούσε και εμάς τις ίδιες στο να αντιδράσουμε με τον ίδιο τρόπο. Ήταν η παρόρμηση; Ήταν η νεανική αφέλεια; Ήταν ο γνήσιος τρόμος απέναντι σε μια κατάσταση που εξαναγκάστηκε εκ μέρους του πιο δυνατού; Ήταν όλα μαζί;

Τι είναι αυτό που δίνει σήμα στο μυαλό σου πως πρέπει στο σημείο αυτό και με τον συγκεκριμένο τρόπο να παράσχεις τη “συναίνεσή” σου στον “Λύκο”; Γιατί πίστεψες ότι το τέρας δεν υπάρχει; Ο φόβος, η κοινωνική διάσταση του φύλου, ο τρόπος που μεγάλωσες, η αυτοεκτίμηση, όλα παίζουν τον ρόλο τους στο πλαίσιο της αντίστασης που πρέπει να δείξεις απέναντι σε κάθε κατάσταση που προσομοιάζει αυτήν ανάμεσα στην Hannah και τον Palmer. Θέλει να μην ξεχνάς. Να μην φοβάσαι τους άλλους, να μην πάψεις να θαυμάζεις αυτά που θέλεις, αλλά και να μην παρασύρεσαι από τις Σειρήνες που θα αφήσει στα βράχια γύρω από τη διαδρομή προς την αγκαλιά του.

Από εκεί θα προέλθει η μαχαιριά στην καρδιά του φαλλοκρατισμού. Μόλις εντοπίσουμε τι είναι αυτό που δεν σε ξυπνάει την κατάλληλη στιγμή για να αμυνθείς, τότε θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους Palmer αυτού του κόσμου, οι οποίοι είναι πολλοί και ακούνε, εξίσου, σε ονόματα διασήμων, όπως οι Bill Cosby και Woody Allen, αλλά και σε ονόματα μη διασήμων, οι οποίοι είναι και πιθανότερο να βρίσκονται μέσα στο σπίτι μας.